Bitkisel üretimde yeni destek modeli uygulamada: Verim ve kalitenin artırılması amaçlanıyor

Tarımda uzun süredir üzerinde çalışılan yeni destekleme modeli açıklandı. 2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretime Yönelik Desteklemeler İle Diğer Bazı Tarımsal Desteklemelere İlişkin Karar Resmi Gazetede yayımlandı. İlk defa bitkisel üretim desteklerinin 3 yıllık açıklandığı yeni model, tarımda planlı üretimin sağlanmasını ve öngörülebilirliğin artmasını hedefliyor. Yeni modelde, Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından arpa, aspir, yağlık ayçiçeği, buğday, kolza (kanola), kuru fasulye, mercimek, dane mısır, nohut, kütlü pamuk, patates, kuru soğan, soya ve yem bitkileri planlama kapsamına alındı. Yeni modelde destek katsayı değeri ve destekleme tutarının hesaplanmasında 2025 üretim yılı için destek katsayı değeri dekara 244 TL olarak belirlendi.

Planlı üretim kapsamında ürünlerin destek katsayısı değişiyor. Söz konusu destek katsayılarında sertifkalı tohum kullanımı, yeraltı su kısıtı, iyi tarım ve organik tarım uygulamaları, ürünlerin lisanslı depolarda muhafazası gibi faktörler de baz alındığı için destekleme miktarları üreticiler arasında söz konusu etkenlere göre farklılık gösterecek. Yeni destekleme modelinde öne çıkan maddeler şöyle: 

Bazı tarım uzmanları, kararla birlikte 2025'ten itibaren gübre ve mazot desteği ile 17 üründe verilen fark ödemesi (prim) desteği tamamen kaldırılacağını söyledi. 

• İlk defa bitkisel üretim destekleri 3 yıllık açıklandı.
• Bitkisel üretim yapan ÇKS’ye kayıtlı tüm üreticiler destek alacak.
• Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ilave destek verilecek.
• Kamu kuruluşları tarafından ıslah edilen milli tohumla üretim yapan ilave destek alacak.
• Destek tutarları girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek.
• Yine bu kararla birlikte, çiftçilerimiz üretime karar vermeden önce, hangi havzada, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını bilmiş olacak.
  

Tarım ve Orman Bakanlığından edinilen bilgiye göre, Cumhurbaşkanı Kararı ile tarımsal üretimin ve gıda arz güvencesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, üretim planlamasına katkı sağlaması, verim ve kalitenin artırılması, tarımsal üretimde çevreci yaklaşımların benimsenmesi ve uygulanan politikaların etkinliğinin artırılması amaçlanıyor.

Yumaklı: İlk defa üretim döneminden önce açıklandı

Yeni model hakkında açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, "Bu kararla birlikte, hayvancılık ve su ürünlerinde olduğu gibi, bitkisel üretimde de artık üretim planlamasının en önemli ayağını uygulamaya almış oluyoruz" dedi. Bakan Yumaklı, yeni destek modeliyle birlikte ilk defa bitkisel üretim desteklerinin 3 yıllık açıklandığını kaydederek, "İlk defa destek ödemeleri üretim döneminden önce açıklandı. Destek kalemlerinde sadeleştirmeye gidildi" dedi.

Bitkisel üretim yapan ÇKS’ye kayıtlı tüm üreticilerin destek alacağını kaydeden Yumaklı, "Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ilave destek verilecek. Su kısıtı olan havzalarda münavebeye uygun üretime ilave destek sağlanacak. Kamu kuruluşları tarafından ıslah edilen milli tohumla üretim yapan ilave destek alacak. Destek tutarları girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek" dedi.

"Çiftçiler planlı üretime yönlendirilecek"

"Yine bu kararla birlikte, çiftçiler üretime karar vermeden önce, hangi havzada, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını bilmiş olacak" diyen Yumaklı, "Böylece çiftçilerimizi planlı üretime yönlendirecek ve plansız üretimin getirdiği bir takım olumsuzlukların da önüne geçmiş olacağız. 2024-2025 üretim sezonuyla başlayan 3 Yıllık Bitkisel Üretim Planlaması ve 2025-2026-2027 üretim yıllarını kapsayan desteklerimiz çiftçilerimize ve üreticilerimize hayırlı olsun" açıklamasında bulundu.

ÇKS başvuruları 1 Eylül'de başlayacak

Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanan "Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yürürlüğe girdi. Buna göre, 2025 üretim yılı Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) başvuruları 1 Eylül'de başlayacak 31 Aralık'ta sona erecek.

Son başvuru tarihi olan 31 Aralık'tan sonra edinilen veya kiralanan tarım arazileri için başvuru tarihi üretim yılının 30 Haziran'ı olarak belirlendi. Çiftçilerin şubat ayı içindeki ÇKS'ye kayıtlı tarım arazilerindeki üretim bilgilerinin güncellenme başvuruları ise 15 Mart-15 Nisan tarihlerinde yapılacak. Ayrıca taahhütnameye konu arazilere ilişkin mart ayındaki ÇKS kayıtları için askı süresi, 15-30 Temmuz tarihlerinde olacak şekilde değiştirildi.

"Kuru" olarak beyan edilen arazinin "sulu" olarak değiştirilmesi veya kaydedilmesi halinde resmi belge talep edilecek. Belgenin temin edilememesi durumunda tespit komisyonu marifetiyle değişiklik yapılabilecek. ÇKS'ye veri girişi ve dosya kabulü yapmak üzere yapılacak işbirliği protokolü kapsamında, süresi uygulanacak iller ile görev ve sorumlulukları Bakanlıkça belirlenmek üzere, Bakanlıkça yetkilendirilen Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve ziraat odaları hizmetlerinden yararlanılabilecek.