Oksijen Arşivinden - Bodrum’un en değerli turizm tesislerinden Mandarin Oriental’in yüzde 50’sini, Azerbaycan merkezli Pasha Holding satın almıştı. Kayıtlara göre en büyük ortağı Aliyev'in iki kızı olan holdingin tabelası da otelin girişine asıldı. Oksijen'in ilk olarak Şubat 2023'te duyurduğu satış haberini yeniden yayınlıyoruz
Azerbaycan merkezli Pasha Holding, Türkiye’nin dünyaca ünlü tatil beldesi Bodrum’daki yatırımlarını hızlandırdı. Yalıkavak sahilindeki Allium Bodrum Resort&SPA’nın sahibi olan Pasha Holding, Bodrum’un en nitelikli tesislerinden Mandarin Oriental Hotel'in de yüzde 50’sini satın aldı.
Mandarin Oriental Bodrum, ASTAŞ Holding’in sahibi Vedat Aşcı tarafından Göltürkbükü Cennet Koyu’nda kurulmuştu. 600 dönüm arazi üzerinde otel ile birlikte 196 villanın bulunduğu projeye yaklaşık 650 milyon dolarlık yatırım yapılmıştı. Ünlü İtalyan mimar Antonio Citterio tarafından tasarlanan projedeki villalar, varlıklı yerli ve yabancıların büyük ilgisini çekmiş, kısa sürede satılmıştı.
Beğenelim ya da beğenmeyelim, Mandarin projesinin Bodrum’a bir ivme kattığı kuşkusuz. Hatta Bodrum ekonomisinin büyümesini, Bodrum’un değer kazanmasını savunanlar şöyle der: Bodrum’un kaderini değiştiren dört olay vardır; Zeki Müren’in Bodrum sevgisiyle başlayan bilinirlik, Mavi Yolculuk, Halikarnas Disco ve Mandarin projesi. Böyle derler de, Bodrum’un bugünkü haline “dolar penceresi” dışından bakınca Mandarin’in “faydası” yine de ayrı bir tartışma konusu...
Azeri bankacılığının üçte biri Pasha’nın
• 2021 sonu itibarıyla Pasha Holding’in toplam aktifleri 9.1 milyar dolar.
• Azerbaycan bankacılık sektöründe Pasha Holding bankalarının payı yüzde 34.
• Pasha Holding çalışan sayısı 16 bin 500.
Bu rakamların anlam kazanması için ek bilgi: Azerbaycan’ın 2021 GSYİH’si 55 milyar dolar.
Dönelim yüzde 50 hissesi Azeri Pasha Holding’e geçen Mandarin Oriental Hotel'e... Otelde 109 konaklama ünitesi bulunuyor. Tesiste 72 metrekarelik deniz manzaralı odalardan, 640 metrekarelik "presidential villa"ya kadar son derece lüks konaklama seçenekleri bulmak mümkün. Otel ve villaların yer aldığı kompleks yaklaşık 2 kilometrelik sahil şeridine sahip. Otelin konumlandığı burnun her iki yanında tesise özel iki koy bulunuyor. Sözün özü parası olanlar için cennetten bir köşe.
Fiyatlara gelince...
Komplekste yer alan yaklaşık 500 metrekarelik villalar lansman sırasında 2 milyon eurodan başlayan fiyatlarla satılmıştı. Bugün Mandarin’de iyi konumda bir villa sahibi olmak isterseniz, 500 metrekarelik malikane tadında bir eve 6-7 milyon euro ödemek zorundasınız. (Bugün bu rakam 10 milyon euro seviyesinin üzerinde) Villaların aylık aidatı ise İstanbul’un kalburüstü semtlerindeki dairelerin aylık kirasına denk.
Pasha Holding’in yüzde 50’sini satın aldığı otelde konaklama bedeliyle ise yine İstanbul’un banliyö ilçelerinde mütevazı bir dairenin peşinatını ödeyip kalanı için kredi kullanabilirsiniz.
Örneğin 72 metrekarelik deniz manzaralı bir odanın temmuz ayı fiyatı 2 bin 150 euro. (Bu rakamlar da daha yüksek seviyelerde) Odada Bang&Olufsen TV ve ses sistemi ile Julius Meinl kahve makinesi bulunuyor. Yeme-içme hariç bir haftalık konaklama bedeli 300 bin lirayı buluyor.
Aliyevlerle ilgisi ne?
Muhalif Azeri medyasında Pasha Holding için “ülkedeki her şeyin sahibi olan şirket” deniyor. Bu yorum hafif abartılı bile gelse, holdingin görünen yüzü bile epeyce görkemli.
Pasha Holding’in dört bankası var: Azerbaycan’da Pasha Bank ve Kapital Bank, Gürcistan’da Pasha Bank, Türkiye’de ise Pasha Yatırım Bankası. Grup, Azeri bankacılık sisteminin en önemli oyuncusu. Kamu personeline ödemeler, sosyal sigorta ödemeleri gibi büyük para hareketleri bu iki banka üzerinden yürütülüyor. Gürcistan ve Türkiye’deki bankalar ise daha küçük ölçekli oyuncular.
