Martin Wolf
İspanya’daki Bask Bölgesi yeniden canlanmayı başaran yerlerden biri ve yaptıklarından alınacak önemli dersler var: Birincisi, değişim içeriden gelmeli; ikincisi, yenilenme asla bitmiyor. Basklar Kuzey İspanya ve Güneybatı Fransa’daki üçer vilayette toplanmış durumda. Kendilerine ait bir dilleri ve ayrı bir kültürleri var. En büyük şehri Bilbao olan bölgenin nüfusu 2.2 milyon civarında. Bölge 19. yüzyıl sonunda madencilik ve çelik alanında ağır sanayi merkezi haline gelmişti. Ancak İspanya İç Savaşı sırasında korkunç şiddete maruz kaldı. 1937 yılındaki Guernica bombardımanının ardından, Bask kültürüne ve diline yönelik ciddi baskılar görüldü. 1970’lerde Bask Bölgesi hâlâ İspanya’nın en zengin kesimleri arasındaydı. Ancak büyük güçlüklerle karşılaştılar. Burada da ağır sanayi geriliyordu ve işsizlik yükseldi. Üstelik yeni “özerk topluluk” için sil baştan bir idare oluşturmak gerekiyordu. 1970’lerde demokrasi geri dönse de bölge ETA’nın terör faaliyetlerinden çok çekti. Bugün, yani kırk yıl sonra, sürecin ilginç bir yere vardığı görülüyor. İstihdam oranları Avrupa standartlarına göre düşük olsa da işsizlik İspanya ortalamasının epey altında. Kişi başına düşen nominal GSYİH 1985 yılında, bugün Avrupa Birliği’nden ayrılmış olan İngiltere’nin de yer aldığı AB-15 ortalamasının ancak yüzde 70’ine denk gelirken, 2019 itibariyle ortalamayı yakalamak üzere. Satın alma gücü paritesine bakınca, 2019 yılında Bask Bölgesi’nde kişi başına düşen ortalama gelir Almanya’ya yakın. Sosyal refah Katalonya ve Madrid gibi zengin bölgelerle ya eşit düzeyde ya daha yüksek.
