Sibel Oral
Şükran Yücel’in eli neye değse orada emeği ve sanata dair tutkusunu görürsünüz. Tiyatro, sinema, çeviri ve tabii ki edebiyat… Birçok oyunu çeviren, sinema eleştirileri yazan, zaman zaman dergilerde öykü ve yazılarıyla yer alan Yücel’in Âlim Kadın Çıkmazı adlı son öykü kitabı ise elinin ve duygu dünyasının değdiği son harikası. Sanki bir sinema filmi etkisi bırakan “Troçki’yi Ben Öldürdüm” adlı öyküyle başlayan kitap, bir tiyatro sahnesindeki kadının hikâyesiyle sona eriyor. Öykülerin temel özellikleri çıkmaz sokağın o taş duvarına bile isteye çarpan kadınların her şeye rağmen direnmeleri, kendilerinden vazgeçmemeleri... Şükran Yücel’le Alfa Yayınları’ndan çıkan son öykü kitabı Âlim Kadın Çıkmazı’nı konuştuk. Âlim Kadın Çıkmazı’nın açılış öyküsü olan ‘Troçki’yi Ben Öldürdüm’ü daha önce Kitap-lık dergisinde okumuştuk, gerçekten çok etkileyici; Anastasya Nikolayevna isminin tuhaf bir hikâyesi var tarihte, size bu öyküyü yazdıranın ne olduğunu sizden dinlemek isterim… 2015 İstanbul bienalinde Büyükada’da gösterilen Troçki’nin videoları ve Troçki’nin oturduğu yıkık ev, bahçesi çok çarpıcıydı. İstanbul’daki hayatıyla ilgili pek çok kitaptan araştırma yaptım. Büyükada’yla ilgili kitaplarda birçok anı vardı ama Troçki dışarıya kapalı bir hayat yaşamış. O sırada Troçki’den nefret eden Beyaz Ruslar da İstanbul’daydı. Valilik, Atatürk’ün emriyle Troçki’yi korumak için tedbir almıştı. Troçki’nin İstanbul’da bulunması derin bir dramatik çatışmayı içeriyordu. O nedenle kendisini Çarın kızı Anastasya ile özdeşleştiren bir kontesin ağzından anlattım öyküyü. Kitabın veda eden öyküsü de Oyuncu Kızın Valiz. Öykü aslında kadın olmanın, kadın olarak kim olduğunun, kim olman beklendiğinin ve kadının bunlarla mücadelesinin öyküsünü özetliyor sahne üzerinden. Sahnede ama görünmez olanın öyküsü gibi… “Oyuncu Kızın Valizi” benim kısa süren oyunculuk serüvenimden ve oyuncu dostum Ebru Atilla’nın hayatından etkilenerek, oyunla hayat ilişkisini anlattığım bir öykü. Tiyatro kadınlar için kendini bulmak, direnmek ve “Yeter!” demek için en iyi araçlardan biridir.
Gelelim Âlim Kadın Çıkmazı’na. Bir sokaktan alıyor ismini kitap. Nasıl doğdu? Hikâyenin başında anlattığım gibi Beşiktaş’taki sokak tabelasını görünce çarpıldım. Adına uygun düşecek bir öykü hayal etmeye başladım. Arkadaşım Şerife Yalçınkaya bana Ahmed Midhat Efendi ile şair Fıtnat Hanım’ın mektuplarını içeren kitabı verdi. Okuyunca aradığım hikâyenin bu olduğunu fark ettim. Midhat Efendi’nin oğlu da konunun Serencebey tarafında geçmiş olabileceğini söylemiş. 1878’deki siyasi olaylar, mektuplardaki bazı ipuçları da Âlim Kadın Çıkmazı’nın doğru adres olduğunu düşündürüyor. 1878’den beri yazan kadınlara karşı erkeklerin genel tavrının değişmemiş olması çok sarsıcı. Fıtnat Hanım’ın kocasının onun kitaplarını yakması, güzel gözleri görünmesin diye kirpiklerini kesmesi, elbiselerini yırtması gibi davranışlar, erkeklerin kadınları sahiplenilecek mal gibi görmesinin örnekleri.
