Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran dönemi) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna göre, GSYH 2023 yılı ikinci çeyrek ilk tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3,8 arttı.
Üretim yöntemiyle GSYH tahmini, yılın ikinci çeyreğinde cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 60,7 artarak 5 trilyon 502 milyar 192 milyon lira oldu. GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 271 milyar 468 milyon olarak gerçekleşti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde geçen yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 6,6, hizmetler yüzde 6,4, inşaat yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 5,1, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 4,9, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,2, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3 ve tarım sektörü yüzde 1,2 arttı. Söz konusu dönemde sanayi yüzde 2,6, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri ise yüzde 1,2 azaldı.
Böylece Türkiye ekonomisi Covid-19 salgını tedbirlerinin uygulandığı 2020 yılının ikinci çeyreğinden sonra üst üste 12 çeyrek büyümüş oldu. AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, bu yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3,32 büyüyeceğini öngörmüştü. Türkiye ekonomisinin 2020 yılından bu yana büyüme hızı yıllar ve çeyrekler itibarıyla şöyle:
Yıllar | 1.Çeyrek | 2. Çeyrek | 3. Çeyrek | 4. Çeyrek | Yıllık |
2020 | 4,3 | -10,4 | 6,4 | 6,3 | 1,9 |
2021 | 7,5 | 22,3 | 8 | 9,7 | 11,4 |
2022 | 7,8 | 7,6 | 4,1 | 3,3 | 5,5 |
2023 | 3,9 | 3,8 |
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 3,5 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ikinci çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 artış gösterdi. Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 15,6 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 5,3, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 5,1 artış kaydetti.
Mal ve hizmet ithalatı, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 20,3 artarken ihracatı yüzde 9 azaldı.
İş gücü ödemelerinde yüzde 116,3 artış
İş gücü ödemelerinde ikinci çeyrekte yıllık bazda yüzde 116,3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 31 artış gösterdi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 25,3 iken bu oran 2023'te yüzde 34,3 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 53,3 iken yüzde 43,8 oldu.
Yıl | Cari fiyatlarla GSYH | Cari fiyatlarla GSYH | GSYH Zincirlenmiş Hacim | Değişim oranı |
(milyon lira) | (milyon dolar) | Endeksi(2009=100) | (yüzde) | |
2021 1. Çeyrek | 1.396.396 | 189.427 | 173,3 | 7,5 |
2021 2. Çeyrek | 1.594.424 | 190.192 | 187,3 | 22,3 |
2021 3. Çeyrek | 1.933.705 | 227.704 | 214,9 | 8 |
2021 4. Çeyrek | 2.331.616 | 200.601 | 223,7 | 9,7 |
2021 Yıllık | 7.256.142 | 807.924 | 199,8 | 11,4 |
2022 1. Çeyrek | 2.519.789 | 181.490 | 186,9 | 5,5 |
2022 2. Çeyrek | 3.424.670 | 219.665 | 201,6 | 7,8 |
2022 3. Çeyrek | 4.273.138 | 242.416 | 223,8 | 7,6 |
2022 4. Çeyrek | 4.794.179 | 262.243 | 231,2 | 4,1 |
2022 Yıllık | 15.011.776 | 905.814 | 210,9 | 5,5 |
2023 1. Çeyrek | 4.642.499 | 246.032 | 194,2 | 3,9 |
2023 2. Çeyrek | 5.502.192 | 271.468 | 209,3 | 3,8 |
- Sektörler
TÜİK verilerine göre, GSYH iktisadi faaliyet kollarına göre zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranı (yüzde) şöyle:
2022 2. çeyrek | 2023 2. çeyrek | |
Tarım, ormancılık ve balıkçılık | 0,2 | 1,2 |
Sanayi | 5,8 | -2,6 |
İmalat sanayisi | 8,7 | -1,9 |
İnşaat | -9,9 | 6,2 |
Hizmetler | 18,8 | 6,4 |
Bilgi ve iletişim | 3,8 | 1,3 |
Finans ve sigorta faaliyetleri | 25,4 | 4,9 |
Gayrimenkul faaliyetleri | 6,6 | 3,2 |
Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri | 13,2 | -1,2 |
Kamu yönetimi, eğitim ve sosyal hizmet faaliyetleri | 1,3 | 5,1 |
Diğer hizmet faaliyetleri | 7,5 | 6,6 |
Sektörler toplamı | 8,6 | 2,3 |
Vergi-sübvansiyon | -1 | 17,9 |
Gayrisafi yurt içi hasıla (Alıcı fiyatlarıyla) | 7,6 | 3,8 |