Henry Foy ve Ian Bott / Financial Times
Batı istihbaratı, savaş fotoğrafçıları ve sosyal medyada paylaşılan doğrulanmamış binlerce kamera kaydı Rusya’nın Ukrayna işgalini betimleyen görüntüleri ortaya seriyor: Tahrip olmuş, çalışmaz halde, terk edilmiş Rus tankları ve askeri araçları ya yolları tıkıyor ya da hendeklerde sıkışıp kalmış.
Rusya’nın başlangıç planı bir yıldırım harekatıyla ilerleyip Kiev’i ve diğer büyük şehirleri ele geçirmekti. Ukrayna özellikle araçları hedef alma ve tahrip etme konusundaki istikrarlı becerisiyle bu planı bozmayı başardı ve hem ağır kayıplara hem de ilerleyen konvoylarda ciddi gecikmelere yol açtı.
İşgalin başından bu yana Batılı ülkelerin sağladığı binlerce omuzdan ateşlemeli portatif roketatarlarla donanmış küçük gruplardan oluşan Ukrayna askerleri araziyi ve Rusya’nın taktiklerini avantaja çevirerek Kiev’in en yakın Batılı destekçilerini bile şaşırtan bir direnişe önderlik ediyor.
Ukrayna tarafından kullanılan kompakt silahlar ve Rus askerlerinin güvendiği ağır toplar, şu ana kadar tarafların karşıt taktiklerinin omurgasını oluşturuyor.
170 taktik taburun 100'ü Ukrayna'da
Rus silahlı kuvvetlerinin 2012 yılında tamamlanan köklü revizyonunun ana ürünlerinden olan tabur taktik grubu, Rus ordusunun birincil muharebe birimi haline geldi. ABD’nin tahminine göre hızlı adaptasyon ve yüksek ateş gücüne sahip toplam 170 civarı Rus taktik taburunun 100’ü Ukrayna’da konuşlanmış durumda.
Tank, havan topu, top ve hava savunma sistemlerine sahip bu gruplar farklı harekatları gerçekleştirebilecek şekilde düzenlenmişti. Hızlı taarruzdan uzun menzilli saldırılara, hatta diğer birliklere destek harekatlarına kadar birçok görevi yerine getirebiliyor.
Ancak her biri 75 kadar araç barındıran bu taburlar araçlara çok bağımlı olması ve sadece 200 piyade içermesi yüzünden kanattan ve arkadan yapılan saldırılara karşı oldukça savunmasızlar. Bu zaaf mevcut savaşta özellikle ön planda çünkü arazi, taktikler ve Ukrayna’nın askeri kabiliyet seviyesi sebebiyle bu gruplar kendilerine benzer şekilde konuşlanmış ve silahlanmış birimlerle çatışmıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in küçük bir danışman grubuyla birlikte planladığı Ukrayna işgali, sınıra “tatbikat” için konuşlandırılmış birçok Rus askerinde şok etkisi yaratmıştı.
Aniden sınırı geçme emri alan araçlar bakım açısından kötü durumdaydı; Batılı istihbarat yetkilileri ve savunma analistlerine göre çoğunun lastik ve yedek parça kalitesi düşüktü. Bu durum araziden ilerlemeyi ya riskli ya da imkansız kıldı. Balçığa batmış arazilerde terk edilmiş veya lastikleri patlak, aksları kırık Rus teçhizatını gösteren çok sayıda fotoğraf bunu kanıtlıyor.
Ana yolları kullanmak zorunda kaldılar
Üstelik Vladimir Putin’in planı hızlı akın ve Kiev, Harkov, Mariupol gibi şehirlerin hızla ele geçirilmesini gerektiriyordu. Dolayısıyla taşra kasabaları veya kırsal bölgeler yerine ana yollardan ilerlemek ve ana bağlantı noktalarının kontrolü için savaşmak şarttı.
Ukrayna birlikleri bu durumdan iki sonuç çıkardı. Birincisi, bir zırhlı konvoy ne kadar büyük olursa olsun yoldan daha geniş olamayacağını ve ancak öndeki araçlar kadar hızlı hareket edebileceğini fark ettiler. İkincisi, savunma birlikleri yol kenarlarındaki orman, tarla ve köylerin içinde görece serbest hareket edebileceklerinin farkına vardılar.
