Bilimkurgunun ilk eseri kabul edilen Loukianos’un MÖ 2 yüzyıldan kalma kitabı Hakiki Hikayeler, Erman Gören ve Ertuğrul İnanç çevirisiyle İş Bankası Kültür Yayınları’ndan çıktı. Aydan bir balinanın karnına kadar yazıldığı dönem için hayal bile edilemeyecek yolculuklardan oluşan eserin dili de oldukça esprili. Çünkü Loukianos hayali diyarlara olağanüstü bir seyahatin öyküsünü anlatırken Antik Yunan’da “hakiki” olma iddiasındaki önemli eserleri de zekice hicvediyor. Eseri tam olarak anlamak için Eski Yunan alemine ve edebiyatına hakim olmak şart mı peki? Çevirmenler Gören ve İnanç ikilisinin hazırladıkları Sonnotlar, Özel Adlar Sözlüğü ve eserin hikayesi bölümleri ile Hakiki Hikayeler her okuru kucaklamaya hazır. Doç. Dr Erman Gören ve Ertuğrul İnanç’a bu zor çevirinin detaylarını sorduk. MS 2. yüzyılda yaşayan Loukianos’u günümüz okurunun anlayacağı biçime taşımanın zorlukları nelerdi? Erman Gören: Loukianos hakikaten hicvin bütün imkanlarını kullanan bir usta, aynı zamanda oldukça iyi eğitim görmüş, geniş müktesebatıyla devrinin en önde gelen zekalarından biri. Kullandığı dil esasen kendisinin kitaplardan öğrendiği MÖ 5. yüzyılda Yunan dünyasında cari olan Attika lehçesi. Bu dili öyle bir ustalıkla kullanıyor ki hikâyesini oluştururken kurduğu özgün bağlantıları karakterlerini kendi uyduruduğu isimlerle adlandırarak taçlandırıyor. Şüphesiz bu incelikli dili özellikle de masalsı havasını bozmadan Türkçeye aktarmak için özel bir dikkat gerekiyordu. Bu nedenle Yunanca isimlerin önemli bir kısmına —yerleşik mitolojik ve tarihi karakterler haricinde—Türkçe karşılıklar bulduk. Masalsı havayı da gerek anlatının dil özelliklerinde gerek uydurduğumuz isimlerde yansıtmaya gayret ettik. Bu isimleri tayin ederken başvurduğumuz stratejileri de yerine göre sözlük kısmında yeri göre notlarda açıkladık. Ertuğrul İnanç: Kitapta da değindiğimiz gibi Hakiki Hikâyeler’in bir veçhesi de çağında ve dünyasında gelenekleşmiş Yunan-Latin edebi birikiminin tabir caizse bir bilmeceli fihristi oluşu. Yani bu edebi ve kültürel müktesebatın her seviye ve statüdeki verimlerine yapılan sayısız açık ve kapalı referansla, ima ile, telmihle dolu bir eser. Bunları imkan ölçüsünde tespit etmek için bizden önce yapılan ve gayet külliyatlı bir literatür oluşturan çalışmaları taramamız icabetti. Zannediyorum ki bu esnada başka çalışmalarda görmediğimiz bazı bağlantıları da kendimiz yakaladık. Loukianos’un icat ettiği isimler de bu karakterde ve bunlara Türkçe karşılıklar inşa ederken eserin temel anlatı yapısını ve havasını oluşturan fantastikliği muhafaza etmek başlıca gayelerimizden biri oldu. Yunancaya ustalıkla ve zekice inşa edilmiş pek çok kelime kazandıran yazarın bu gayretini eserinin Türkçe tercümesinde devam ettirdik diyebiliriz :) Eski Yunan dünyasından çok tanıdık isim var bu hikayede. Bu isimleri tanımayan biri hikayenin tadını alabilir mi? 
E.G.: Hoş bir yakıştırma Loukianos’a “meddah” demek. Bir açıdan böyle demek mümkün. Kendi tarzında meseller anlatan, yerleşmiş mesellerin pekâlâ başka türlü de olabileceğine işaret eden biri Loukianos. Güldürürken gülen ile gülünecek şeyin birbirine karışmasını arzu eden bir incelikle yazan bir yazar. Gülerken kendi halinize güldüğünüzü fark edip irkilebiliyorsunuz, tam da usta bir meddahın kalemi bir espri anlayışı olduğu söylenebilir bu nedenle. E.İ.: İnsan hâline dair hayat, ölüm, hakikat gibi en kök ve “ciddi” meseleleri lâkayıtlığın sınırsız rehaveti içerisinde konu eden bir meddah denebilir Loukianos’a. Sadece Hakiki Hikâyeler’de değil, elimize ulaşan ve ona atfedilen eserlerin hemen hepsinde bu yolu tutmuş. Bence kafa bulduğu şey insanın ezeli soruları değil de bunlara kesin ve nihai cevap bulma iddiaları. Elbette fantastik edebiyatın ilk örneği değil, nitekim kendisinden önceki fantastik eserlerin örneği üzerine inşa edilmiş bir eser. Ancak bilim-kurgunun bilinen ilk örneği olduğuna dair yaygın bir kanaat var. 
