‘Aşıyı olun ama olmamış gibi önlemlere devam edin’
Harvard Tıp Fakültesi’nden Dr. Emrah Altındiş, “Çin aşısını olmalı mı olmamalı mı?” sorusuna bu karşılığı veriyor: “Sinovac aşısı, diğerleri kadar koruyucu olmayabilir ama güvenli. Bu yüzden aşıyı olmak, olmamaktan iyi…” Aşı konusunda önemli çalışmalar yürüten Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Boston College Biyoloji bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Emrah Altındiş OKSİJEN’e özel açıklamalar yaptı. Türkiye’nin aşı politikasını değerlendirir misiniz? Dünyada bugüne kadar yaklaşık 24 milyon risk altında insan aşılandı. ABD 6.7 milyon, İngilitere 1.3 milyon, İsrail 1.8 milyon (nüfusunun % 20’si) Birleşik Arap Emirlikleri 1.1 milyon (nüfusun %10’u) aşı uyguladı. İktidar tıpkı salgında olduğu gibi aşı süreçlerini de çok kötü yönetiyor. Maalesef dünyada Faz III çalışmalarının ilk sonuçlarını prestijli dergilerde yayınlamış Pfizer, Moderna ve AstraZeneca aşıları uygulanırken, Türkiye’ye bu aşılardan tek bir doz bile gelmedi. Türkiye Faz II çalışmaları oldukça olumlu olsa da Faz III çalışma sonuçlarını halen bilmediğimiz Sinovac aşısına kendisini mahkum etti, dolayısı ile Türkiye’nin derhal aşı çeşitliliğini artırıp, başta 60 yaş üstü bireyler, kronik hastalığı olanlar, sağlık çalışanları olmak üzere nüfusun yüzde 80’ini Eylül’e kadar aşılaması gerekiyor, çok geç kalıyoruz ve bu süreçte geç kalmak sevdiklerimizi artık aşılarla rahatça önlenebilir bir hastalıktan kaybetmek demek… “Ben vakit kaybetmeden Sinovac aşısını olurum” demiştiniz. Son veriler ışığında hala bu görüşte misiniz? “Çin’den gelen Sinovac aşısını olmalı, olmamalı mı?” bugünlerde en çok aldığım soru bu. Brezilya’da açıklanan sonuçlar Sinovac’ın, Pfizer, Moderna ve Oxford aşıları kadar koruyucu olmadığını gösterdi. İlk tercih bu 3 aşı olmalıydı. Öte yandan tek ulaşabildiğimiz aşı Sinovac ise bunu olmak, olmamaktan iyi. Brezilya’nın açıkladığı çalışmada 4653 kişi Çin aşısı olurken (60 yaş üstü dahil), 4599 kişi kontrol grubunda. Kontrol grubunda 7 kişi hastalığı ağır geçirirken aşı grubunda bu sayı 0! Yani aşı ağır hastalığı engellemede yüzde 100 koruyucu. Yine aşı olan 4653 kişide 7 kişi hastalığı hastanede tedavi ihtiyacı duyacak düzeyde geçirirken aşı olmayan 4599 kişide 31! Dolayısı ile aşının hastane bakımı gerektirecek koşullara karşı etkinliği %78 olarak hesaplanmış. Bu da olumlu. Aşının yüzde 50.3 etkinlik sonucu ise hastalığı hastanede bakım ihtiyacı görmeden atlatanlar da analize eklenince ortaya çıkmış. Plasebo grubunda 4599 kişide 167 kişi enfekte olurken, aşı grubunda 4653 kişide 85 kisi enfekte olmuş. Aşı enfekte olacak her 100 kişiden 50’sini korumuş. Bu verilere göre Sinovac aşısı güvenli. Koruyuculuğu Pfizer, Moderna, AstraZeneca aşılarından çok daha düşük olsa da koruyucu. Ben toplumun bu koruyuculuğu yüksek aşılarla aşılanmasından yanayım ama Sinovac aşısına mecbursak aşıyı olmak daha iyi. Pfizer aşısı için “altın standart” tabiri kullanılıyor. m-RNA aşıların ortak ve uzun vadeli olası yan etkileri konusundaki spekülasyonlar için ne diyorsunuz? Öyle görünüyor ki, mRNA aşı teknolojisi aşı geliştirmede bir çığır açacak ve bu teknolojiyi pek çok hastalığa karşı çok yoğun kullanmaya başlayacağız. Benim tüm insanlara önerim aşı karşıtlarının hiç bir bilimsel temeli olmayan argümanlarına kulaklarını tıkamaları. Kimileri bu aşıların kansere yol açacağını ya da genetik yapımızı bozacağını iddia ediyor, bu iddiaların tek bir bilimsel kanıtı yok, uydurma komplo teorileri. Öte yandan bunca insan ilk kez bu aşılarla aşılandığı için dikkatle takip edilecek aşı olanlar ancak yukarıda saydığım ülkelerde on milyonlar bu aşılarla aşılandı ve hiç bir ağır yan etki görülmedi, görüleceğini de sanmıyorum. Aşıda iki doz arasında 14 ve 28 gün bırakma tartışmaları ne anlama geliyor? Faz III çalışmalarında 14 gün kullanıldığı için Faz III’e sadık kalınması gerekiyor. Ancak Türkiye’de hangi sebeple olduğunu bilmiyorum 28 günde aşı yapılmaya karar verilmiş. Sinovac aşısı hem 14 gün, hem 28 günde çok benzer güçlü bir bağışıklık yanıta sebep oluyor, bunu Lancet’de yayınlanan Faz II sonuçlarında gösterdiler. Dolayısı ile koruyuculuk açısından çok fark yok ancak, siz bir insanın ikinci doz aşısını geciktirdikçe bu insanın tam olarak korunmasını da geciktiriyor ve o aralıkta enfekte olma riskini arttırıyorsunuz, dolayısı ile benim önerim özellikle risk grubunda olan 60 yaş üstü bireyler ve sağlık çalışanlarının mutlaka 14 gün aralıkla aşılanması. Türkiye’nin salgınla mücadelesini başarılı buluyor musunuz? Türkiye’yi yönetenler çok kötü bir sınav verdiler, şimdi de aşı sürecini bu kadar kötü yönetip, geciktirerek devam ediyorlar. Umarım hatalardan ders çıkartıp, çok yoğun, hızlı ve çeşitli aşılamalarla pandemiyi kontrol edebilecek şekilde toplumun yüzde 80’i kışa kadar aşılanabilir. Yoksa bu yılı da kaybetme tehlikesi var. •
