Oksijen İnceleme - 7 Ekim 2023'de Hamas'ın sürpriz saldırısıyla sarsılan İsrail o tarihten beri Gazze'ye yönelik saldırılarını kısmi ateşkesler dışında hiçbir zaman durdurmadı. Geride kalan aylarda birçok defa geniş çaplı kara harekatı başlatan Tel Aviv kanadı her ne kadar Hamas savaşçılarını hedef aldıklarını iddia etse de BM çadırları, hastaneler ve okullar dahil olmak üzere birçok sivilin bulunduğu noktayı hedef almaktan çekinmedi.
İsrail'in bölgedeki en büyük 'kozlarından' biri de açlık kartı. Geçmiş dönemlerde İsrail yönetimi Gazze'ye giriş çıkışları sayısız defa kapattı, çocuklar dahil yüzlerce insanın ölümüne sebep oldu.
Normal şartlarda Mısır üzerinden BM'nin aracılığı ile gıda yardımı bölgeye gönderiliyordu ancak kapıların kapatılması ve Refah'ın kontrolünün tamamen İsrail'e geçmesi sonrası ABD başta olmak üzere Avrupa ülkeleri Gazze'ye havadan gıda yardımında bulundu, bu yardımların sayısı yeterli miydi? Elbette hayır.
UNRWA yerine yeni oluşum
İsrail Gazze'ye yönelik Mayıs ayında yeni ve geniş çaplı bir kara harekatı başlattı. Gıda krizinin hat safhaya çıkması ve saldırılarla birlikte İsrail'in asıl amacı Gazze'deki insanları güneye yani Refah'a göndermekti.
Gazze İnsani Vakfı (GHF) adı verilen oluşumla birlikte bölgeye gıda yardımı gönderdiğini öne süren İsrail ve vakıf eleştirilerin odağı haline geldi. İnsan hakları ve yardım kuruluşları, hükümetlere ve uluslararası insani yardım camiasına çağrıda bulunarak, GHF modelinin reddedilmesini ve “yalnızca işgalci güçle iş birliği yapanlara değil, tüm yardım kuruluşlarına” Gazze’ye erişim hakkı tanınmasını talep etti.
Bu noktada İsrail yönetiminin 7 Ekim 2023'te başlayan süreçle birlikte Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nın (UNRWA) Gazze'de yürüttüğü faaliyetleri giderek artan oranda yasadışı ilan etmesini ve UNRWA'yı çalışamaz hale getirmesini not etmek gerekiyor.
GHF hakkında bilinenler
GHF, kamuoyunun gündemine Mayıs ayının hemen başında girdi. ABD’li insani yardım uzmanları, finansçılar ve paralı askerlerden oluşan bir ekip tarafından yönetilen vakıf, Gazze için geliştirilen tartışmalı yeni İsrail planının uygulayıcısı olarak öne çıktı.
GHF yardımları istenilen seviyeye hiçbir zaman ulaşmadı, hatta buradaki paralı askerler birçok kez gıda almaya çalışan Filistinlileri vurarak öldürdü.
Gazze’de özellikle GHF'nin de bölgeye gelmesiyle yiyecek bulmanın tek yolu çoğu zaman ölüm riskini göze alarak, İsrail ve ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın (GHF) dağıtım noktalarına gitmekten geçiyor.
Al Jazeera, 13 Temmuz’da Refah'ın Şakuş bölgesindeki GHF yardım dağıtım merkezinin uydu görüntülerini analiz etti.
Günlerce kavurucu sıcağın altında beklemek
Yardım alabilmek için insanlar saatler, bazen günler öncesinden yola çıkıyor. Araçlar veya arabalarla belirli bir noktaya kadar gidebiliyorlar; bu noktadan sonra ise yürümek zorundalar. Dağıtım merkezine ulaşmadan önce en az 1.5 kilometre yürümeleri gerekiyor ve aldıkları gıda kolilerini taşırken aynı yolu geri dönmeleri şart.
Biraz olsun yardım alabilmek için günlerce yürüyen Filistinliler, yerlerini kaybetmemek adına merkez önünden ayrılmıyor. Çoğu, İsrail ordusunun tankları, zırhlı araçları ve insansız hava araçları arasında adeta bir ölüm tünelinden geçmek zorunda kalıyor.
“Al-Joura”ya sığınmak
Merkeze yaklaşanlar, İsrail askerlerinin ateşinden korunmak için “Al-Joura” adı verilen kumullar arasındaki çukur bölgeye sığınıyor. Yaklaşık 560 metrelik bir mesafe boyunca ilerleyen insanlar burada, dayanılmaz sıcak altında “git” sinyalini bekliyor. Bazı aileler, yiyecek alabilmek için 12 ila 24 saat boyunca burada bekliyor.
