İsrail ordusu (IDF), Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasına bir gün içinde peş peşe üç saldırı düzenledi. Suriye Sağlık Bakanlığı, saldırılarda en az bir kişinin hayatını kaybettiğini, 18 kişinin de yaralandığını açıkladı. Saldırılarda Suriye Genelkurmay Başkanlığı'nın giriş kapısı da vuruldu.
Suriye İçişleri Bakanlığı ve Dürzi dinî lideri Şeyh Yusuf Cerbu saldırıların ardından Süveyda'da ateşkes uygulanması için anlaşmaya vardığını ve anlaşmanın derhal yürürlüğe gireceğini açıkladı. Anadolu Ajansı'nın haberine göre taraflar, Süveyda kent merkezindeki Dürzi güçlerin, Suriye Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bağlı olarak faaliyet göstermesinde ve kamu kurumlarının Şam yönetimi tarafından devralınmasında anlaştı.
Dürzi liderlerden Şeyh Cerbu video mesajında, dört gün süren ve çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların ardından anlaşmaya vardıklarını açıkladı. Cerbu, "Tüm operasyonların hemen durdurulması, ordu birliklerinin geri çekilmesi, sivillerin korunması amacıyla kontrol noktaları kurulması, ağır silahlarla ilgili düzenleme için mekanizma oluşturulması, Süveyda ilinin Suriye devletine tam entegrasyonu, ildeki devlet kurumlarının Suriye yasaları ve yönetmelikleri doğrultusunda yeniden faaliyete geçirilmesi, ihlallerin araştırılması ve gözaltına alınanların derhal serbest bırakılması konularında anlaşmaya vardıklarını" belirtti. Dürzi lider Cerbu, anlaşmanın Süveyda halkı ile Suriye devleti arasında güvenin yeniden inşası ve güvenlik ile istikrarın sağlanması için önemli bir adım olduğunu ifade etti.
Çatışmaların merkezindeki Dürzi liderlerden Şeyh Hikmet el-Hicri'nin açıklamalarının yayınlandığı Facebook hesabından da son duruma ilişkin bir paylaşım yapıldı. Açıklamada, Dürzi topluma çağrıda bulunularak, Suriye güvenlik güçlerine karşı "mücadelenin devam ettirilmesi" istendi ve dini liderliğin "Suriye güvenlik güçlerinin Süveyda'dan çıkarılana kadar savaşın sürmesi gerektiğini düşündüğü" ifadelerine yer verildi.
Saldırılar ateşkes ilanından sonra da sürdü
İsrail savaş uçakları TSİ 18.40'ta Suriye'nin güneyindeki Dera kentinin Gabgab ve Müsbin bölgelerini hedef aldı. Savaş uçakları, TSİ 19.15'te de Şam'ın banliyösündeki Katana bölgesinde yer alan 100. Alay yerleşkesini vurdu. İsrail ordusu, TSİ 20.30-20.55 arasında 3 saldırı daha gerçekleştirdi. Şam Cebel Mazemiyye'de yer alan 4. Tümene ait askeri yerleşkeyi iki ayrı saldırıyla hedef alan İsrail, Katana'ya da yeniden hava saldırıları düzenledi. İsrail, ayrıca, Süveyda'ya giriş yapan askeri konvoyu insansız hava araçlarıyla (İHA) hedef aldı. İlk belirlemelere göre saldırıda güvenlik güçlerinden 6 kişi hayatını kaybetti.
Footage of Israel attacking Damascus. pic.twitter.com/VBmcVvminb
— Clash Report (@clashreport) July 16, 2025
Suriye Cumhurbaşkanlığı: Sorumluların hesap vermesinde kararlıyız
Suriye Cumhurbaşkanlığı, Süveyda vilayetindeki saldırıların “suç teşkil eden ve yasa dışı bir davranış” olduğunu belirterek bunun asla kabul edilemeyeceğini ifade eden bir açıklama yayımladı.
Suriye devlet ajansı SANA tarafından aktarılan açıklamada, “Suriye hükümeti olarak bu vahşi eylemleri güçlü bir şekilde kınıyor, ilgili tüm olayların soruşturulmasına ve sorumluluğu kanıtlanan herkesin hesap vermesine tam olarak kararlı olduğumuzu vurguluyoruz” denildi. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Bu eylemlerden sorumlu olan herhangi bir taraf – ister birey ister yasadışı örgüt olsun – sıkı yasal önlemlerle hesap verecek, cezasız kalmalarına izin verilmeyecektir.”
Cumhurbaşkanlığı, Süveyda’da halkının haklarının “daima korunacağı” ve “hiçbir tarafın güvenlik ve istikrarlarını tehdit etmesine izin verilmeyeceği” ifade edildi.
