NASA, Mars’ın kaybolan atmosferinin gizemini çözmek için iki ikiz uyduyu uzaya gönderdi.
ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) adı verilen görev, Kızıl Gezegen’in bir zamanlar kalın olan atmosferinin ve sıvı suyunun nasıl yok olduğunu anlamayı hedefliyor.
Space.com'a göre, Florida’daki Cape Canaveral üssünden 10 Kasım sabahı Blue Origin’in New Glenn roketiyle fırlatılan 80 milyon dolarlık görev kapsamında “Blue” ve “Gold” isimli iki uydu, Mars yörüngesinde birlikte çalışacak.
ESCAPADE, NASA’nın başka bir gezegene gönderdiği ilk çift uydu misyonu olma özelliğini taşıyor. Görev, Güneş’ten gelen yüklü parçacık akımı olan güneş rüzgârının Mars atmosferini nasıl etkilediğini üç boyutlu olarak inceleyecek.
"Mars'ın iklim evrimini çözmek"
Görevin baş araştırmacısı ve California Üniversitesi’nden Robert Lillis, “Güneş rüzgârının atmosferik kaçışı nasıl tetiklediğini anlamak, Mars’ın iklim evrimini çözmenin temel anahtarı” dedi. Lillis’e göre bu ikili görev, “stereo bakış açısı” sağlayarak aynı anda iki farklı noktadan ölçüm yapılmasına olanak tanıyacak.
Jeolojik bulgular, Mars’ın bir zamanlar akarsulara ve suyla oluşmuş minerallere sahip olduğunu gösteriyor. Ancak yaklaşık 4 milyar yıl önce gezegenin manyetik alanı zayıfladı. Bu koruyucu kalkan ortadan kalkınca, güneş rüzgârı atmosferi yavaşça süpürerek Mars’ı bugün bildiğimiz soğuk ve kuru çöl haline getirdi.
NASA’nın önceki görevleri (MAVEN, Mars Global Surveyor, Emirates Mars Mission) gezegenin küresel bir manyetik alanı olmadığını, ancak kabuğunda yerel “manyetik baloncuklar” bulunduğunu ortaya koymuştu. Ancak tek bir uyduyla yapılan gözlemler sınırlı kalıyordu. ESCAPADE uyduları sayesinde bilim insanları atmosferdeki değişimleri iki ila otuz dakika aralığında eşzamanlı izleyebilecek.
Uyduların Eylül 2027'de Mars'a ulaşması bekleniyor
Uyduların Mars’a Eylül 2027’de ulaşması bekleniyor. Yaklaşık yedi aylık yörünge ayarlarının ardından 160 kilometre yükseklikten birlikte uçacaklar. Altı aylık ortak gözlemin ardından farklı yörüngelere ayrılarak güneş rüzgârı ile Mars atmosferi arasındaki enerji ve madde akışını üç boyutlu olarak haritalayacaklar.
Her biri bir fotokopi makinesi büyüklüğündeki uydular, elektriksel analizörler, manyetometreler ve plazma sensörlerinden oluşan aynı ekipmanları taşıyor. Ayrıca Kuzey Arizona Üniversitesi öğrencilerinin geliştirdiği kameralar, Mars’ın yeşil kutup ışıklarını da görüntüleyebilir.
ESCAPADE, Mars’a giden geleneksel rotadan farklı bir güzergâh deneyecek. Uydular, doğrudan Mars’a yönelmek yerine önce Dünya ile Güneş arasındaki bir Lagrange noktasına gidecek, ardından 2026’da oradan Mars’a “sapan etkisiyle” fırlatılacak. Bu yeni yöntem, gelecekteki Mars görevlerini zaman kısıtlamalarından kurtarabilir.
Görev sırasında elde edilecek veriler, Mars’ın iyonosferinin davranışını anlamaya da yardımcı olacak. Bu bilgiler, gelecekteki insanlı görevlerde iletişim ve navigasyon açısından kritik önem taşıyacak. Bilim insanlarına göre görev, Mars’ta hâlâ sıvı suyun yeraltında bulunup bulunmadığına dair ipuçları da verebilir.
Kaynak: Gazete Oksijen