'Git sinyali' ne anlama geliyor?
İsrail ordusundan gelen “git” sinyali, teoride yardım noktasına yaklaşılabileceğini ifade ediyor. Ancak pratikte işler böyle yürümüyor; bu noktadan sonra vurulma riski katlanarak artıyor. Tanıklar, dağıtım merkezinin çevresinde İsrail ordusunun barikatları, zırhlı araçları, keskin nişancı yuvaları ve insansız hava araçları olduğunu aktarıyor.
Filistin Sağlık Bakanlığı, Telegram kanalında yaptığı açıklamada son 24 saatte 31 kişinin yardım beklerken öldüğünü, 107 kişinin de yaralandığını duyurdu. Böylece “geçim kurbanı” olarak hayatını kaybedenlerin sayısı 922’ye, yaralı sayısı ise 5.861’e yükseldi.
16 Temmuz’da yardım almak isteyen kalabalık arasında çıkan izdihamda en az 21 Filistinli yaşamını yitirdi. Birleşmiş Milletler destekli bir değerlendirmeye göre, Gazze’de her 5 kişiden 1’i açlıkla yüz yüze, nüfusun yüzde 93’ü ise şiddetli gıda sıkıntısı çekiyor.
GHF neden itibarsız?
İsrail, yardımların Hamas’a gideceğini iddia ederek Gazze’deki BM ve diğer uluslararası kuruluşları devre dışı bırakıp GHF’yi kurdu. Ancak şu ana kadar insani yardımların savaşçılara yönlendirildiğine dair hiçbir kanıt sunamadı.
BM İnsani İşler Koordinatörü Tom Fletcher, Güvenlik Konseyi’ne yaptığı açıklamada, GHF’nin “yardımı yalnızca Gazze’nin bir kısmına sınırladığını ve temel insani ihtiyaçları karşılamadığını” söyledi. Fletcher, GHF’nin açlığı bir pazarlık unsuru haline getirdiğini belirterek, “Bu plan şiddet ve yerinden etmeler için bir kılıftan başka bir şey değil” dedi.
11 insani yardım ve insan hakları kuruluşu ise GHF’yi “Batılı güvenlik ve askeri isimlerin yönettiği, İsrail hükümetiyle koordineli bir proje” olarak tanımladı. İsrailli aktivist örgütler ve isimler de GHF'ye karşı olduklarını defalarca dile getirmişlerdi.
GHF aracılığı ile zorunlu göç
Temmuz ayının hemen başında İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, güney Gazze’deki Refah kentinin enkazı üzerine bir “insani şehir” inşa edilmesi için orduya planları ilerletme talimatı verdiğini açıkladı.
İsrail medyasının aktardığına göre Katz, gazetecilere yaptığı bilgilendirmede, söz konusu bölgenin ilk etapta kıyı şeridindeki El-Mawasi bölgesine tahliye edilen yaklaşık 600 bin yerinden edilmiş Filistinliyi barındıracağını söyledi.
Katz, bu alana giren Filistinlilerin Hamas üyesi olmadıklarının tespiti için taramadan geçirileceğini, bölgeye giriş yapanların alandan ayrılmasına izin verilmeyeceğini belirtti. Savunma bakanına göre, uzun vadede Gazze’nin tamamındaki 2 milyondan fazla Filistinli bu alanda tutulacak.
Son 24 saatte 4'ü çocuk 15 kişi açlıktan öldü
İsrail yönetimi Gazze'ye giren tüm insani yardımları kendi kontrolüne bağlarken, bölgedeki açlık krizinin boyutları da gün geçtikçe artıyor.
Gazze'deki hastanelerin açıkladığı rakamlara göre, son 24 saatte 15 kişi açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti. Hayatını kaybedenlerden 4'ünün çocuk olduğu açıklandı.
Al Jazeera'nın bölgedeki kaynaklarına dayandırdığı haberine göre Gazze'nin kuzeyinde 40 günlük bir bebek de yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybedenler arasında.
Son 24 saatteki kayıplarla birlikte Gazze Şeridi'nde açlık bağlantılı ölümlerin sayısı 101'e yükseldi. Bunlardan 80'i çocuk.
Bugün sabah saatlerinden itibaren öldürülen Filistinlilerin sayısıysa 35 olarak açıklandı. Bu kişilerden 8'inin yardım arayışında olduğu belirtildi.
UNRWA'ya göre Gazze'deki bir milyondan fazla çocuk açlık tehdidiyle karşı karşıya.
Kaynak: Gazete Oksijen