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı: Çözüm Şara'yı ortadan kaldırmak
İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şaraa için “tek çözümün onu ortadan kaldırmak olduğunu” söyledi. Ben-Gvir, X'te yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Suriye’den gelen korkunç görüntüler tek bir gerçeği ortaya koyuyor: Bir kez cihatçı olan, her zaman cihatçıdır. Öldüren, bıyık kesen, aşağılayan ve tecavüz eden biriyle müzakere edilmez.”
Açıklamasında İsrail’de yaşayan Dürzileri de hedef alan Ben-Gvir, İsrail Devleti’ndeki Dürzi vatandaşları seviyorum, onları kucaklıyorum ve onlara şunu söylüyorum: Yılanın başını kesmeliyiz,” ifadelerini kullandı.
İsrail Savunma Bakanı: Operasyonlar sürecek
İsrail Savunma Bakanı Katz, X hesabından Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasına yönelik ikinci saldırı sırasında bir sunucunun irkildiği görüntüyü paylaşarak "Acı dolu darbeler başladı" mesajını yayımladı.
Bu paylaşımının ardından ikini bir sosyal medya paylaşımında bulunan Katz saldırıların devam edeceğini belirtti. "Şam'daki sinyaller bitti, şimdi acı darbeler gelecek" ifadelerini kullanan Katz, "İsrail Savunma Kuvvetleri, Süveyda'da Dürzilere saldıran güçleri tamamen geri çekilene kadar yoğun bir şekilde operasyonlarını sürdürecek. İsrail'deki Dürzi kardeşlerimiz, Suriye'deki kardeşlerinizi korumak için İsrail Savunma Kuvvetleri'ne güvenebilirsiniz. Başbakan Netanyahu ve ben, Savunma Bakanı olarak bir taahhütte bulunduk ve bu taahhüdü yerine getireceğiz" dedi.
החלו המכות הכואבות pic.twitter.com/1kJFFXoiua
— ישראל כ”ץ Israel Katz (@Israel_katz) July 16, 2025
Netanyahu, İsrail vatandaşı Dürzilere, Suriye'ye geçmemeleri çağrısı yaptı
İsrail’deki Dürzi toplumuna hitaben yaptığı konuşmada Başbakan Netanyahu, güney Suriye’deki Süveyda’daki durumun “son derece ciddi” olduğunu söyledi. İsrail ordusunun Suriye ordusuna yönelik saldırılarını, azınlık durumundaki Dürzi topluluğunu koruma amacıyla sürdürdüğünü öne sürdü. Netanyahu konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
"İsrail ordusu, hava kuvvetleri ve diğer birlikler operasyon yürütüyor. Dürzi kardeşlerimizi korumak ve rejim milislerini ortadan kaldırmak için harekete geçtik. Bu nedenle sizden ricam, evlerinize dönün. Bırakın IDF işini yapsın."
Huge explosions were seen in Damascus as Israel bombed Syria’s defence ministry during a live Al Jazeera broadcast nearby. pic.twitter.com/Fe7N6xH02I
— Al Jazeera English (@AJEnglish) July 16, 2025
AB: Tüm taraflar ateşkese dönmeli, nefret söylemi ile mezhepçi söylemlere son vermeli
Avrupa Birliği’nin dış politika ve güvenlik politikasıyla ilgili diplomatik organı olan Avrupa Dış İlişkiler Birimi de İsrail'in Suriye'ye yönelik saldırıları ile ilgili yazılı bir açıklama yayımladı. Ateşkese dönülmesi gerektiği vurgulanan açıklamada "Tüm taraflara ayrım gözetmeksizin sivilleri korumaları ve nefret söylemi ile mezhepçi söylemlere son vermeleri çağrısında bulunuyoruz" ifadeleri kullanıldı. AB Dış İlişkiler Birimi'nden yapılan açıklama şöyle:
"AB, Süveyda’da çok sayıda can kaybına yol açan çatışmaların sürmesinden derin endişe duymakta ve sivillere yönelik bildirilen şiddet eylemlerini güçlü bir şekilde kınamaktadır.
Tüm taraflara, dün varılan ateşkes anlaşmasını derhal uygulamaları, ayrım gözetmeksizin sivilleri korumaları ve nefret söylemi ile mezhepçi söylemlere son vermeleri çağrısında bulunuyoruz.
Geçici otoriteler, gerilimi düşürmek, sükûneti sağlamak, tüm suçlar için hesap verebilirliği temin etmek ve kapsayıcı bir geçiş sürecini ilerletmekle yükümlüdür. AB, bu süreçte destek vermeye hazırdır.
İsrail’in Suriye topraklarına yönelik artan saldırıları ışığında, tüm dış aktörleri Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam saygı göstermeye çağırıyoruz."
