ABD Merkez Bankası Çarşamba günü yaptığı oylamada, Başkan Donald Trump’tan gelen yoğun eleştirilere ve iki üst düzey yetkilinin muhalefetine rağmen, gösterge faiz oranını sabit tutma kararı aldı.
Gece faiz oranını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC), faizi sabit tutmak için 9’a 2 oyla karar aldı. Federal fonlama faizi, bankaların birbirine gecelik borç verirken uyguladığı oranı belirliyor ve ekonomideki birçok faiz oranını etkiliyor. Bu oran yüzde 4,25-4,5 aralığında kalmaya devam edecek.
Ancak bu karara, enflasyonun kontrol altına alındığını ve iş gücü piyasasında zayıflama olabileceğini savunan Fed Yöneticileri Michelle Bowman ve Christopher Waller karşı çıktı. Bu, 1993 sonlarından bu yana birden fazla yöneticinin bir faiz kararına karşı oy kullandığı ilk toplantı oldu.
Toplantı sonrası yapılan açıklamada, ekonomik koşullara ilişkin değerlendirmede yalnızca birkaç değişiklik yer aldı.
Toplantıda “Net ihracattaki dalgalanmalar verileri etkilemeye devam etse de, son göstergeler ekonomik faaliyetlerin yılın ilk yarısında ılımlılaştığını gösteriyor. İşsizlik oranı düşük seyrediyor ve işgücü piyasası koşulları sağlam kalmaya devam ediyor. Enflasyon ise bir miktar yüksekliğini sürdürüyor” denildi.
Haziran toplantısında kurul daha iyimserdi ve ekonominin “güçlü bir hızla büyümeye devam ettiğini” ifade etmişti.
Çarşamba günkü açıklamada, koşullara ilişkin belirsizliğin “yüksek seviyesini koruduğu” ifade edildi. Bu, Haziran ayındaki “azalmış ancak halen yüksek” değerlendirmesinden daha az olumlu bir ton taşıyor.
Ekonomideki yavaşlama, faiz indirimi yönündeki argümanları güçlendirebilir, ancak kurul bu görüşü açıkça benimsemedi.
‘Eylül için henüz karar yok’
Piyasalar, Fed’den bir faiz hamlesi beklemiyordu, ancak Başkan Jerome Powell’ın toplantı sonrası basın toplantısında Eylül ayında faiz indirimi konusunda bir karar alınmadığını söylemesiyle borsalar düşüşe geçti.
Powell şöyle konuştu: “Eylül hakkında hiçbir karar almadık. Bu tür kararları önceden almıyoruz. Karar verirken elimizdeki tüm bilgileri dikkate alacağız”
Powell ayrıca, tarifelerin enflasyon üzerindeki potansiyel etkilerini de izlediklerini belirtti ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“Uzun vadeli enflasyon beklentilerini sağlam şekilde sabit tutmak ve fiyat seviyesindeki tek seferlik artışın kalıcı bir enflasyon sorununa dönüşmesini önlemek bizim görevimiz”.
Yatırımcılar eylülde Fed'den faiz indirimi bekliyor
Yatırımcılar, Fed’in Eylül ayında faiz indirmesini bekliyor, ancak bu beklenti ekonomik verilere bağlı olarak değişebilir. Haziran ayında Fed yetkilileri bu yıl toplamda iki faiz indirimi öngörmüştü. Normalde 12 üyenin oy kullandığı kurulda, Temmuz toplantısında Fed Yöneticisi Adriana Kugler yoktu.
“İki Fed yöneticisinin bir toplantıda muhalefet etmesi son derece nadir bir durum ama bugünkü toplantıda bunun olacağı zaten belliydi” diyen Brandywine Global portföy yöneticisi Jack McIntyre sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu muhalefetin nedeni, faiz indiriminin yönü değil zamanlamasıyla ilgiliydi. Büyük bir mesele değil. Asıl etkisi, Powell’ı Eylül için güvercin tarafa çekmek oldu”
McIntyre, Temmuz ve Ağustos istihdam verilerinde büyük bir sürpriz yaşanmazsa Fed’in Eylül’de faiz indireceğini bekliyor.
Bu haber, ekonomiye büyük etki eden ancak genelde siyasi tartışmalardan uzak duran bir kurum için dikkat çekici bir dönemin ardından geldi.
Trump’tan faiz indirimi baskısı
Trump, Powell’ın istifasını istemiş ve onu görevden alma fikrini gündeme getirmişti. Bu tehditten büyük ölçüde vazgeçmiş olsa da Trump, artık sık sık “Çok Geç” lakabıyla andığı Powell'ı eleştirmeye devam ediyor.
Trump, Fed’in gösterge faiz oranını 3 puan indirmesini önerdi. Bu indirimin, yükselen ulusal borç üzerindeki faiz yükünü hafifleteceğini ve durgunluk içindeki konut piyasasına yardımcı olacağını savundu.
Faiz oranlarına yönelik eleştirilerin yanı sıra Trump yönetimi, Washington’daki iki Fed binasında yürütülen büyük çaplı tadilat projesindeki maliyet aşımları nedeniyle Powell ve Fed’i eleştirdi. Powell, bu aşırı maliyetlerin kötü yönetimden değil, projenin başlangıcından bu yana artan fiyatlardan kaynaklandığını savundu.
Çarşamba günü, Trump’ın baskılarına rağmen Fed’in izleyeceği yolu etkileyebilecek başka gelişmeler de yaşandı.
Ticaret Bakanlığı, ikinci çeyrekte gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yıllık bazda yüzde 3 büyüdüğünü açıkladı. Bu, beklentilerin oldukça üzerindeydi. Başlıktaki büyümenin büyük kısmı, Trump’ın tarifeleri öncesinde birinci çeyrekteki büyük ithalat artışının tersine dönmesinden kaynaklansa da, rapor ekonominin hâlâ sağlam temeller üzerinde olduğunu gösterdi.
Ayrıca raporda, dönemdeki enflasyon oranı Fed’in ana tahmin aracına göre yalnızca yüzde 2,1 olarak belirlendi. Çekirdek enflasyon biraz daha yüksek ve yüzde 2,5 seviyesindeydi, ancak her iki rakam da birinci çeyrek seviyelerinden ciddi oranda düşerek Fed’in yüzde 2 hedefinin yakınına geldi.
“Beyaz Saray olarak Fed’in bağımsızlığına yüzde 100 saygı duyuyoruz, ama analizlerine de saygı duymayı seviyoruz” diyen Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, CNBC'ye şu açıklamayı yaptı: “Fed’in yakında verileri analiz edeceğini düşünüyoruz. Bu gerçekten büyük ve olumlu bir hikâye olacak”
Fed bir sonraki toplantısını Ağustos sonunda Wyoming’deki Jackson Hole’da düzenleyecek. Bu etkinlik, tarihsel olarak başkanın büyük bir politika konuşması yaptığı önemli bir buluşma olma özelliği taşıyor.
