Geçici olarak yerel şirket yönetecek: Efes’in AB InBev ile Rusya’daki bira ortaklığına kayyım atandı

Anadolu Efes’in Rusya’da Belçika merkezli Anheuser-Busch InBev’le yüzde 50’şer ortaklığa sahip olduğu AB InBev Efes Russia’nın yönetimine geçici olarak el konuldu. Rusya Devlet Başkanı Putin’in yayınladığı kararname uyarınca şirketin kontrolü geçici olarak Vmeste adlı bir Rus şirketine devredildi.

Anadolu Grubu’na bağlı Anadolu Efes’in KAP’a yaptığı açıklamada “Bu durum ortağımız ile kapsamlı bir şekilde değerlendirilerek ortağımızla birlikte gerekli adımlar atılacaktır” denildi.

Anadolu Efes ile AB Inbev merkezi Hollanda’da bulunan AB Inbev Efes’in yüzde 50’şer ortağı. Bu şirkete bağlı olarak Rusya’da JSC AB Inbev Efes ile Ukrayna’da PJCS Ab Inbev Efes Ukraine adlı iki şirket bulunuyor. Bu iki şirket Rusya ve Ukrayna’da ortaklığın bira faaliyetlerini sürdürüyor.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından özellikle Batılı şirketler için Rusya’da iş yapma riskinin artması üzerine Anadolu Efes ile AB InBev ortaklığı sonlandırmak üzere anlaşmaya varmışlardı. Buna göre Rusya’daki operasyonların yüzde 100 hissesi Anadolu Efes’e geçecek, Ukrayna operasyonlarının yüzde 100’ü ise AB InBev’e devredilecekti. Taraflar, bu devrin onayı için Rusya’da ilgili otoritelere başvurmuşlar ama henüz olumlu cevap alamamışlardı.

Belçika Anderlecht merkezli AB InBev, küresel bira piyasasının en büyük şirketlerinden. Corona, Budweiser ve Stella Artois gibi çok bilinen markaların sahibi olan şirket, yılda yaklaşık 60 milyar litre bira üretip 60 milyar dolar civarında satış geliri sağlıyor. Haberin ardından AB InBev hisselerinde iki günde yaklaşık yüzde 2'lik değer kaybı yaşandı. Son hisse senedi fiyatına göre şirketin piyasa değeri 95.8 milyar euro. 

Türk bira piyasasının en büyük şirketi olan Anadolu Efes ise yılda 12 milyar litreden fazla üretime sahip. Yılın ilk 9 ayında bira satış cirosu yaklaşık 70 milyar TL olan Anadolu Efes’in satış hacminin yaklaşık yüzde 60’ı Rusya’dan geliyor. Anadolu Efes’in Moldova, Gürcistan ve Kazakistan’da tamamı kendine ait bira operasyonları bulunuyor. Borsada pazartesi akşamı ve salı günkü seansta art arda yüzde 10 değer kaybederek taban fiyatlara inen Anadolu Efes'in piyasa değeri yaklaşık 800 milyon dolar azalarak 3.2 milyar dolara geriledi.

AB InBev ile Anadolu Efes ortaklığı Rusya’da yüzde 29 pazar payına sahip. Anadolu Efes’in yatırımcı sunumuna göre, Ab InBev Efes Russia, geçen yıl Rusya’daki 15 tesisinde 2.5 milyar litreden fazla bira üretip sattı. 8.3 milyar litrelik bir pazar olan Rusya’da kişi başına yıllık tüketim 58 litre seviyesinde. Ortaklığın Rusya’da satışa sunduğu markalar şöyle: SMIB, Efes, Kozel, Gold Mine Beer, Lowenbrau, BUD ve ABBE.

Batılı şirketler için yaptırımların ardından Rusya’da iş yapmak neredeyse imkansız hale gelmişti. Başta McDonalds olmak üzere pek çok şirket ve banka Rusya’daki operasyonlarını ya kapatmak ya da çok düşük fiyatlarla Putin’e yakın kişilere devretmek zorunda kalmıştı. Bloomberg’in haberine göre, şirketini kapatmayıp devretmek isteyen şirketler en az yüzde 60 iskontoyla Putin’in işaret ettiğini iş insanlarına satışa zorlandı. Örneğin Fransız süt ve yoğurt devi Danone, Çeçen lider Kadirov’a yakın isimlere devredilmişti.

Bu konuda nadir istisnalardan biri, yine bir bira devi olan Carlsberg’de yaşandı. Rusya’da Baltika adlı bira şirketinin sahibi olan Carlsberg, bu şirketin hisselerini satmak için bir anlaşma imzaladıktan hemen sonra Putin’in emriyle Baltika’ya el kondu. Ancak Ekim 2024’te beklenmedik şekilde Baltika, Carlsberg’e geri verildi.