Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’daki görüşmesi, Türk–Amerikan ilişkilerinde yeni bir dönemin işareti olarak değerlendiriliyor. Taraflar yıllar süren gerilimin ardından sıcak mesajlar verdi.
Trump, Erdoğan ve beraberindeki kalabalık heyete alışılmışın dışında sıcak bir karşılama yaptı. Görüşmede konuların geniş bir yelpazesi kamuoyu önünde dile getirildi, fakat somut mutabakatların içeriği henüz açıklanmadı.
ABD’nin önceliği: S-400 ve enerji
Trump’ın Ankara’dan talepleri arasında öncelikli olarak Rus yapımı S-400 sistemlerinin devre dışı bırakılması ve ülkeden çıkarılması yer aldı. Ayrıca Türkiye’nin Rusya’ya olan enerji bağımlılığının azaltılması istendi. ABD, bu boşluğu sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatıyla doldurmaya hazır olduğunu iletti.
F-35 bilmecesi ve Netanyahu
Washington, Türkiye’nin F-35 programına yeniden dahil edilmesini gündeme aldı. Ancak bu süreç, hem S-400 meselesi hem de İsrail’in güvenlik endişeleri nedeniyle belirsizliğini koruyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun 29 Eylül’deki Washington ziyaretinde konunun yeniden gündeme gelmesi bekleniyor.
Halkbank baskısı ve İsrail
Görüşmede masaya gelen bir diğer kritik başlık Halkbank oldu. Trump, İran yaptırımlarının delinmesi ve kara para aklama iddialarıyla bağlantılı davada yaptırım uygulanması gerektiğini yineledi. Bu ihtimal, Türk bankacılık sistemi için risk teşkil ediyor.
İki lider, Suriye sahasında ve İsrail ile ilişkiler konusunda taban tabana zıt pozisyonlar sergiliyor. Erdoğan’ın Müslüman dünyaya dönük sert çıkışları Trump’ı fazla rahatsız etmese de, Washington’un Tel Aviv ile Ankara arasındaki derinleşen uçurumdan kaygı duyduğu belirtiliyor.
Yunanistan Trump'a ulaşamıyor
To Vima gazetesinin haberinde görüşmenin ardından Atina’da ise dikkatli bir iyimserlik değil, daha çok kaygının öne çıktığı belirtildi. Yunan hükümeti, Türkiye’nin Batı karşısında giderek daha özerk ama aynı zamanda vazgeçilmez bir aktör haline gelmesini endişeyle izliyor.
Yunanistan, F-35 programında öncelikli konumda kalsa da, Erdoğan’ın Washington’la kurmaya çalıştığı yeni denge Atina’yı rahatsız ediyor. Ayrıca doğrudan Beyaz Saray’a ulaşamayan Yunanistan, diplomasiyi daha çok Dışişleri Bakanı Giorgos Gerapetritis’in ABD’li mevkidaşı Marco Rubio ile görüşmeleri üzerinden yürütüyor.
Ekim ayında göreve başlayacak yeni ABD Büyükelçisi Kimberly Guilfoyle’un Trump çevresiyle yakın ilişkileri ise Atina’nın dikkatle izlediği bir başka unsur.
Kaynak: Gazete Oksijen
