İstanbul’daki barış görüşmelerine katılan Rus müzakereciler, bir ateşkesi kabul etmeden önce Ukrayna’nın, Moskova’nın hak iddia ettiği tüm Ukrayna bölgelerinden askerlerini çekmesini talep etti. Bu bilgiyi, Reuters’a konuşan görüşmeler hakkında bilgi sahibi üst düzey bir Ukraynalı yetkili aktardı.
Yetkilinin belirttiğine göre, cuma günü yapılan görüşmelerde Rus tarafının öne sürdüğü bu talep ve diğer bazı maddeler, geçen ay ABD’nin Moskova ile yaptığı istişareler sonrası sunduğu taslak barış anlaşmasındaki şartların da ötesine geçti. Üç yıl aradan sonra ilk kez doğrudan temas kurulan İstanbul’daki görüşmeler, esir değişimi konusunda uzlaşmayla sonuçlansa da ateşkes konusunda bir anlaşma sağlanamadı.
Daha önce bir Ukraynalı kaynak, Rusların “başlangıç noktası bile olamayacak” şartlar sunduğunu söylemiş, ancak detay vermemişti.
Peskov bilgi vermiyor
Cumartesi günü gazetecilere açıklama yapan Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov’a, Ukraynalı yetkilinin aktardığı Rusya’nın barış koşulları soruldu. Peskov bu konuda yorum yapmayı reddederek, görüşmelerin kapalı kapılar ardında yapılması gerektiğini belirtti.
Görüşmelerin detaylarını açıklamak için isminin gizli tutulmasını isteyen Ukraynalı yetkiliye göre, Rus tarafının sunduğu şartlar şunlardı:
- Ukrayna askerlerinin Donetsk, Zaporijya, Herson ve Luhansk bölgelerinden çekilmesi. Bu çekilme gerçekleştikten sonra ancak bir ateşkesin mümkün olabileceği söylendi. Bu bölgeler Rus kuvvetlerinin tam ya da kısmi kontrolü altında olsa da Ukrayna birlikleri hâlâ kalan kısımlarda direniyor. ABD'nin hazırladığı taslak anlaşmada böyle bir talep yer almıyordu.
- Ukrayna’nın beş bölgesinin – 2014’te ilhak edilen Kırım yarımadası ile Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya – Rusya toprağı olarak uluslararası düzeyde tanınması. ABD’nin taslağı yalnızca Kırım için de hukuki olarak tanıma, diğer bölgeler içinse fiili tanıma öneriyordu.
- Ukrayna'nın tarafsız bir ülke olması, kitle imha silahlarından arındırılması ve Kiev’in müttefiklerinin topraklarında asker bulundurmaması. Bu madde de ABD’nin önerisinde yer almıyordu.
- Tüm tarafların, savaş nedeniyle tazminat taleplerinden feragat etmesi. Oysa ABD taslağında Ukrayna’ya savaş tazminatı ödenmesi öngörülüyordu.
Ukraynalı yetkiliye göre, bu talepler Rus müzakereciler tarafından sadece sözlü olarak iletildi ve herhangi bir yazılı belge sunulmadı.
Avrupa, ABD'ye baskı yapıyor
Ukrayna, Rus tarafının İstanbul’daki tutumunun barışa ciddi şekilde yaklaşmadığını gösterdiğini belirtti. Kiev’in Avrupalı müttefikleri şu anda ABD Başkanı Donald Trump’a yeni yaptırımlar uygulanması yönünde baskı yapıyor.
Görüşmelere başkanlık eden Rus heyetinin lideri ise toplantıdan memnun kaldıklarını ifade etti ve Moskova’nın Kiev’le diyaloğu sürdürmeye istekli olduğunu söyledi.
ABD’nin Nisan ayında sunduğu taslak barış teklifi, Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’un Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı bir dizi görüşmenin ardından hazırlanmıştı.
Kiev ve Avrupalı müttefikleri ise alternatif bir öneri hazırladı. Bu öneride, önce ateşkes ilan edilmesi ve ardından müzakerelere başlanması gerektiği, toprak konusunun ise sonraya bırakılması gerektiği belirtildi.