Türkiye’deki Pasha Yatırım Bankası’nın yüzde 51’i Azerbaycan merkezli Pasha Bank OJSC’ye, yüzde 49’u Pasha Holding LLC’ye ait. KAP’a bildirilen faaliyet raporuna göre ise bu kurumsal ortaklıklar kanalıyla bankada nitelikli pay sahibi olan kişiler ve hisse oranları şöyle: Leyla Aliyeva yüzde 35.89, Arzu Aliyeva yüzde 35.89, Arif Pashayev yüzde 17.83, Mir Jamal Pashayev yüzde 10.35.
Bir üst paragrafta okuduğunuz iki Aliyeva soyadı Aliyev ile aynı anlamı taşıyor. Rusya’da olduğu gibi Azerbaycan’da da bazı soyadları kadınlarda “a” eki alıyor. Putin ve Putina gibi.. Veya Aliyev ve Aliyeva…
Pasha Yatırım Bankası’nın hakim ortakları olan Leyla ve Arzu Aliyeva kardeşler, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile eşi Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Mihriban Aliyeva’nın kızları.
Buraya kadar tamam da diğer ortaklar Arif Pashayev ve Mir Jamal Pashayev kimlerden? Yabancı değil. First Lady Mihriban Aliyeva, Pashayev Ailesi’nin kızı. Mihriban hanımın evlilik öncesi soyadı “a” ekiyle birlikte Pashayeva. Buradan da anlıyoruz ki, Pasha Yatırım Bankası ve onun üzerindeki çatı banka olan Pasha Bank OJSC; Aliyev çiftinin kızlarıyla, anne Mihriban Hanım’ın birinci derece akrabalarının ortaklığıyla kurulan şirketler. Türkiye ve Gürcistan bankacılık denetleme kurumlarının talep ettiği “bu bankaların şahsi olarak nihai sahipleri” bilgisini yukarı doğru yürütünce en tepedeki Pasha Holding’in de küçük yüzdelik farklar dışında aynı ortaklık yapısına sahip olduğunu anlıyoruz.
Peki Azerbaycan First Lady’si Mihraban Aliyeva’nın ailesi bu kadar varlıklı mı? Bunu bilmek kolay değil; çünkü bu eski Sovyet cumhuriyetinde ne düzgün arşiv var ne de detaylı ticaret sicil kayıtları.
Ama şunu biliyoruz, Mihriban Aliyeva ülkenin köklü bir sülalesinden geliyor. Dedesi Mir Jalal Pashayev Azerbaycan’ın ünlü yazarlarından. Daha 12 yaşındayken Sovyet yönetimine ilişkin kısa satirik hikayeler yazan Pashayev, üç ciltlik Azeri Edebiyatı Literatürü’nün de yazarı. En popüler kitapları ise şöyle: “Dirilen Adam”, “Bir Gencin Manifestosu”, “Yolumuz Nereyedir” ve “Yaşıtlar”...
Azeri ve yabancı kaynaklarda Pashayev Ailesi’nin servetiyle ilgili bilgi yok. Zaten ismini bu aileden alan Pasha Holding de 1986’da kurulmuş, Mihriban Pashayeva ile İlham Aliyev’in 1983’teki evliliğinden üç yıl sonra...
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i de tekrar hatırlamak istersek, babası Haydar Aliyev’den başlamak gerek. 1923 Nahçıvan doğumlu Haydar Aliyev, 1969’dan vefat ettiği 2003 yılına kadar Azerbaycan’ı fiilen yönetti. Sovyet gizli servisi KGB’nin eski yöneticilerinden olan olan Haydar Aliyev 2003’te vefat ettikten sonra yapılan ilk seçimlerde oğlu İlham Aliyev Cumhurbaşkanı seçildi. İlham Aliyev halen 4’üncü dönem cumhurbaşkanlığını sürdürüyor.
Aliyev=Pashayev
Pasha Holding, sahip olduğu dört bankanın dışında; inşaat, sigorta, turizm ve lüks perakende sektörlerinde varlık gösteren bir grup.
Örneğin turizmde Ritz Carlton, Four Seasons, JW Mariott gibi dünya devleriyle ortak projeleri var.
İnşaat ve turizmde Mandarin Oriental Bodrum dışında yine Allium Bodrum Resort&SPA’da ve Maslak 42’de payları bulunuyor. Grubun Bakü ve Tiflis’te de çok büyük gayrimenkul yatırımları var.
AVM’leri de bulunan Pasha Holding, Hard Rock Cafe gibi markaların yanı sıra Günaydın ve Big Chefs gibi Türk restoran zincirlerinin de Bakü’deki işletmecisi.
Pasha Holding aralarında Bvlgari, Tiffany&Co, Nike, Dolce&Gabbana, Brunello Cucinelli, Celine, Skechers gibi uluslararası markaların Azerbaycan temsilciliğini de yürütüyor.
Villa ve rezidans daireler de aldılar
Oksijen’in Bodrum gayrimenkul piyasasından edindiği bilgilere göre Aliyev Ailesi Mandarin Otel’i almadan önce, kompleksten villalar satın aldı. Kaynaklarımız, piyasa fiyatı 6-7 milyon euro arasında değişen 6 ila 9 villanın Aliyev ailesi veya yakınları tarafından satın alındığını belirtti. Yine iki veya üç rezidans daire daha satın aldıkları da söylentiler arasında.
Kaynak: Gazete Oksijen