Kanatlarda yeterli piyade desteği bulunmayan Rus araçları Ukraynalı küçük timlerin pusuları karşısında savunmasız kaldı. Bu timler saklandıkları yerden çıkıp hedefleri vurduktan sonra geri çekilerek tekrar gizlenebildi.
Pusuların kilit unsurlarından biri de askerlerin taşıdığı, omuzdan ateşlenen, ABD yapımı Javelin gibi tanksavar füzeler oldu.
Füzeyi ateşleyip uzaklaşma avantajı
Füzelerin Ukrayna’ya işgal başlamadan önce gönderilmesi sayesinde ideal kullanım için gereken bilgiler Batılı eğitmenlerce sağlanmıştı; şimdiyse çok sayıda NATO ülkesi binlerce füze temin ediyor. Ukraynalı ve Batılı yetkililer bu ikmalleri işgale karşı direnişin en kilit unsurlarından biri olarak görüyor.
Füzelerin kompakt boyutu hızlı hareket eden piyadeler tarafından kolayca taşınmasını sağlarken, füzenin hedef takip sistemi ateşlenip bırakılabilmesini, yani roket henüz hedefi vurmadan saldırı noktasından ayrılmayı mümkün kılıyor. Çift savaş başlığı da takviyeli Rus tanklarına ciddi zarar veriyor.
Başka videolarda ise aynı sonucu elde etmek için daha hafif ama daha zayıf ve nişan alması daha zor olan roket güdümlü el bombaları veya tek kişilik gelecek nesil hafif tanksavar silahlar kullanan askerleri görmek mümkün.
Rusya havada da başarısız oldu
Çoğu Batılı istihbarat yetkilisine göre, Rusya’nın en ağır askeri hataları işgalin ilk saatlerinde hassas güdümlü seyir füzeleriyle yaylım ateşi açarak Ukrayna’nın hem hava kuvvetlerini hem de hava savunma sistemlerini tahrip edememesinden kaynaklanıyor.
Bu yüzden Rusya savaş alanı üzerindeki hava sahasında üstünlüğü ele alamadı. Halbuki örneğin Suriye’de bu pozisyonu çok etkili kullanmıştı.
Ek olarak, Ukraynalı askerlerin yer kuvvetlerine destek için omuzdan ateşlemeli, satıhtan havaya füzeleri kullanarak Rus helikopterlerine ve alçak uçan savaş jetlerine düzenlediği başarılı saldırılar, Moskova’nın öncülerle birlikte çok sayıda hava kuvveti kullanma konusundaki çekingenliğini daha da artırdı. Bu durum gözetim ve hücum potansiyelini azalttı.
Veri toplamak için açık kaynaklı fotoğraflardan yararlanan Oryx adlı blog’a göre, işgalde şu ana kadar Rusya en az 28 uçak ve helikopterini kaybetti; Ukrayna hava kuvvetlerinin kaybı ise sadece 10.
Tanesi 5 milyon dolar
Financial Times'ın derlediği rakamlara göre TB2 marka SİHA’ların maliyeti 5 milyon dolar civarında. TB2’ler Türkiye dışında Kuzey Afrika ve Kafkas Dağları’nda sahada test edildi ve etkinliği kanıtlandı. Genellikle Rus teçhizatları üzerinde kullanıldılar. SİHA’ların bedeli ise üreticiye göre değişiyor. İsrail yapımı Heron 10 milyon dolar, Amerikan SİHA’ları ise en az 20 milyon dolar civarında. 1 milyon dolar gibi ucuz Çin SİHA’ları da var, ancak uzmanlara göre onların yıkım gücü TB2 kadar güvenilir değil.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne göre TB2’ye yönelik talep sayesinde Türk savunma sanayiinin ihracatı 2021 yılında yüzde 40 artarak 3.22 milyar dolara çıktı.
Rakamlar bu yılın ilk iki ayında Ukrayna’ya silah satışının 60 katına çıkarak 58.4 milyon doları bulduğunu gösteriyor.
©️ The Financial Times Limited
