Avrupa Komisyonu'nun Ukrayna'nın beş AB komşusuna uyguladığı ithalat yasağını uzatmama kararı almasının ardından Polonya, Slovakya ve Macaristan Cuma günü Ukrayna'dan tahıl ithalatına yönelik kendi kısıtlamalarını açıkladı.
Reuters'ın haberine göre Ukrayna, Rusya'nın 2022'deki işgali tarım ürünlerini küresel pazarlara sevk etme kabiliyetini azaltmadan önce dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından biriydi. Ukraynalı çiftçiler, çatışmaların başlamasından bu yana Karadeniz limanları üzerinden tercih edilen rotaları kullanamadıkları için komşu ülkeler üzerinden tahıl ihracatına bel bağlamış durumda.
Ukrayna tahılı Avrupa'yı nasıl etkiledi?
Ancak tahıl ve yağlı tohumların komşu ülkelere akın etmesi buralardaki fiyatları düşürerek yerel çiftçilerin gelirlerini etkiledi ve hükümetlerin Ukrayna'dan tarımsal ithalatı yasaklamasına neden oldu. Avrupa Birliği Mayıs ayında tek tek ülkelerin tek taraflı yasaklar koymasını engellemek için devreye girdi ve komşu ülkelere ithalata kendi yasağını koydu. AB yasağı kapsamında, Ukrayna'nın bu ülkeler üzerinden ihracat yapmasına, ürünlerin başka bir yerde satılması koşuluyla izin verildi.
Çiftçiler için kritik günler
AB, Ukrayna'nın komşu ülkelere yapılan ihracatın kontrolünü sıkılaştırmak için önlemler alma sözü vermesinin ardından Cuma günü bu yasağın sona ermesine izin verdi. Çiftçilerin mahsullerini toplayıp satmaya hazırlandığı şu günlerde konu özellikle hassas bir hal alıyor.
Üç ülke Avrupa Birliği'ni dinlemedi
AB Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis Cuma günü yaptığı açıklamada ülkelerin Ukrayna'dan tahıl ithalatına karşı tek taraflı tedbirlerden kaçınmaları gerektiğini söyledi ancak Polonya, Slovakya ve Macaristan hemen Ukrayna'dan tahıl ithalatına kendi kısıtlamalarını getirerek karşılık verdi. Ukrayna ürünlerinin transit geçişine izin vermeye devam edecekler.
Marex'in kıdemli tarım stratejisti Terry Reilly, "Ukrayna, tahılın kamyonlar ve trenler aracılığıyla varış noktasına ulaşacağını belgeleyebildiği sürece, yurtiçi kullanım yasağı Ukrayna'nın ihracat yapma kabiliyetine gerçekten bir darbe vurmayacak" dedi. Reilly, Karadeniz ihracatındaki aksamaların daha büyük bir endişe kaynağı olduğunu belirtti.
AB'de tahıl çatlağı
Ukrayna'nın ihracatı ne kadar kısıtlamayı taahhüt ettiği ya da yeni yasakların Ukrayna'dan ürün akışını nasıl etkileyeceği belirsiz. Konu, Ukrayna'daki savaşın güçlü tarım ve çiftçilik lobilerine sahip üye ülkelerin ekonomileri üzerindeki etkisi konusunda AB içinde yaşanan bölünmenin altını çizdi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, AB'nin Kiev'in tahıl ihracatına yönelik yasağı daha fazla uzatmama kararını memnuniyetle karşıladı ancak AB üyesi ülkelerin AB kurallarını ihlal etmesi halinde hükümetinin olması gerektiği gibi tepki vereceğini söyledi.
Ancak üç ülke de eylemlerinin kendi ekonomilerinin çıkarına olduğunu savunuyor. Polonya Tarım Bakanı Robert Telus Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, "Yasak dört tür tahılı kapsıyor, ancak benim ve çiftçilerin talebi üzerine, bu ürünlerin de Polonya pazarını etkilememesi için yasak, bu tahıllardan elde edilen mısır, buğday, kolza tohumu gibi ürünleri de kapsayacak şekilde genişletildi" dedi.
Yasağın kapsamı genişleyecek
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki sözlerinin devamında "Avrupa Komisyonu'nun karşı çıkmasına rağmen bu yasağı genişleteceğiz. Bunu yapacağız çünkü bu Polonyalı çiftçinin yararınadır" ifadelerini kullandı.
Cuma günü yayınlanan bir hükümet kararnamesine göre Macaristan, aralarında tahıl, sebze, çeşitli et ürünleri ve balın da bulunduğu 24 Ukrayna tarım ürününe ulusal ithalat yasağı getirdi. Slovakya Tarım Bakanı da aynı şekilde kendi tahıl yasağını ilan etti. Her üç yasak da sadece yurtiçi ithalat için geçerli olurken, ileri pazarlara geçişi etkilemiyor.
