Milyonlarca emeklinin gözü kulağı Ocak ayına çevrildi. En düşük emekli maaşının 10 bin lirayı geçmesi bekleniyor ancak bu rakamın da yeterli olup olmayacağı tartışılıyor. Çalışmayan emeklilere kasım ayında verilecek 5 bin liralık ikramiye de polemikleri beraberinde getirdi. Özetle Türkiye'de emekliler enflasyonun da etkisiyle zor durumda. Bütün bu zam tartışmalarından bağımsız dünya genelinde yapılan son araştırmalarda ülkemizde durumun çok iç açıcı olmadığını net şekilde gösteriyor. Mercer CFA Enstitüsü'nün küresel emeklilik raporuna göre; Türkiye'de emeklilik sistemi 47 ülke arasında sondan dördüncü sırada. Gelin Hollanda'nın zirvede yer aldığı, Bloomberg'ün de sayfalarına taşıdığı araştırmanın detaylarına yakından bakalım...
İsrail A alan dört ülkeden biri
Enflasyon, yükselen faiz oranları ve jeopolitik belirsizlikler nedeniyle dünya genelinde emeklilik sistemlerini daha önce hiç olmadığı kadar baskı altına olduğuna dikkat çeken rapora göre; en şanslı emekliler Hollanda'dayken onu İzlanda (Geçen senenin birincisi) ve Danimarka takip ediyor. Hamas ile savaşta olan İsrail raporda Hollanda dışında tek 'A' notu alan ülke. Hollanda şu anda emeklilik programını kolektif bir yapıdan daha bireysel bir yaklaşıma doğru reforme ediyor. Rapor, buna rağmen sistemin, güçlü bir varlık tabanı ve sağlam bir düzenleme ile desteklenen değişimin ardından iyi faydalar sunmaya devam edeceğini belirtti.
"Emekliler kendi başının çaresine bakmak zorunda"
Ancak çoğu ülkedeki emeklilik sistemleri, yaşlanan nüfus, artan devlet borcu ve yüksek enflasyon nedeniyle stres altında ve aynı zamanda iş ekonomisi çalışanlarının dahil edilmesi gibi zorluklarla boğuşuyor. Mercer'in kıdemli ortağı ve raporun başyazarı David Knox bir konu hakkında verdiği röportajda "Sonuç olarak, dünyanın her yerinde insanlar emekliliklerinde kendi başlarının çaresine bakmaya başlamak zorunda. Artık sadece sosyal güvenlik ya da kamu emeklilik maaşlarına güvenemeyiz" diyor.
"Zorluklar giderek artıyor"
CFA Enstitüsü Başkanı ve CEO'su Margaret Franklin "Dünya genelinde nüfusun yaş ortalaması, başta daha gelişmiş pazarlar olmak üzere birçok pazarda yükselmeye devam ediyor" ifadelerini kullandı. Enflasyon ve yükselen faiz oranlarının emeklilik planları için önemli zorluklar yaratan yeni bir piyasa dinamiği yarattığına dikken çeken Franklin "Bunlar emeklilik fonlarının karşılaştığı ve emeklileri önemli ölçüde etkileyen giderek karmaşıklaşan zorluklardan sadece birkaçı" yorumunda bulundu.
ABD 22. sıraya geriledi
Arjantin ankete katılan 47 ülke arasında en alt sırada yer alırken, ABD geçen yıla göre iki sıra gerileyerek 22. oldu. Avustralya 5, Birleşik Krallık 10, Japonya 30 ve Çin 35. sırada yer aldı.
Türkiye sondan 4'üncü
Sıralamanın en altında ise Hindistan, Filipinler ve Arjantin yer alıyor. Bu üç ülkenin hemen üzerinde yer alan Türkiye ise Tayland ile birlikte en kötü derece olan D notunu aldı. Rapor bu ülkelerde iyileştirmeler yapılmadığı takdirde bu ülkelerdeki emeklilik sisteminin etkinliğinin ve sürdürülebilirliğinin şüpheli olduğuna işaret ediyor.
Doğum oranları sürdürülebilirliği etkiliyor
Düşen doğum oranlarının uzun vadede birçok ekonomi ve emeklilik sistemi üzerinde baskı yarattığı belirtilen raporda, bu durumun İtalya ve İspanya gibi ülkelerin sürdürülebilirlik puanlarını olumsuz etkilediği ifade edildi. Raporda ayrıca Çin, Kore, Singapur ve Japonya'nın da aralarında bulunduğu bazı Asya ülkelerinin son beş yıl içinde puanlarını iyileştirmek için reformlar yaptığı belirtildi.
Yapay zeka kullanılabilinir
Rapora göre yapay zekanın maliyetleri düşürerek ve yaklaşan riskleri vurgulayarak emeklilik sistemlerinin performansının iyileştirmesine katkıda bulunabileceğine dikkat çekildi. David Knox, "Yatırım yöneticilerinin operasyonları ve kararları dahilinde yapay zekanın devam eden genişlemesi, daha verimli ve daha iyi bilgilendirilmiş karar verme süreçlerine yol açabilir ve bu da potansiyel olarak emeklilik planı üyelerine daha yüksek reel yatırım getirileri sağlayabilir" dedi.
Metodoloji: Mercer CFA Enstitüsü'nün küresel emeklilik raporunda 50'den fazla gösterge incelendi ve dünya nüfusunun %64'ünü kapsayan 47 emeklilik sistemi karşılaştırıldı.En önemli ölçümler, mevcut özel ve kamu sektörü emeklilik yardımlarının seviyesi, sistemin gelecekteki sürdürülebilirliği ve yönetişim kalitesiydi.
