Karadağ, Türk vatandaşlarına yönelik vize serbestisini bugün itibarıyla askıya aldı. Türkiye’nin Podgoritsa Büyükelçiliği sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, umuma mahsus (bordo) pasaport sahiplerinin ülkeye girişte artık vize almak zorunda olduğunu duyurdu.
Açıklamada, Karadağ makamlarının bildirdiği üzere yeni uygulamanın 30 Ekim (bugün) itibarıyla yürürlüğe girdiği ve vizelerin Ankara ya da İstanbul’daki Karadağ diplomatik temsilciliklerinden alınabileceği belirtildi. Buna karşın, Avrupa Birliği, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, İrlanda veya Avustralya’da geçerli oturum izni bulunan Türk vatandaşlarının vizeden muaf tutulacağı ifade edildi.
Ne olmuştu?
Vize kararının arka planında, geçtiğimiz hafta sonu başkent Podgorica’da yaşanan bir bıçaklama olayı ve sonrasında tırmanan toplumsal gerginlik bulunuyor. Karadağ polisi, 25 yaşındaki bir Karadağ vatandaşının yaralandığı olayla ilgili biri Türk, biri Azerbaycan vatandaşı iki kişiyi gözaltına aldığını açıklamıştı.
Olayın ardından sosyal medyada yayılan görüntülerle birlikte ülke genelinde Türklere yönelik öfke hızla büyüdü. Podgorica’nın Zabjelo Mahallesi’nde başlayan gösteriler kısa sürede şiddet eylemlerine dönüştü; kalabalık gruplar “Türkler dışarı” ve “Türklere ölüm” sloganları atarak Türk işletmelerine saldırdı. Kentte bir Türk’e ait araç ateşe verildi, bazı işyerleri güvenlik gerekçesiyle kapatıldı.
'Vizesiz seyahati kaldırmak aceleci bir adım'
Karadağ Başbakanı Milojko Spajić, olayların ardından Türk vatandaşları için vizesiz seyahat uygulamasının “geçici olarak askıya alındığını” açıkladı. Ancak bu karar hem siyasette hem de sivil toplumda ciddi tartışma yarattı.
DW Türkçe'ye konuşan Karadağ Cumhurbaşkanı Jakov Milatoviç, hükümetin adımını 'aceleci' olarak niteleyerek Türkiye ile ilişkilerin zarar görebileceği uyarısında bulundu. Milatoviç, bu kararın Türkiye’de yaşayan veya tedavi gören Karadağ vatandaşlarını da tehlikeye attığını, ekonomik işbirliğini olumsuz etkileyebileceğini söyledi. Koalisyon ortağı olan Boşnak ve Arnavut partiler de karara karşı çıktı.
İnsan hakları örgütleri, kararın “yabancı düşmanlığı ve ayrımcılığı” körüklediği görüşünde. Podgorica merkezli İnsan Hakları Eylemi’nin direktörü Tea Gorjanc-Prelević, Türk vatandaşlarına vizesiz seyahatin kaldırılmasının “önceden sonuçları analiz edilmeden atılmış aceleci bir adım” olduğunu söyledi. Hükümetin aynı kararı Azerbaycan vatandaşları için almamasını da çifte standart olarak değerlendirdi.
Karadağ Meclis Başkan Yardımcısı Mirsad Nurković de hükümetin kararını eleştiren isimler arasında yer aldı. Nurković, “Türkler Karadağ’daki yabancı uyruklular arasında suç istatistiklerinde son sıralarda yer alıyor” diyerek vize uygulamasının “aceleci ve temelsiz” olduğunu savundu. Nurković, Türkiye’nin Karadağ’a yıllar içinde TİKA aracılığıyla milyonlarca avroluk hibe ve destek sağladığını, salgın döneminde ilk yardım eden ülkelerden biri olduğunu hatırlattı.
Protestolar sürüyor
Başkent Podgorica’da tansiyon düşmedi. Hükümet binası önünde toplanan yüzlerce kişi, Türkler ve Boşnak kökenli Dışişleri Bakanı Ervin İbrahimović aleyhine sloganlar attı. Polis, meşale ve yasadışı maddeyle eylemlere katılmak isteyen 11 kişiyi gözaltına aldı; bunlardan 9’unun reşit olmadığı açıklandı. Güvenlik güçleri, hem şehir merkezinde hem de Türkiye’nin Podgoritsa Büyükelçiliği çevresinde geniş önlemler aldı.
Vize muafiyeti ikili ilişkiler için de önemli bir sembol
Karadağ’da hâlihazırda yaklaşık 13 bin Türk vatandaşı yaşıyor; ülkedeki yabancı nüfusun 100 bine yaklaştığı tahmin ediliyor. Türkiye ile Karadağ arasında 2008’den bu yana yürürlükte olan vize muafiyeti, iki ülke ilişkilerinde önemli bir sembol olarak görülüyordu. Ankara, Karadağ makamlarından ülkedeki Türk vatandaşlarının güvenliği için gerekli önlemlerin alınmasını talep etti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Başbakan Spajić ve diğer yetkililerle doğrudan temas kurduğu açıklandı.
Kaynak: Gazete Oksijen
