719 birincinin çıkmasıyla büyük bir tercih heyecanı yaşanan LGS’de hem ilk yerleştirme hem de yerleştirmeye esas nakil süreçleri tamamlandı. Ancak Türkiye genelinde yüzde 0.01 ile yüzde 2’lik başarı diliminde bulunan 19 bin öğrencinin girmek için yarıştığı, 500 tam puan ile 466.9 puan arasında yer alan 90 lisenin 63’ünde boş kontenjanlar oluştu. Oluşan boş kontenjan sayı ise 313. Belki bu sayı ilk başta az görünebilir ancak 500 tam puan ile öğrenci alan İstanbul Erkek ve Kabataş 150, Galatasaray Lisesi ise 100 kontenjana sahip. Bir başka ifadeyle en iyi 90 okulda Kabataş ve İstanbul Erkek Lisesi’nin kontenjan toplamından daha fazla boş kontenjan kaldı.
E-okul sistemi üzerinden boş kontenjan verileri incelendiğinde; Galatasaray, İstanbul Erkek ve Kabataş Erkek’ten sonra İstanbul’daki en iyi Anadolu liselerinden Cağaloğlu’nda 2, Kadıköy Anadolu Lisesi’nde 7 kişilik kontenjanın boş kaldığı görülüyor. Bununla birlikte Türkiye’nin en iyi beş fen lisesinden İstanbul Atatürk Fen Lisesi’nde 1, Ankara Prof. Dr. Aziz Sancar Fen Lisesi’nde 17, Bursa Tofaş Fen Lisesi’nde ise 11 kişilik boşluk oluşması dikkat çekiyor.
İki temel neden
Peki, 19 bin öğrencinin kıyasıya rekabet ettiği, Türkiye’nin en iyi okullarında neden böyle bir yaprak dökümü yaşanıyor? Eğitim uzmanı Salim Ünsal’a göre, yaşanan ayrılıkların iki temel nedeni bulunuyor: “Birincisi, öğrenci yerleştiği okulu beğenmiyor. Genelde ortaöğretim çağına kadar özel okullarda, kalabalık olmayan ve steril bir ortamda eğitim alan bu çocuklar için bu en iyi okullar, içine girdiklerinde cazibesini yitiriyor. İkincisi, farklı kentlerden bu okullara yerleşen çocuklar yurt ve başka bir şehirde yaşamak gibi farklı faktörler devreye girince yapamayacağını anlıyor.”
Ünsal, durum böyle olunca en iyi 90 lisedeki kontenjanlar bir bir boşalırken “en iyi 19 bin öğrencinin bir kısmının özel liselere, bir kısmının da kendi memleketlerindeki en iyi okullara kaydığını” söylüyor. Peki ayrılanların yerini yenileri dolduruyor mu derseniz, istisnalar dışında hayır. Çünkü mevcut sistemde bu okullara kayıt yaptırabilmek için öğrencinin puanının, gitmek istediği okulun taban puanına eşit ya da ondan yüksek olması gerekiyor.
Kaynak israfı
Ünsal, en iyi okullarda eğitime boş kontenjanla devam edilmesini bir “kaynak israfı” olarak nitelendirirken, sistemin bu haliyle virgül farkla istediği okulu kaçıran fakat aslında ilk 30-40 bine giren öğrencileri de mağdur ettiğini söylüyor. “İlk 30-40 bine girip de ilk 19 bine girmedi diye bu okullara giremeyen binlerce öğrenci var. Bu öğrencilerin de bütün motivasyonu, bu en iyi 90 okula girmekti. Dolayısıyla yalnızca bir iki yanlış daha fazla yaptı ya da bir iki soruyu daha boş bıraktı diye, son derece başarılı olan bu öğrenciler en iyi okullarda öğrenim görme fırsatından oluyor. Bunun yerine belirli bir oran belirlenmeli ve taban puandan bu oran kadar aşağıda kalan öğrencilerin de bu liseleri tercih edebilmesi imkanı sunulmalı.”
Boş kontenjan oluşan 64 lise
