Tony Barber / Financial Times
AB Erdoğan’ın ifadelerini kınadı ve cumhurbaşkanının sözlerini Yunanistan aleyhindeki süregelen düşmanca söylemin parçası olarak niteledi. Deutsche Welle kağıt üzerinde NATO müttefiki olan iki ülke arasında karasuları, enerji arama faaliyetleri ve bölünmüş Kıbrıs adası sebebiyle yaşanan kronik gerilimi ele alan bir makale yayınladı.
Yunanistan, AB ve NATO Erdoğan’ın gövde gösterisini nasıl yorumlamalı? Paniklemek yerine sakin kalmak daha doğru görünüyor. Görünüşe bakılırsa Erdoğan baskın bir lider olarak Ukrayna’daki savaşta ülkesinin Batı için öneminin farkında ve müttefiklerine karşı elinde bir koz olduğunu bilerek davranıyor.
Öte yandan Dimitar Bechev’in geçtiğimiz günlerde yayınlanan Turkey under Erdoğan (Erdoğan Yönetiminde Türkiye) kitabında belirttiği üzere son on yılda Türkiye’nin dış politikalarındaki askeri nitelik giderek arttı.
Bu gerçek Yunanistan’a ciddi sonuçlar getiriyor. Ülke on yıl önceki borç krizi gibi ekonomik acil durumlarda bile savunma harcamalarını NATO’nun belirlediği yıllık ekonomik üretimin yüzde 2’si hedefinin üstünde tutma gerekliliğini hissetmişti. Birçok NATO ülkesi bu eşiğin altında ancak Yunanistan komşusu Türkiye’den dolayı tetikte olmayı zorunlu sayıyor.
İşsizlik ve borç sorunu
Yunan ekonomisi 2012 veya 2015’ten çok daha iyi durumda. O günlerde borç krizi az kalsın ülkenin Euro Bölgesi'nden çıkmasına yol açacaktı. AB geçen ay Yunanistan’ın ekonomi ve maliye politikalarına ilişkin “artırılmış gözetimin” sona erdiğini açıkladı. Böylelikle Yunanistan’ın milyarlarca euro’luk yardım karşılığında fiilen AB ve IMF bünyesindeki alacaklıların emrine amade olduğu 12 yıllık dönem kapanmış oldu.
Yunanistan kaydettiği ilerleme sayesinde nisan ayında IMF’ye olan borçlarının hepsini vadesinden iki yıl önce kapattı. Kamu borcu 2021 sonu itibarıyla GSYİH’nin yüzde 199’u gibi astronomik bir seviyede olmasına rağmen inişe geçti. Büyük Yunan bankaları batık kredilerini azalttı. Ama tehlike sinyalleri yok değil. Ukrayna savaşı, enerji sıkıntısı, Avrupa’daki ekonomik gerileme ve Euro Bölgesi'nde faizlerin yükselmesi Yunanistan üzerindeki baskıyı artırıyor.
IMF’nin haziranda yayınlanan en son kapsamlı Yunanistan raporunda, “Hükümetin geniş nakit tamponuna ve etkin borç yönetimine karşın Yunanistan’ın olası bir ciddi şok durumunda borçlarını çevirme kabiliyeti sürekli bölgesel desteğin devamlılığına bağlı” tespiti yapıldı. Yunanistan’da 10 yıllık devlet tahvilleri ağustos sonundan bu yana yüzde 4’ten fazla yükseldi; artış tehlikeli düzeye ulaşmasa da dikkatli olunması gerekiyor.
Avrupa Miçotakis'in tutumunu övmüştü
Dahası, borç krizinin açtığı toplumsal yaralar gün yüzüne çıkıyor. İşsizlik oranı 2013’te işgücünün yüzde 27.8’ine tırmanarak zirveyi görmüştü; şu anda yüzde 12.1’e inmiş olsa da güncel oran AB ortalamasının neredeyse iki katı.
Güçlüklere karşın Başbakan Kyriakos Miçotakis’in muhafazakar hükümeti Ukrayna savaşındaki Batı yanlısı tutumu, pandemiyi ustalıkla yönetmesi ve eski hantal bürokrasiyi dijitalleştirme gibi reformları sayesinde ülkenin müttefiklerinden alkış topladı.
“Yunanistan’ın kalbindeki çürüme”
Ancak hikaye burada bitmiyor. Yunanistan gizli servisinin muhalefet partisi PASOK lideri Nikos Androulakis’in telefonunu dinlediğinin ortaya çıkması üzerine hükümet savunmaya geçti. Miçotakis dinleme emrini kendisinin verdiğini yalanlayarak olaydan haberi bile olmadığını söyledi. Doğru söylüyor olsa bile biraz utanç verici bir durum çünkü 2019’da başbakan olduktan sonra istihbarat servisini doğrudan başbakanlığa bağlayan kendisiydi.
Yaşananlar sonrası dünyanın prestijli haber kuruluşları Yunan demokrasisinin niteliğine yönelik eleştiri akını başlattı. The New York Times’taki bir köşe yazısında “Yunanistan’ın kalbindeki çürüme” konu alındı.
Der Spiegel'in Yunanistan yorumu
Alman haber dergisi Der Spiegel “Yunanistan’ın otoriterliğe doğru kayışından” bahsederken gizli servis skandalının yanı sıra ülkenin sınırlarına ulaşan mültecileri geri püskürtmesine vurgu yapıldı.
Apostolos Doxiadis Antik Yunan tarihçi Polibios’a yaraşacak iğneleyici üslubuyla yurt içindeki casusluğun elbette yanlış olduğunu ancak Yunanistan’ın diktatörlüğe savrulmaktan çok uzak olduğunu yazdı.
Son bir görüş bildirmek isterim. Borç krizi sırasında bazı yabancı yorumcular Yunan aşırı sağı ve demokrasisinin çökme riskine karşı uyarılarda bulunmuştu. Ama hiçbir zaman böyle bir şey olmadı. Türkiye ile gerilimin ve artan ekonomik sorunların şu an Yunanistan için daha ciddi dertler olduğunu düşünüyorum.
©️ The Financial Times Limited
