Ben Gurion Havalimanı kapatıldı, 150 bin İsrailli yurt dışında mahsur kaldı. İsrail, tahliye ve koordinasyon için Yunanistan ve Güney Kıbrıs’a yöneldi. Bölgesel ittifaklar bir kez daha beraber hareket etti.
İsrail ile İran arasında savaşın patlak vermesiyle birlikte İsrail hükümeti ilk olarak ülkenin hava sahasını tüm uçuşlara kapattı ve Ben Gurion Havalimanı’nı geçici olarak devre dışı bıraktı. Bu tarihi karar, yurt dışında bulunan yaklaşık 100 bin ila 150 bin İsrailli vatandaşın ülkeye dönüş yolunu kapattı.
İsrail makamları, ABD ile birlikte beş ülkeyi geçici sivil merkezler ve lojistik koordinasyon noktaları olarak belirledi. Tayland ve İtalya, yoğun İsrailli nüfus nedeniyle tercih edilirken, coğrafi yakınlıkları ve siyasi önemi sebebiyle öne çıkan iki ülke Yunanistan ve Güney Kıbrıs oldu. Bu tercih, tesadüften öte, son on yılda İsrail, Yunanistan, Güney Kıbrıs ve ABD arasında şekillenen “3+1” stratejik iş birliğinin somut bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
3+1 ittifakı nedir?
Başlangıçta Doğu Akdeniz'deki doğal gaz rezervleri üzerine kurulu olan bu iş birliği, zamanla savunma, altyapı ve bölgesel güvenlik alanlarını kapsayan güçlü bir ittifaka dönüştü. Bugün, 3+1 mekanizması, özellikle batılı ülkeler tarafından dünyanın en istikrarsız bölgelerinden birinde 'istikrarı sağlama aracı' olarak görülüyor.
3+1 ittifakının kurulmasının en büyük nedeni ise Doğu Akdeniz'deki doğal gazı Türkiye'yi devre dışı bırakarak Avrupa'ya satmak.
Geride kalan yıllarda Türkiye'nin Mısır ve İsrail ile yaşadığı siyasi soğukluğu kullanan Yunanistan, 2018 yılından beri 'East Med Forum' adı verilen oluşum sayesinde bölgedeki kaynakların çıkarılması ve Girit üzerinden bir boru hattıyla uluslararası pazara taşınması için önemli ilerleme sağladı.
Doğu Akdeniz'den çıkarılacak gazı Avrupa'ya taşıması planlanan EastMed boru hattıyla ilgili anlaşmanın imza töreni 2020 yılında Atina'da yapıldı. Zappion Sarayı'nda düzenlenen imza törenine Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades de katıldı. 3 ülkenin yanı sıra literatürdeki +1 ifadesi ise ABD'yi temsil ediyor.
Türkiye ise boru hattı projesinin güzergahı üzerinde Libya ile deniz yetki alanları anlaşması imzalamıştı.
Askeri ve lojistik iş birliği kriz anında devreye girdi
Jerusalem Post'un haberine göre, coğrafi yakınlık, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ı İsrail için ideal birer lojistik merkez haline getirirken, ittifakın derinliği askeri ve diplomatik reflekslerle kendini gösterdi. Her iki ülke üzerinden İsrailli sivillerin tahliyesi gerçekleştirilirken, aynı zamanda diğer ülke vatandaşlarının da İsrail’den güvenli çıkışı sağlandı.
Hava sahasının kapalı olması nedeniyle, deniz yolu da devreye alındı. Limanlar arasında açılan deniz koridorları, operasyonların sürdürülebilirliğini sağladı.
İsrail Ulaştırma Bakanı Miri Regev’in dün yaptığı açıklamada, “Güvenli Dönüş Operasyonu”nun başlatıldığı duyuruldu. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) ile koordinasyon içinde yürütülen bu operasyon kapsamında, Yunanistan ve Kıbrıs üzerinden askeri uçaklarla binlerce İsrailli evlerine ulaştırılıyor.
ABD Kongresi’nde yeni adım: Doğu Akdeniz Geçidi Yasası
ABD Kongresi’nde geçtiğimiz günlerde sunulan Doğu Akdeniz Geçidi Yasası da bu stratejik ortaklığın geleceğini şekillendirme hedefi taşıyor. Yasaya göre, ABD’nin İsrail, Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Mısır’la ilişkileri güçlendirilecek; enerji projeleri, sınır ötesi altyapı yatırımları ve bölgesel inovasyon desteklenecek.
Yasa ayrıca, Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru’nun (IMEC) gelişimini de teşvik ediyor.
Savaş sürüyor ve belirsizlik devam ediyor, ancak bölgede bir gerçek netleşti: Doğu Akdeniz'de Yunanistan ve Kıbrıs, İsrail’in yanında sadece sözle değil, eylemle de yer aldı.
Kaynak: Gazete Oksijen
