Üç ciltlik John Maynard Keynes biyografisinin yazarı tarihçi Skidelsky, 1946’da ölen ünlü iktisatçının yarattığı ve 20. yüzyıla damga vuran üretim teorisinin bugün tamamen ortadan kalktığını yazdı
A+Yazı Boyutunu BüyütA-Yazı Boyutunu Küçült
2014 yılında dönemin Fed Başkanı Ben Bernanke, merkez bankasının tahvil alım programından bahsederken parasal genişlemeye de değinmiş, bu yöntemin “pratikte işe yararken teoride yaramadığını” söylemişti. Genel olarak makroekonomik para politikası hakkında da aynı şey söylenebilir; zira onun arkasında da sağlam bir teori yok. Hükümetler işsizlikle “savaşmak” adına ekonomiyi sürekli “teşvik ediyor” ama dayandıkları teoriye göre ortada savaşılacak bir işsizlik yok. İktisat yüzyıl öncesine döndü: Eldeki kaynakların tahsisine dair çalışmalardan ve paranın miktar teorisinden ibaret. Makroekonomi, yani John Maynard Keynes’in yarattığı üretim teorisinin tamamı ortadan kaybolmuş durumda.
Kuaför 13 dolara çalışmazsa
Mesela, işsizliğin sebebi ne? Standart bir ders kitabına göre, “aşağıya doğru gidildikçe ücret esnekliğinin azalması”. Diyelim ki bir kuaför saat başı 14 dolar ücret istiyor. Ama kârlı bir şekilde istihdam edilebilmesi için saatte 13 dolarla yetinmesi gerekiyor. Bunun üzerine kuaförümüz iş almamayı tercih ediyor. Yani bu, kişinin boş zamanı tercih ettiğini veya kuaförlük yapmamaya karar verdiğini yansıtan, iradi bir seçim. Ekonomideki tüm çalışanlar için aynı şey geçerli. Böyle bakınca, işsizlik dediğimiz şey aslında çalışmamayı tercih etmek. Bu görüş, herkesin en iyiyi aradığı varsayımına dayanıyor. Çalışmanın her zaman bir bedeli var. Dolayısıyla, işsizlik işsizler için optimal bir şey. Yani hükümet istihdamı artırmak adına para arzını genişletirse, bu sadece enflasyona yol açar çünkü parasal genişleme, çalışmaya istekli işgücü arzını artırmaya yaramıyor. Bu yüzden para politikasının sadece fiyat istikrarıyla ilgilenmesi gerekiyor; en iyi yol işi siyaset tarafından ayartılamayacak bağımsız bir merkez bankasına emanet etmek.