1932'de ülkenin Besancon kentinde dünyaya gelen Claude Lorius, 21 Mart'ta Fransa'da hayatını kaybetti. Lorius, eğitim aldığı Besancon Üniversitesi'nin duvarında 1955'te gördüğü ilan üzerine 2 yıl sonra Antarktika'ya gitti. Modern iklim biliminin önde gelen isimlerinden Lorius, 20'den fazla kez gittiği Antarktika ve Grönland'de çalışmalarda bulundu.
Lorius, Antarktika'daki buz çekirdeklerinde sera gazı konsantrasyonlarını analiz ederek yeryüzündeki iklim değişikliğinin daha iyi anlaşılmasını sağlayan çalışmalara imza attı. Sera gazı salımı ile iklim değişikliği arasındaki bağı ortaya koyan ilk isimler arasında yer alan Lorius, 2008'de Japon menşeli vakıf Asahi Glass Foundation'ın "Mavi Dünya" ödülüne ve iklim değişikliğinin anlaşılması için katkılarından ötürü 2017'de Franklin Enstitüsü'nün "Bower" ödülüne layık görüldü.
Claude Lorius ve küresel ısınma
1955'te dahil olduğu ilk Antarktika seyahatinde sıcaklıkların -40 santigrat dereceye kadar düştüğünü gördü. Buna rağmen Lorius yanındaki iki kişiyle birlikte buzul kıtada iki yıl yaşadı, sınırlı stok ve arızalı bir radyoyla hayatta kalmayı başardı. Kıtaya yaptığı her kutup gezisinde Antarktika'nın gizemlerinden daha çok etkilendi.
Lorius 1965 yılında kıtadan buz örneklerini toplayıp viski kadehine bırakarak bir keşif yaptı. Yarım asır sonra o günü şöyle anlattı: "Bir akşam buzulda derin sondaj çalışması yaptıktan sonra karavanımıza döndük ve içtiğimiz viskiye derinlerden getirdiğimiz geçmiş dönemlerde oluşmuş buz küplerini koyduk. Bardaklarımızdaki hava kabarcıklarını görünce, bunların buzda hapsolmuş atmosfer örnekleri olduğu fikrine vardım."
Buzulda sıkışmış havayı analiz etmenin bilimsel potansiyelini fark eden Claude Loruis, buz çekirdeklerini incelemeye karar verdi. Lorius, buzu delerek ilerlerken bugünden geçmişe doğru ilerledi ve ilk Buz Devri'ne ait buzlara ulaştı. Buzda hapsolmuş hava kabarcıklarıyla ilgili araştırması 1987'de yayımlandı. Araştırması, dönemden döneme az miktarda değişiklik gösteren atmosferdeki karbondioksit oranının Sanayi Devrimi'ndan sonra birdebire yükselişe geçtiğini ve sıcaklıkları artırdığını gösterdi. Lorius'un kendisine uluslararası ün kazandıran ve buzul biliminde çığır açan çalışması, bilim insanlarının 160 bin yıllık buzul kayıtlarını incelemesinin önünü açtı.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS), çalışmanın küresel ısınmanın insan faaliyetlerinden kaynaklandığı konusunda şüpheye yer bırakmadığını söyledi. Loruis bu önemli buluştan sonra iklim değişikliği alanında öncü isimlerden biri oldu ve 1988'de Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin birinci uzmanı oldu. 2002 yılında meslektaşı Jean Jouzel ile birlikte CNRS altın madalyasını aldı. Ekolojinin Nobel Ödülü olarak anılan Mavi Gezegen Ödülü'nü alan tek Fransız bilim insanı oldu.
Kaynak: AA
