Dünyanın en güçlü fırtınası Jamaika’ya yaklaşıyor: Melissa kasırgası Kategori 5 seviyesinde

Karayipler, son 174 yılın en yıkıcı fırtınasına hazırlanıyor. Kategori 5 seviyesine ulaşan Melissa kasırgası, Jamaika’ya doğru ilerliyor. Uzmanlara göre bu, sadece ada tarihinin değil, 2025 yılının da en güçlü tropikal sistemi. Jamaika Başbakanı Andrew Holness, “Hiçbir altyapı bu kadar güçlü bir kasırgaya dayanamaz” diyerek uluslararası yardım çağrısı yaptı.

Kasırga, 175 mil (280 kilometre) hızla esen rüzgârlarla Jamaika’nın güney kıyısına yaklaşıyor. ABD Ulusal Kasırga Merkezi (NHC), başkent Kingston ve çevresi için 3 ila 4 metreye varan deniz kabarması ve bir metreye yaklaşan yağış uyarısında bulundu. Uzmanlar, fırtınanın çok yavaş ilerlediğini, bu nedenle sel, toprak kayması ve altyapı çöküşü riskinin katlanarak artacağını söylüyor.

• Kategori 5 ne anlama geliyor? Tropikal fırtınalar, rüzgâr hızına göre 1’den 5’e kadar derecelendirilen Saffir–Simpson ölçeğiyle tanımlanıyor. Kategori 5, bu ölçeğin en üst seviyesi ve “yıkıcı” etkiler anlamına geliyor. Sürekli rüzgâr hızı 250 kilometrenin üzerindeyse kasırga artık Kategori 5 sayılıyor. Bu tür fırtınalar binaların çatılarını uçurabiliyor, altyapıyı tamamen devre dışı bırakabiliyor ve elektrik ile su hizmetlerini haftalarca kesintiye uğratabiliyor. Meteorolog Jonathan Porter, “Melissa birkaç saat içinde tam bir insani krize dönüşebilir” diyor.

Can kayıpları artıyor

Melissa, Jamaika’ya ulaşmadan önce Haiti ve Dominik Cumhuriyeti’nde en az 4 kişinin ölümüne neden oldu. Jamaika’da da 3 kişi hayatını kaybetti, 50 binden fazla ev elektriksiz kaldı. Başkent Kingston’da tahliyeler sürüyor; hükümet 800’den fazla sığınağı açtı. Yakıt istasyonları ve limanlar kapatıldı, balıkçılar teknelerini karaya çekti, okullar ve kamu kurumları faaliyetlerini durdurdu.

Hükümet yetkilileri, ada genelinde 28 bin kişinin otobüslerle güvenli bölgelere taşındığını, ancak birçok kişinin yağmalama korkusuyla evini terk etmediğini belirtiyor. Eğitim Bakanı Dana Morris Dixon, “Toprak tamamen doymuş durumda. Yeni yağışlar heyelan ve büyük sel riskini artıracak” dedi.

Şimdi ne olacak?

Kasırganın bugün Jamaika’nın üzerinden geçtikten sonra doğu Küba’ya, ardından Bahamalar’a yönelmesi bekleniyor. Küba’da 600 binden fazla kişi tahliye ediliyor; Santiago de Cuba, Guantánamo ve Holguín eyaletlerinde kasırga uyarısı yürürlükte. Bahamalar ve Turks & Caicos Adaları’nda da çarşamba günü şiddetli rüzgârların etkili olması bekleniyor. ABD anakarasında doğrudan bir etki öngörülmüyor.

Meteorologlar, Melissa’nın son yıllarda Karayipler’i vuran en yavaş hareket eden büyük kasırgalardan biri olduğunu söylüyor. NHC Başkan Yardımcısı Jamie Rhome, “Bu kadar yavaş ilerleyen büyük kasırgalar tarih boyunca en ölümcül olanlardır. Jamaika için yavaş ilerleyen bir felaketle karşı karşıyayız” dedi.

İklim değişikliğinin etkisi

Bilim insanları, okyanus yüzeyi sıcaklıklarının normalin çok üzerinde seyretmesinin Melissa’nın hızla güçlenmesinde belirleyici olduğunu belirtiyor. Climate Central verilerine göre, bu durum kasırganın rüzgâr hızını yaklaşık 15 kilometre artırmış olabilir. Bu da iklim değişikliğinin tropikal fırtınaları daha şiddetli, daha uzun ve daha yıkıcı hale getirdiğine dair yeni bir örnek olarak değerlendiriliyor.

Tarihî bir fırtına

Jamaika’da kayıtların tutulmaya başlandığı 1851 yılından bu yana Kategori 5 seviyesinde bir kasırga doğrudan adaya hiç çarpmadı. 1988’deki Gilbert kasırgası Kategori 3 seviyesindeydi; Ivan ve Beryl fırtınaları ise Kategori 4 seviyesine ulaşmış ama doğrudan karaya vurmamıştı.

Meteoroloji uzmanı Evan Thompson’a göre “Melissa, ada tarihine geçecek bir sınav olacak.”