23 Aralık 2024, Pazartesi Gazete Oksijen
Haber Giriş: 08.07.2023 22:18 | Son Güncelleme: 08.07.2023 22:35

James Webb teleskobu en uzak süper kütleli kara deliği yakaladı

James Webb uzay teleskobu sayesinde araştırmacılar bugüne kadar gördüğümüz en uzak aktif süper kütleli kara deliği keşfetti. Güneş'in 9 milyon katı büyüklüğünde olduğu belirtilen kara delik beraberinde kafa karıştıran pek çok soruyu da getirdi
James Webb teleskobu en uzak süper kütleli kara deliği yakaladı

James Webb'in çektiği yakın ve orta kızılötesi görüntüler sayesinde araştırmacılar CEERS 1019 adını verdikleri galakside süper kütleli bir kara delik bulmayı başardı. Araştırmacılar ayrıca kara deliğin Büyük Patlama'dan sadece 570 milyon yıl sonra var olduğunu ve yaklaşık Güneş'in 9 milyon katı büyüklüğünde olduğunu tespit edebildi.

Buna ek olarak, teleskop tarafından sağlanan veriler, kara deliğin çok fazla gaz yediği ve yeni yıldızlar ürettiği sonucuna varmalarını sağladı. New York'taki Rochester Teknoloji Enstitüsü'nden CEERS ekip üyesi Jeyhan Kartaltepe, "Bir galaksi birleşmesi, bu galaksinin kara deliğindeki aktiviteyi beslemekten kısmen sorumlu olabilir ve bu da yıldız oluşumunun artmasına neden olabilir" dedi. 

Yuıkarıdaki görüntüde CEERS 1019'un üç parlak kümecik olarak göründüğünü görebilirsiniz


Güneş'in 9 milyon katı büyüklüğünde olan bu kara delik, daha önce keşfedilen diğer süper kütleli kara deliklerden çok daha küçük. Bu gök cisimleri tipik olarak güneş kütlesinin 1 milyar katından daha fazla kütleye sahip, bu da onları çok daha parlak ve tespit edilmelerini daha kolay hale getiriyor.

CEERS 1019 kara deliği, galaksimizin merkezinde bulunan ve güneşin kütlesinin yaklaşık 4,6 milyon katı olan kara deliğe daha çok benziyor. NASA, bilim insanlarının daha küçük kara deliklerin evrende daha önce var olduğunu uzun zamandır bildiklerini, ancak James Webb faaliyete geçene kadar varlıklarını doğrulayamadıklarını söyledi.

Aslında CEERS Survey ekibi, verileri aracılığıyla iki eski küçük kara delik daha buldu. CEERS 746 kara deliği Büyük Patlama'dan 1 milyar yıl sonra var olurken, CEERS 2782 kara deliği ise patlamadan 1,1 milyar yıl sonra ortaya çıktı. Diğer araçlarla bakıldığında bu kara delikler sıradan yıldız oluşturan galaksiler olarak görünüyor. Gökbilimciler şu anda James Webb'in verilerini kullanarak bulunan daha uzak diğer kara delikleri de gözden geçiriyor, bu nedenle CEERS 1019 elde ettiği rekoru er ya da geç kaybedebilir.

James Webb teleskobu çok uzakları yakına getirdi

Austin'deki Texas Üniversitesi'nden CEERS ekip lideri Steven Finkelstein konuyla ilgili şunları söyledi:

"Şimdiye kadar evrenin erken dönemlerindeki nesnelerle ilgili araştırmalar büyük ölçüde teorikti. Webb ile artık sadece kara delikleri ve galaksileri çok uzak mesafelerden görmekle kalmıyor, onları doğru bir şekilde ölçmeye de başlayabiliyoruz. İşte bu teleskobun muazzam gücü"

Bilim insanları bu kara deliğin evrenin başlangıcından bu kadar kısa bir süre sonra nasıl oluştuğunu açıklamakta hâlâ zorlanıyor. Ancak gelecekte Webb'in verileri onlara kara deliklerin nasıl oluştuğunu anlayabilmek için ihtiyaç duydukları bilgileri verebilir.