İlk evini alacak orta gelirliye yönelik hayata geçirilen Yeni Evim kampanyası dün itibarıyla başladı. 15 yıl (180 ay) vade, yüzde 10 peşinat, yüzde 0.69’dan başlayan faiz oranı, 5 milyon liraya kadar kredi ve ilk 3 yılda taksitlere destek imkanı sunulan kampanya kapsamına Türkiye’nin 81 ilindeki sıfır konutlar giriyor. Ancak projeye başvurmak isteyen vatandaşlar, uygun ev bulma konusunda kafa karışıklığı yaşıyor. Konut sahibi olmak isteyenler "Yeni Evim kampanyasına uygun projeler hangileri? Orta Gelir Konut kampanyasına hangi şirketler katılacak, hangi firmalardan ev alınır?" sorularının cevabını arıyor.
Projelerin listesi henüz açıklanmadı
Yalnızca sıfır konutları kapsayacak olan Yeni Evim Kampanyası'na dahil olan inşaat firmalarının ve projelerinin listesi henüz açıklanmadı. Ancak Emlak Konut Genel Müdürlüğü'nün ürettiği projeler; GYODER, İNDER, KONUTDER, İMKON ile Türkiye Müteahhitleri Birliği'ne bağlı olan şirketlerin projeleri ve 81 ilin tamamındaki firmaların ürettiği büyük ve küçük ölçekli tüm konut projeleri; teknik ve mali kriterleri karşıladıkları takdirde bu sürece dahil olacaklar.
- Kendi şehrinizdeki Emlak Konut projelerini görmek için tıklayın
- GYODER projelerini görmek için tıklayın
- KONUTDER projelerini görmek için tıklayın
- İNDER projelerini görmek için tıklayın
- Türkiye Müteahhitleri Birliği'nin projelerini görmek için tıklayın
Daireyi belirledikten sonra banka süreci
Yeni Evim Kampanyası'na katılmak isteyen vatandaşlar, satın almak istediği daireyi belirledikten sonra Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, Emlak Katılım, Vakıf Katılım, Ziraat Katılım bankalarından birisine başvuracak. Banka hem projenin hem de kişinin kriterlere uygunluğunu denetleyecek ve uygun olan projeler için kredi tahsis edecektir. Kişiler mevcut bankacılık teamülleri çerçevesindeki ödeme gücü kriterlerine tabi olacak.
"Bulunan her ev projeye uygun değil"
Projeye başvurmak isteyen vatandaşlar hangi konutun belirlenen şartlara uygun olduğu bilmiyor. Dahası uygun konut bulamadığı için projeye başvuramıyor. Gayrimenkul değerlendirme uzmanı Ahmet Büyükduman bu durumu "Ev almak isteyen için şartlar net ancak satıcı için yani proje bölümünde durum aynı değil" diyerek açıklıyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: Örnek vermek gerekirse; hiç kullanılmamış, sıfır, krediye uygun bir ev buldunuz ve bankaya gittiniz. Banka sizi kampanyaya dahil edip kredi almanıza onay vermez çünkü kampanya kapsamında müteahhitlere getirilen katkı payı zorunluluğu bunu engeller. Biraz daha açmak gerekirse, müteahhitlerin önce Çevre, Şehircilik ve İklim Bakanlığı’na başvurması gerekiyor. Bu başvurudan sonra bakanlık önerilen proje ile ilgili değerleme raporu hazırlayacak ve ardından şirket ile anlaşma yapılarak proje kampanyaya dahil edilecek. Ardından bu firmalar açıklanacak. Şu aşamada bunların hiçbiri yapılmadı. Bu uygulamaya ise en hızlı markalı konut üreten, Emlak Konut ile projeler gerçekleştiren firmalar uyum sağlayabilir.
"Uygun ev bulma sorunu olacak"
Ahmet Büyükduman'a göre sistem işler hale getirilse bile şartlara uygun ev bulma sorunu da yaşanacak. Bunun iki sebebi var. Birincisi, Türkiye’nin yıllık yeni konut sayısı 700-800 bin civarında. Pandemide bu sayı 400 bine düştü son iki yıldır da 500 bin bandında ilerliyor. Yani arz talep dengesi bozuldu. Yaptığım araştırmaya göre yaklaşık 500 bin yeni konut var ancak şartları yaklaşık yüzde 10’u karşılayabiliyor. İkinci neden ise yüksek enflasyon şartları yüzünden müteahhitlerin tam fatura kesmekten imtina edecek olmaları.