Dışişleri Bakanlığı: Saldırılar sabotaj girişimidir
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, İsrail'in Şam'a yönelik saldırılarını "sabotaj girişimi" olarak nitelendiren bir açıklama yaptı. Tüm tarafların "suhuletin tesis edilmesi için Suriye Yönetimi’ne destek vermesi gerektiği" ifade edilen açıklama şöyle:
"İsrail’in Suriye’nin güneyindeki askeri müdahalelerinin ardından bu defa Şam’ın merkezine gerçekleştirdiği saldırılar, Suriye’nin barış, istikrar ve güvenliği sağlama çabalarına karşı bir sabotaj girişimidir.
Suriye halkının önünde, huzur içinde yaşamak ve dünya ile entegre olmak için tarihi bir fırsat bulunmaktadır.
Bu fırsatın değerlendirilmesinden yana olan tüm paydaşlar, Suriye Yönetimi’nin suhuleti tesis etme çabalarına katkıda bulunmalıdır."
İsrail ordusunun Şam'daki Suriye askeri karargahına yönelik saldırısını gösteren görüntüler
İsrail ordusu Suriye sınırına takviye birlik gönderiyor
İsrail ordusu, Suriye sınırındaki güvenlik çitine takviye birlikler göndereceğini açıkladı. Açıklama, İsrail’in Suriye ordusunu Süveyde vilayetinden çekilmemesi halinde hedef almaya devam edeceği yönündeki tehdidinin ardından geldi.
Salı günü varılan ateşkesin çökmesinin ardından, bugün Süveyde’de Suriye hükümet güçleri ile Dürzi silahlı gruplar arasındaki çatışmalar devam etti.
ABD Büyükelçisi Barrack: Failler hesap vermeli
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, "Suriye'deki gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, Süveyda’daki sivillere yönelik şiddeti kesin bir dille kınıyoruz. Nokta. Tüm taraflar gerilimi düşürmeli ve kalıcı bir ateşkese yol açacak anlamlı bir diyaloğa girmelidir. Failler hesap vermelidir." açıklaması yaptı.
Suriye'de neler oluyor?
Suriye'nin güneyinde Dürziler ile Arap aşiretleri arasında başlayan Şam’a bağlı güçlerin müdahalesi sonrasında merkezi ordu güçleri ile Dürzi savaşına dönüşen çatışmaların Süveyda ve Dera bölgelerinde ateşkese rağmen şiddetlenerek sürüyor.
Çatışmalar, Pazar günü Süveyda’daki ana otoyolda bir Dürzi vatandaşın Bedevi bir grup tarafından saldırıya uğrayıp soyulmasıyla patlak verdi. Olayın ardından Dürzi milislerle bazı hükümet yanlısı olduğu düşünülen silahlı Bedevi gruplar arasında karşılıklı saldırılar ve adam kaçırmalar başladı.
Pazartesi günü, artan gerilimi bastırmak amacıyla bölgeye askeri birlikler gönderen Şam yönetimi, Dürzi milisler tarafından kuşkuyla karşılandı. Dürzi liderler, hükümet güçlerinin Bedevileri desteklemek için geldiklerini öne sürerek hükümet birliklerine karşı silahlandı.
Dürziler Topluluğu Ruhani Lideri Şeyh Hikmet El Hicrî, Şam güçlerinin Süveyda’ya girişine onay verildiğine dair yayınlanan bildirinin baskı altında hazırlandığını ve gerçek iradelerini yansıtmadığını belirterek, taraftarlarına “Direnin” çağrısı yaptı.
Bu arada İsrail, Pazartesi ve Salı günleri Süveyda’daki Suriye hükümet güçlerine yönelik hava saldırıları düzenledi. Gözlemevi’ne göre 48 saat içinde en az 135 kişi öldü. Ölenler arasında iki çocuk ve Suriye hükümet güçleri tarafından infaz edilen 19 sivil de bulunuyor. Şam yönetimi infaz iddialarına ilişkin bir açıklama yapmadı.
Dürziler kimdir?
Dürziler, kökeni İslam’a dayanan özgün bir inanca sahip Arap bir azınlıktır. Lübnan, Suriye, İsrail ve İsrail’in 1967 Altı Gün Savaşı’nda Suriye’den işgal ettiği Golan Tepeleri’nde yaşarlar ve bölgenin inançlar ve kültürler mozaiğinde kendilerine özgü bir konumları vardır.
Suriye’de Dürzilerin büyük çoğunluğu ülkenin güneyindeki Süveyda vilayetinde yaşarken, Şam çevresinde ve kuzey Suriye’de de bazı Dürzi toplulukları bulunmaktadır.
11. yüzyılda ortaya çıkan ve tek tanrıcılık, reenkarnasyon ve hakikatin aranması gibi temaları içeren bu inanç sistemi, İslam’ın yanı sıra farklı felsefi akımlardan da öğeler barındırır. Dürziler, dini uygulamaları konusunda belirli bir gizliliği korurlar.
İsrail’de küçük bir Dürzi topluluğu bulunmakta olup, bazı Dürziler Golan Tepeleri’nde de yaşamaktadır.
Kaynak: Gazete Oksijen
