Avusturya’nın başkenti Viyana’da düzenlenen UAEA Yönetim Kurulu toplantısı sonrasında basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Grossi, Ukrayna’daki nükleer tesislerin güvenliği ve İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Grossi, Ukrayna’nın en büyük nükleer tesisi Zaporija Nükleer Santrali’ni geçen hafta hedef alan saldırıları hatırlatarak, Ajansın hem bu nükleer santral hem de ülkedeki diğer tesislere yönelik çalışmalarının sürdüğünü söyledi. Zaporijya Nükleer Santrali’nin güvenliğine ilişkin durumun hala ciddiyetini koruduğunu ifade eden Grossi, 28 Mayıs’ta Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom'un genel müdürü Aleksey Likhachev ile santrale ilişkin bir görüşme yaptığını ve nükleer güvenliğe ilişkin sınamaların hala sürdüğünü aktardı.
Grossi, halihazırda nükleer santralin kapalı tutulduğunu, yeniden faaliyete geçebilmesi için askeri hedef olmaktan çıkıp, nükleer güvenliğe ilişkin istikrarın sağlanması gerektiğini vurguladı. İran’ın nükleer faaliyetlerine de değinen Grossi, Tahran yönetiminin 3 yıldır Ek Protokolü uygulamayı bıraktığını, bu nedenle Ajans müfettişlerinin tesislere tam bir erişim sağlayamadığını belirtti. Grossi, "Bazı alanlara ilişkin veriler tamamen tahmine dayalı" şeklinde konuştu.
Grossi, İran ile Ajans arasında süregelen sorunların çözümüne ilişkin bir ilerleme kaydedilemediğini ve bu ülkedeki Varamin ve Turquzabad tesislerinde daha önce tespit edilen uranyum parçacıklarına ilişkin güvenilir bir verinin Tahran yönetimi tarafından henüz sağlanmadığını dile getirdi.
Söz konusu sorunların çözüme kavuşturulması ve Ajansın bu ülkedeki nükleer tesislere kapsamlı bir erişim sağlayabilmesi için taraflar arasında 6 Mayıs’ta yapılan görüşmeyi hatırlatan Grossi, İran’ın nükleer tesislerinin daha görünür olması ve Ajansın doğrulama ve denetleme faaliyetlerini yapabilmesinin çok önemli olduğunun altını çizdi. Grossi, bu doğrultuda Tahran yönetimine bazı önerilerde bulunduklarını ancak bunların kabul görmediğini, bu hususta bir adım atılabilmesi için görüşmelerin sürdüğünü aktardı.
Grossi, Tahran yönetiminin Güvenlik Denetimi Anlaşması kapsamında nükleer güvenliğin sağlanabilmesi için gerekli olan taahhütleri yerine getirmediğine işaret ederek, "Ajansın, İran'ın nükleer programının tamamen barışçıl olduğuna dair güvence sağlayacak konumda olması için (bu sorunların) çözülmesi gerekmektedir" dedi.
İran'ın nükleer silaha ilişkin açıklamalarına tepki
Grossi, "İran'ın nükleer silah üretmeye yönelik teknik yetenekleri ve bu ülkenin nükleer doktrinindeki olası değişiklikler hakkında kamuoyuna yapılan açıklamalar, İran'ın güvenlik önlemleri beyanlarının doğruluğu ve eksiksizliği konusundaki endişelerimi artırıyor" diye konuştu.
"İran nükleer silah üretebilecek teknik kapasiteye sahip mi" sorusunu yanıtlayan Grossi, "Biz bu kapasiteye sahip olduklarını biliyoruz. Ürettikleri nükleer materyallerle ispat edilmiş bir kapasiteye sahipler" ifadesini kullandı.
Grossi, İran nükleer anlaşmasının yapıldığı 2015 öncesinde Tahran yönetiminin, nükleer silah üretimine yönelik bir plan doğrultusunda hareket ettiğinin Ajans tarafından bilindiğini, ancak bu tarihten itibaren "nükleer silah programları olduğuna ilişkin güvenilir bir verinin ellerinde olmadığını" söyledi.
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’nın (NPT) erozyona uğratılması ya da kötüye kullanılmasından kaçınılması gerektiğini vurgulayan Grossi, İranlı muhataplarının da bunun bilincinde olduklarını kaydetti. Grossi, "Orta Doğu kazanına bir de nükleer silahları eklemek bence çok kötü bir fikir." şeklinde konuştu.
Bu arada 7 Haziran’a kadar sürecek Yönetim Kurulu toplantısı kapsamında üye ülkelerin İran’a karşı bir karar alıp almayacağı görüşülecek.
Kaynak: AA
