Türkiye, ocak ayının yaklaşmasıyla birlikte 2025 asgari ücretin açıklanmasını bekliyor. OECD'ye göre Avrupa’da asgari ücret ve çevresinde kazanan kesim çalışan nüfusun yüzde 10’unun altındayken, Türkiye’de bu oran yüzde 55. Dolayısıyla asgari ücret aslında ortalama ücret gibi görülüyor ve her yıl milyonlarca insan gelecek zammı merakla takip ediyor. Bu kapsamda asgari ücret beklentilerini ortaya koymak amacıyla 10 bin 973 kişinin katıldığı bir anket yapıldı. Katılımcılar aralarında İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana’nın da olduğu 24 farklı ilden seçildi. 18 yaş ve üstündeki katılımcılara asgari ücret beklentilerinin yanı sıra yan hak talepleri veya iş değiştirme sıklıkları ve nedenleri gibi sorular da soruldu. “24 Saatte İş” tarafından yapılan ankette şu bulgular öne çıktı:
Eğitim düştükçe beklenti yükseliyor
Anket sonuçlarının ortalamasına göre, katılımcılar 2025’te asgari ücretin 25 bin 869 TL olacağını, fakat 27 bin 885 TL olması gerektiğini düşünüyor. İstanbul’daki katılımcılarda asgari ücret beklentisinin ülkenin kalanının yaklaşık 1000 TL üzerinde olduğu ortaya kondu. Ayrıca, eğitim seviyesi düştükçe ve yaş arttıkça asgari ücret beklentisi artış gösteriyor. Örnek vermek gerekirse, üniversite mezunlarının ortalama asgari ücret beklentisi 25 bin 728 TL’yken, bu ilkokul mezunlarında 26 bin 844 TL. Ya da, 22 yaş altı 24 bin 650 TL beklerken, 30 yaş ve üstü 27 bin 419 TL bekliyor.
Maaş en önemli iş değiştirme sebebi
Ankette katılımcılara asgari ücretin yanı sıra bekledikleri yan haklar da soruldu. Sonuçlara göre, özel sağlık sigortası iş arayanların en çok talep ettiği ve en az sahip oldukları yan hak. Öyle ki, iş arayanların yüzde 30’u özel sağlık sigortası talep ediyor fakat işverenlerin yüzde 28’i bunu sağlıyor. Sigortadan sonra en çok talep edilen haklar sırasıyla prim, yol ücreti ve yemek ücreti.
İstanbul’da ankete katılımcıların ortalama maaşı 26 bin 308 TL. Oysa bu rakamdan memnun değiller ve maaşlarının ortalama 38 bin 683 TL olması gerektiğini düşünüyorlar. 10 bin 973 katılımcının yüzde 14’ü ise borcu bulunmadığını, yüzde 53’ü borçların çok yük olduğunu belirtiyor.
Maaş memnuniyetsizliği ise katılımcıların en önemli iş değiştirme sebebi. Anket sonuçlarına göre yüzde 27 yılda bir, yüzde 34 iki yıldan fazla iş değiştiriyor. Ücret düşüklüğü en sık iş değiştirme nedeniyken, kazanç arttıkça bu oran yüzde 56'dan yüzde 48'e düşüyor. Aynı zamanda iş değiştirme nedenleri arasında ortamı beğenmemek ya da patronla geçinememek de yer alıyor. İşteki ortamı beğenmiyorum diyen çalışanların iş değiştirme oranı kazanç arttıkça artıyor. Yaş grubu düştükçe ise iş değiştirme oranı yükseliyor. Nitekim 22 yaş altında, yüzde 37 “Yılda 1 iş değiştiriyorum” derken, bu oran 30 yaş üstünde yüzde 18.
Performansım “iyi” ama
Peki performans ve motivasyon? Çalışanların yüzde 80’i kendi performansını “iyi” olarak değerlendiriyor. Motivasyonlarını arttıracak etkenler sorulduğunda, en öne çıkan yanıt ise “daha fazla maaş.” Ardından bunu “yeteneklerime daha uygun görevlerimin olması”, “daha fazla yan hak” ve “iş yükünün daha az olması” yanıtları takip ediyor.