"Markalı konutlar olması kaçınılmaz"
Ahmet Büyükduman bu durumu ise şöyle açıklıyor: Müteahhit dairesini yaklaşık 1 yıl önce yapmaya başlıyor ve daireyi 1 milyon liraya mal ediyor. Evi 2 milyondan sattığını düşünürsek kağıt üzerinde karı 1 milyon ve devlete de 1 milyon kar üzerinden vergi ödeyecek demektir. Oysa evi bugün yapsa maliyeti 1.5 milyon lira, yani enflasyon yüzünden yazamadığı 500 bin lira için de gelir vergisi ödemek zorunda kalacak. Müteahhitler bu yüzden tam fatura kesmek istemeyeceklerdir. Markalı konut dışındaki projelerde kayıt dışı işlemler de olacağı için Yeni Evim Konut Kampanyası’nın odağında markalı konutlar yer alacak.
İnternet sitesinde süreç açıklandı
Yeni Evim internet sitesinde konut alım süreci aşamalar halinde anlatıldı. İlk olarak konut üreticilerinin kriterlere uygun yapılan konut projelerinin web sitesinden ilan edileceği bildirildi. Konut almak isteyen vatandaşlar ise kendilerine uygun daireyi seçerek finans kuruluşlarına başvuracak. Sonraki süreçte ise finans kuruluşu hem projenin hem de kişinin kriterlere uygunluğunu denetleyerek uygun olan projeler için kredi tahsis edileceği ifade edildi. Kişilerin mevcut bankacılık teamülleri çerçevesindeki ödeme gücü kriterlerine tabi olacağı bildirildi.
Konut ve kredi dışındaki koşullar neler?
Kampanyayla orta gelirli vatandaşların 81 ilde piyasa koşullarına göre çok daha uygun vade yapısıyla ilk konutlarını alabilmesi hedefleniyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin, Muğla'dan ev sahibi olmak isteyen vatandaşların, son 1 yılda o ilde ikamet etmesi istenecek. Diğer şehirlerdi ise ikametgah şartı aranmayacak.
Üzerine konut olmaması gerekiyor
Finansman desteğinden yararlanacak kişilerin konutunun olmaması gerekiyor. Kırsaldaki evler, devre mülkler bu kriter kapsamında değerlendirilmeyecek. Hanede (eş ve 18 yaş altı çocuklar dahil) en az 1 tane yüzde 50 ve üzeri hisseli konut tapusu varsa ya da hisse oranına bakılmaksızın hanede birden fazla hisseli konut tapusu varsa programdan yararlanılamayacak.
Bireyler söz konusu finansman modeliyle 81 ilde bitmiş konutlar, belirli bir oranda tamamlanmış ve devam eden konutlar, bankalarla garantörlük sözleşmesini imzalamış yeni başlayacak projelerden konut sahibi olabilecek.
Alınan konut 5 yıl boyunca satılamayacak
Programdan yararlanmak isteyenlerin son bir yıl içinde konut satmamış olması gerekiyor. Alınan konut 5 yıl boyunca satılamayacak, yeni evde bir yıl ikamet şartı olacak. 18 yaş üstü, bankalar tarafından kredi alması uygun görülen her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kampanyadan yararlanabilecek.
Finansman tutarına göre faiz oranı değişecek
Bu finansman modeliyle ilk etapta 100 bin ailenin tamamının birinci el olacak yeni evlerine kavuşması amaçlanıyor. Kampanyada, 15 yıl vadeli, yüzde 10 peşinat, hane gelirinin yüzde 30'unu geçmeyecek taksit oranı ve ilk 3 yıl ödeme kolaylığı sağlanacak.
Hazine taksit katkısı, destek dönemi bittikten sonra, kredi vadesinin son 8 yılı içinde taksitlere eklenerek geri alınacak. Konut üreticisi firmadan proje bedelinin yüzde 5'ini kredinin ilk yılı için taksit katkısı olarak peşin alınacak.
Finansman tutarı 2 milyon liraya kadar 0,69, 2 ile 4 milyon lira arası için 0,79 ve 4 ile 5 milyon lira arası 0,99 faiz/kar payı ile 15 yıl vadeli olacak. Konut satış bedelinin yüzde 5'i kadar tutar yüklenici firma katkısı olarak ilk azami 3'üncü yıla kadar ödeme planına yansıtılacak.