Bu ay, soğuk hava dalgası Avrupa'nın büyük bölümünü etkisi altına aldı ve Kızıldeniz üzerinden yakıt taşıyan dev tankerlerin rotası, artan saldırılardan kaçınmak için değiştirildi. Bunun gaz fiyatlarını yükseltmesi bekleniyordu. Ancak bunun yerine fiyatlar düşmeye devam etti.
Bu durum Avrupa'yı rahatlatmak için çok büyük bir adım olmasa da enerji faturalarını yükselten ve enflasyonu son yılların en yüksek seviyelerine çıkaran kabusun en kötüsünün geçmişte kaldığına dair güçlü bir işaret. Avrupa geçen yıl rekor düzeyde gaz rezervi biriktirmesinin yanı sıra yenilenebilir enerji kaynaklarının ve nispeten ılıman geçen kış mevsiminin (bazı soğuk hava dalgaları bir yana) faydasını görüyor. Durgun ekonomik büyüme de Almanya gibi büyük sanayi güçlerinde enerji talebini sınırlayan bir rol oynuyor.
Güveni artırmaya yetti
Bu durum, ticaret masalarında bölgenin kışın geri kalanını yedek gazla atlatmak için yeterince istikrarlı bir zeminde olduğuna dair güveni artırmaya yetti. Gösterge Avrupa fiyatları şu anda megawatt-saat başına 30 euro'nun altında işlem görüyor ve bu da 2022'deki zirve seviyelerinin yaklaşık onda biri. Yine de, krizden sıyrılan Avrupa, yeni zorluklarla karşı karşıya.
"Küresel faktörlere bağlıyız"
Artık yenilenebilir enerji kaynaklarına daha fazla güveniyor ve bu enerji üretiminin kesintili olmasıyla başa çıkmak zorunda kalacak. Ukrayna'nın işgalinden önce aşırı derecede bağımlı olduğu Rus gazını kaybetmesiyle birlikte, yakıt ihtiyacını karşılamak için başka yerlere de bakmak zorunda kaldı. Bu da yabancı sıvılaştırılmış doğal gaz kargolarından pay almak için dünyanın diğer bölgeleriyle rekabet etmek anlamına geliyor. İsviçre'deki MET International'da gaz ticareti başkanı olan Balint Koncz, "Sadece fiyatlara bakarak krizin sona erdiği görülüyor. Ancak şu anda hızla değişebilen küresel faktörlere bağlıyız. Ani bir arz kesintisi ya da uzun bir soğuk hava dönemi yaşanırsa, bu ısıtma sezonunda bile fiyatlar yeniden yükselebilir" dedi.
Katar'ın Avrupa'ya LNG göndermek için kullandığı bir rota olan Kızıldeniz'de gemilere yapılan saldırılar nedeniyle Orta Doğu önemli bir risk altında. Petrol ve gaz tankerleri bölgeden kaçınıyor, bunun yerine Afrika'nın güney ucundan dolaşmayı tercih ediyor. Kpler'in verilerine göre, tipik bir günde yaklaşık iki ila üç LNG gemisi bu geçidi kullanıyor.
Fiyatlar bu yıl şimdiden yüzde 12 düştü
Gaz fiyatları 2023'te neredeyse yüzde 60 düştü ve bu yıl şimdiye kadar yüzde 12 daha düştü, bu da tüketicilerin enerji faturalarını düşürmeye yardımcı olacaktır. Cornwall Insight danışmanlık şirketinin Aralık ayında yaptığı tahmine göre Birleşik Krallık'ta devlet tarafından düzenlenen tavan fiyat ilkbaharda neredeyse yüzde 14 düşecek.
HSBC Holdings Plc Avrupa petrol ve gaz araştırmaları başkanı Kim Fustier, "Bu, Avrupa'nın Rus gazı olmadan geçirdiği ikinci kış. 2022-2023 kışının sorunsuz geçmesi gibi bir emsalin olması tüccarların sinirlerini yatıştırmaya yardımcı oluyor" ifadelerini kullandı. Avrupa'da yenilenebilir enerjinin yaygınlaşması, kıtanın elektrik üretiminde gazın payının azalması anlamına geliyor. Rüzgar türbinleri ve güneş enerjisi tesislerindeki artış, geçen yıl Fransız nükleer üretimindeki toparlanmayla birlikte yakıt ihtiyacının azalmasına yardımcı oldu.
Ancak önlerinde uzun bir yol ve pek çok potansiyel engel var. Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz boru hattı geçiş anlaşması bu yılın sonunda sona eriyor ve yenilenmesi de pek olası görünmüyor; bu da kıtanın Rusya'dan daha da az gaz alabileceği anlamına geliyor. LNG'ye büyük bir küresel yatırım yapılsa da, yeni kapasitenin çoğu 2025 ve 2026'ya kadar piyasaya çıkmayacak. Ve aşırı hava olayları daha sık hale gelerek güç sistemlerini zorluyor ve bazen gaz talebini artırıyor.
Avrupa, Rusya'nın kesintileriyle nasıl başa çıktı?
Asya'da güçlü stoklar nedeniyle gaz fiyatları da düşüyor ve Haziran ayından bu yana en düşük seviyelerde seyrediyor. Dünyanın en büyük ikinci süper soğutulmuş yakıt ithalatçısı olan Japonya'daki LNG alıcıları, ellerinde çok fazla olduğu için aktif olarak sevkiyat satıyor. Bu kargoların bir kısmının Avrupa'ya gitmesi muhtemel. Özellikle Hindistan ve Çin'de bazı talepler olsa da bu alımlar öncelikle iyi bir anlaşma arayan tüccarlar tarafından yönlendiriliyor.
Yine de, iki önemli LNG geçidi olan Süveyş Kanalı ve kuraklığın vurduğu Panama Kanalı'nda yaşanan sorunlar yolculukları uzatıyor, nakliye maliyetini arttırıyor. Tüccarlar çok telaşlı görünmese de uzun süreli bir aksaklık bunu değiştirebilir. Gaz fiyatlarının 2022 zirvelerinden düşüşü her zaman tek yönlü olmadı.
Avustralya'daki LNG grevlerinden ABD'deki kesintilere ve İsrail-Hamas savaşının patlak vermesine kadar yoğun dalgalanmalar ani artışlara neden oldu ve mevcut sakinliğin sürmesinin garanti olmadığını hatırlattı.
Almanya Enerji Bakanlığı Enerji Politikası Başkanı Stefan Rolle perşembe günü New Orleans'ta düzenlenen Amerika Enerji Zirvesi'nde yaptığı konuşmada "Bundan sonra ne olacağı konusunda hala çok temkinliyiz" dedi.
