Çin Halk Kurtuluş Ordusunun Tayvan Boğazı'nın bulunduğu bölgeden sorumlu Doğu Cephesi Komutanlığından yapılan açıklamada, Çin Deniz ve Hava Kuvvetlerinin, Kanada gemisini seyri boyunca takip ettiği belirtildi. Açıklamada, geminin geçişi, "Tayvan Boğazı'nda bilerek sorun yaratmaya, barışın ve istikrarın altını oymaya yönelik bir eylem" olarak nitelenirken komutanlığa bağlı birliklerin daima teyakkuzda olduğu, her türlü tehdit ve provokasyona karşı kararlı tedbirler alacağı ifade edildi.
Ne olmuştu?
Kanada donanmasına ait "Halifax" sınıfı Ottowa fırkateyni, dün Tayvan Boğazı'ndan geçmişti. Geçiş, Kanada savaş gemilerinin Tayvan Boğazı'ndan bu yılki ilk, 2022'den bu yana 6'ncı geçişi olmuştu.
Kanada gemileri önceki seferlerde ABD savaş gemileriyle boğazdan geçmişti, bu kez ise tek başına seyretti. ABD Başkanı Donald Trump'ın "Kanada'nın ABD egemenliğine girmesi gerektiğine" dair sözleri, son dönemde iki müttefik ülke arasında gerilime yol açmıştı.
Tayvan'dan geçişe onay
Tayvan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada ise geçişe destek verilerek, "Kanada bir kez daha Tayvan Boğazı'nda özgürlüğü, barışı ve açıklığını savunduğunu somut bir eylemle göstermiş, boğazın uluslararası sular olduğuna dair sağlam duruşunu ortaya koymuştur." ifadeleri kullanıldı.
Tayvan Savunma Bakanlığı da geminin geçtiği gün Çin'e ait 24 askeri hava aracının ada çevresinde görüldüğünü, bunlardan 18'inin Tayvan Boğazı'nda tarafların etki alanlarını sınırladığı varsayılan "orta çizgi"nin ötesine geçtiğini bildirdi. Ayrıca söz konusu açıklamada ada çevresinde ayrıca Çin donanmasına ait 9 savaş gemisinin tespit edildiği de aktarıldı.
ABD'den de hamle
ABD Dışişleri Bakanlığının, internet sitesindeki Tayvan bölümünde önceden yer alan "ABD'nin, Ada'nın bağımsızlığını desteklemediğine" ilişkin ifadeyi kaldırdığı bildirildi.
Sitede yapılan yeni düzenlemede, Tayvan'ın ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile teknoloji ve yarı iletken geliştirme projelerinde işbirliği yaptığı vurgulanarak Washington yönetiminin, Ada'nın uluslararası örgütlere üyeliğini "uygulanabilir durumlarda" destekleyeceği belirtildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü söz konusu değişiklikleri "rutin" olarak değerlendirerek "Sitedeki bilgi notu, kamuoyunu Tayvan ile gayriresmi ilişkimiz hakkında bilgilendirmek amacıyla güncellenmiştir" dedi. Açıklamada, "Her iki tarafın da statükoyu tek taraflı olarak değiştirmesine karşıyız. Boğazlar arasındaki diyaloğu destekliyor ve boğazlar arası farklılıkların barışçıl yollarla, baskı olmadan, boğazın her iki tarafı için de kabul edilebilir şekilde çözülmesini ümit ediyoruz." ifadeleri yer aldı.
Washington yönetiminin "Tek Çin" politikasına bağlılığını sürdürdüğüne işaret edilen açıklamada, "ABD, Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarı korumaya kararlıdır." ifadesi kullanıldı.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'in, topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık hala sürüyor.
Tayvan Boğazı'nı da kara suları olarak gören Çin, başka ülkelerin bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. Kanada donanmasının bölgedeki seyir ve keşif faaliyetleri, iki ülke arasında gerginliğe sebep oluyor.
