6 Şubat'ta Türkiye'yi yıkan depremlerden sonra evlerini kaybeden insanların bir kısmı başka şehirlere gitti. Bunların bir kısmı da Antalya'daki otellere sığındı. Reuters'ın haberine göre otelinde depremzedeleri ağırlayan Hakan Saatçioğlu, geçici misafirlerin hükümet tarafından başka yerlere nakledilmesinin ardından odalarının yakında yeniden turistlerle dolacağını umuyor. Limak International Hotels & Resorts'un koordinatörü Saatçioğlu, Türkiye'nin ekonomik açıdan hayati önem taşıyan turizm sektörünün, rezervasyonları ve otel konaklamalarını aşağı çeken depremin ardından toparlanmasını bekleyen pek çok turizmciden biri.
"Hükümet sözünü tuttu" diyen Saarcıoğlu, depremzedelerin misafirhanelere ve yurtlara yerleştirilmesiyle otelcilerin umutlarının arttığını ve yoğun yaz sezonu yaklaşırken otel odalarının turistlere kapatılacağı yönündeki korkuların hafiflediğini söyledi. Ancak Türkiye'nin güneydoğusunu yerle bir eden, 50 binden fazla insanın ölümüne ve yüz binlerce insanın evsiz kalmasına neden olan sarsıntıların ardından turizmin toparlanması yavaş oldu.
Konaklamalar yüzde 31 azaldı
Deprem, turistlerin önemli bir Akdeniz tatil destinasyonu olan Türkiye'ye seyahat etmeden önce iki kez düşünmelerine neden oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yüksek enflasyon ve faiz oranlarıyla mücadele etmek için geçen yıl 48,8 milyar dolar olan cari açığı azaltmaya odaklanırken turizm gelirleri Türkiye için kritik önem taşıyor. Ancak toparlanma durmuş durumda. Seyahat veri firması ForwardKeys tarafından derlenen rakamlara göre, İstanbul'da iki gece ve üzeri konaklamalar depremden iki hafta önce 2019'a kıyasla yüzde 7 azalırken, şu anda yüzde 31 azalmış durumda.
ForwardKeys'den Olivier Ponti, yeni rezervasyonlardaki düşüşün seyahat profesyonelleri ve genel olarak ekonomi için daha az gelir anlamına geldiğini söyledi. Reuters'a konuşan Ponti, "Aylar süren mükemmel performansın ardından, ülke Avrupa'daki seyahat toparlanmasına öncülük ederken, Türkiye'ye yönelik uluslararası turizm açıkça düşüşe geçti" dedi. Depremden önce yetkililer, geçen yıl salgının azalmasıyla birlikte artan turist sayısına dayanarak güçlü bir yıl geçirmeyi umuyorlardı. Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 80 artışla 44,56 milyona ulaştı, ancak bu rakam 2019'daki 45,06 milyonluk rekorun gerisinde kaldı.
"Eski hızına ulaşmadı"
Son dönemde Avrupa genelinde seyahat sektöründeki güçlü rezervasyonlara rağmen, Türkiye yeniden ivme kazanamadı. Türkiye'ye seyahat konusunda uzmanlaşmış Almanya ve İsviçre merkezli tur operatörü Bentour Reisen'in Yönetim Kurulu Başkanı Kadir Uğur, "Yıl rezervasyonlar açısından güçlü başladı, ancak depremden sonra durgunlaştı. Şimdi rezervasyonlar biraz toparlandı ama eski hızına ulaşamadı. İstanbul'da büyük bir felaketin daha yaşanmak üzere olduğunu söylediğinizde insanlar korkuya kapılıyor" ifadelerini söyledi.
Turizmin GSYH'ye katkısının yüzde 10 civarında olduğu ve 2022 yılında yaklaşık 1,7 milyon kişinin konaklama ve yiyecek hizmetlerinde çalıştığı, yani toplam istihdamın yaklaşık yüzde 5'ini oluşturduğu ülke için riskler büyük.
"Seçimler nedeniyle rezervasyonlar düşük"
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yirmi yıllık iktidarının en büyük siyasi meydan okumasıyla karşı karşıya kalacağı 14 Mayıs'taki seçimlerde yaşanabilecek olası aksaklıklar da turistleri uzak tutuyor. İstanbul'daki Armada Hotel'in Yönetim Kurulu Başkanı Kasım Zoto, seçim öncesinde gergin olduğunu, çünkü otelin girişten 48 saat sonrasına kadar ücretsiz iptal imkanı sunduğunu ve bunun kullanılabileceğini beklediğini söyledi.
Otelciler odalarını doldurmak için sabırsızlansa da bu tür iptaller olası bir toparlanmayı daha da geriye itebilir. Popüler bir Ege sahil beldesi olan Marmaris'in turizm komisyonu başkanı Ali Kirli, "Nisan ayında rezervasyonlar toparlandı ancak Mayıs ayı rezervasyonları, özellikle Mayıs ayının ilk iki haftası için yaklaşan seçimler nedeniyle düşük" dedi. Turizm yetkilileri, seçimlerin tamamlanmasının ardından, özellikle de Türkiye'ye yönelik yoğun yaz seyahati talebi artarken, deprem öncesi beklenen seyahat rakamlarına geri dönülebileceğini söyledi.
Antalya'ya gelen turistler yüzde 54 arttı
Depremin merkez üssünün güneydoğuda, iç kesimlerde yer alan Kahramanmaraş'ta olması nedeniyle hiçbir sahil beldesinin etkilenmemiş olması, Rus turist sayısındaki artışın da etkisiyle toparlanma umutlarını arttıran bir faktör oldu. Antalya Valiliği'nin verilerine göre, Akdeniz'in popüler tatil bölgesine gelen yabancı turist sayısı Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 54 artarak rekor seviyeye ulaştı. Verilere göre Ruslar ilk sırada yer alırken, onları Almanlar ve İngilizler takip etti.
"Avrupalılar için cazip kılıyor"
Türkiye, geçen yıl Ukrayna'yı geniş çaplı işgali nedeniyle Batı'nın Rusya'ya uyguladığı sert yaptırımlardan sonra Rusların hala uçabildiği birkaç ülkeden biri. Mart ayındaki bu olumlu rakamlar sayesinde Türk hükümeti bu yıl 56 milyar dolar turizm geliri elde etmeyi bekliyor. Turizm Bakanı, yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen Ankara'nın deprem öncesi hedefine ulaşmaya kararlı olduğunu söyledi. Yurtdışındaki düşük fiyatlardan yararlanmak isteyen seyahat tutkunu İngilizlerin bu yaz da akın akın Türkiye'ye geleceklerine dair umutlar hala yüksek. Kirli, "Türk lirasındaki değer kaybı ve başta İngiltere olmak üzere Avrupa pazarlarımızdaki enflasyon, Türkiye'yi Avrupalılar için cazip kılıyor" dedi.
