İngiltere’nin nükleer savaş başlıklarını barındıran en gizli askeri üslerinden biri olan Coulport’ta, uzun yıllardır bakım yapılmayan eski su borularının tekrar tekrar patlaması sonucu radyoaktif su denize sızdı. Resmi belgelere göre, radyoaktif trityum içeren bu su, Glasgow yakınlarındaki Loch Long adlı deniz körfezine aktı.
İskoçya Çevre Koruma Ajansı (SEPA) tarafından hazırlanan dosyalar, üste bulunan yaklaşık 1.500 su borusunun yarısının tasarım ömrünü çoktan doldurduğunu ortaya koydu. SEPA, Coulport’taki su taşkınlarının bakım eksiklerinden kaynaklandığını, bu nedenle önlenebilir radyoaktif atık sızıntılarının yaşandığını bildirdi.
2022 tarihli bir raporda, SEPA denizaltılara yüklenen nükleer savaş başlıklarının depolandığı alandaki ekipmanın düzenli olarak bakımının yapılmamasını ve patlamaya karşı boru değişimi planlarının yetersiz olduğunu vurguladı.
Belgeleri gizlemek istediler
Sızıntılar, Ferret adlı araştırmacı internet sitesi ve Guardian gazetesinin 6 yıl süren bilgi edinme mücadelesi sonucu açığa çıkan gizli inceleme raporları ve yazışmalarla ortaya çıktı. İngiliz Savunma Bakanlığı ve SEPA, belgelerin ulusal güvenlik nedeniyle gizli tutulmasını istemişti ancak İskoçya Bilgi Komiseri David Hamilton, çoğunun kamuoyuna açıklanmasına karar verdi.
Coulport üssü, İngiltere’nin nükleer caydırıcılığının temel taşı olan dört Trident denizaltısının savaş başlıklarını barındırıyor. Nükleer savaş başlıklarında performansı korumak için kullanılan trityum, düzenli olarak yenileniyor.
Patlamaların geçmişi 15 yıl öncesine dayanıyor
Dosyalara göre, 2010 ve 2019 yıllarında üsse ait borularda patlamalar yaşandı. 2019’daki bir patlama sonucu büyük miktarda su, radyoaktif maddelerle kirlenerek açık bir drenaj yoluyla Loch Long’a aktı. SEPA, radyasyon seviyelerinin çok düşük olduğunu ve insan sağlığını tehlikeye atmadığını belirtse de, “bakım ve yönetim eksiklikleri” nedeniyle bu tür sızıntıların yaşandığını kaydetti.
Savunma Bakanlığı, Mart 2020’de benzer olayların tekrarlanmaması için 23 önlem taahhüdünde bulunduğunu açıkladı. Ancak 2021’de iki yeni boru patlaması daha yaşanınca, SEPA 2022’de yeniden inceleme yaptı ve alınan önlemlerde ilerlemenin yavaş olduğunu bildirdi.
Uzmanlar, radyoaktif maddelerin denize sızmasının ve bu olayların gizlenmeye çalışılmasının kabul edilemez olduğunu vurguluyor. Londra merkezli savunma düşünce kuruluşu BASIC’ten nükleer silah uzmanı David Cullen, yaklaşık 2 milyar sterlinlik altyapı yatırımına rağmen üslerin halen yeterince iyi yönetilmediğini söyledi.
Coulport askeri üs olması nedeniyle sivil çevre düzenlemelerinden muaf tutuluyor. SEPA ise üslerin çevre ve halk sağlığını koruyacak standartlara uygun çalışmasını sağlamak için kararlı olduğunu belirtti.
Savunma Bakanlığı yetkilileri ise, radyoaktif maddelerin güvenli ve kontrollü şekilde yönetildiğini, çevreye herhangi bir tehlikeli sızıntının yaşanmadığını açıkladı.
Kaynak: Gazete Oksijen
