Gazeteci-yazar James Nestor’ın kişisel deneyimlerinden yola çıkarak yaptığı araştırmalar sonucu ortaya çıkan ve nefes almanın kayıp sanatını yeniden keşfeden Nefes – Kayıp Bir Sanatın Yeni Bilimi (Mundi), yüzyıllardır kullanılan doğru nefes tekniklerine ve bu tekniklerin etkilerine odaklanıyor. James Nestor’la beş yıl süren bu yoğun çalışmasını ve onu Nefes’i yazmaya sürükleyen nefes yolculuğunu konuştuk. Ağızdan nefes almayla ilgili çok fazla araştırma yapmışsınız. Bu konuda öğrendiğiniz en şaşırtıcı şey neydi? Ağzından nefes alan insanlar hayvanlar aleminin en kötü nefes alan canlıları, evrimimizin çok yeni bir sorunu bu. Atalarımızın düz dişleri, güçlü çeneleri, geniş burun açıklıkları ve çok daha geniş solunum yolları vardı. Fakat günümüzde insanların solunum yolu tıkanıklıkları var. Horlayan, hırıldayan, öksüren yani genel olarak huzursuz bir nefes kültürümüz var artık. Peki bu nasıl oldu? Düzeltilebilir mi? Bu sorular bana antik mezar alanlarını, tıp kütüphanelerini, antik metinleri, diş kayıtlarını ve daha fazlasını araştırmak için ilham verdi.
İçinizdeki bayat havayı boşaltmadan sağlıklı soluk alınmaz
Bu kitabı yazmanıza neden olan kendi nefes yolculuğunuz neydi? Yıllarca doğru gıdaları yedim, egzersiz yaptım, sekiz saat uyudum fakat hastalanmaya devam ettim. Her yıl sık sık bronşit ve hafif zatürre nöbetleri geçiriyordum. Bir şey olduğundan şüpheleniyordum ama ne olduğunu bilmiyordum. Birkaç yıl önce, Outside dergisine Dünya Serbest Dalış Şampiyonası hakkında yazmak için Yunanistan’a gönderildim. Sporcuların tek bir nefes alıp 100 metrenin altına dalışını izledim. Bana “nefes alma sanatı”nı öğrenmenin yalnızca dalmak için değil kronik hastalıklardan kurtulmak için de kullanılabileceğini söylediler. Konuyla ilgili araştırmalar yaptım ve nefes almamızı kontrol ederek başarabileceklerimizi keşfettim. Kitabın büyük bir bölümünü “kayıp” nefes alma sanatlarına adıyorsunuz. Yeniden keşfettiğiniz yöntemlerden bazılarını anlatabilir misiniz? İnsanlar sağlıklı nefes almaktan bahsederken genellikle “derin bir nefes almaya” odaklanırlar ama nefes vermek de bir o kadar önemlidir. İçinizdeki bayat havayı boşaltmadan sağlıklı bir nefes alamazsınız. Unutulan bir başka teknik de Tummo nefesi; soğuk havalarda vücudu ısıtmaya yarıyor. Budist keşişler yüzyıllar boyunca bu teknik sayesinde karda saatlerce oturabildiler. Opera şarkıcısı Alexandra David-Neel 1900’lerin başlarında, Hindistan’daki yürüyüşlerinde bedenini sıcak tutmak ve beslemek için bu tekniği kullandı. “Sağlıklı nefes alma, farkındalık ve irade gücüne dayanıyor”
Teknoloji bu tekniklerin ve etkilerinin iyileştirilmesine yardımcı olabilir mi? Sahip olduğumuz en iyi teknoloji beynimizde, burunlarımızda, dudaklarımızda ve akciğerlerimizde… Yüzyıllar boyunca gelişip mükemmelleşmiş bir teknoloji bu. Yani, hayır. Daha iyi nefes almayı öğrenmek için özel bir teknolojiye ihtiyacımız yok. Sağlıklı nefes alma, farkındalık ve irade gücüne dayanıyor. Koronavirüsün bu kadar kötü bir şekilde yayılması nefesimizin değerini daha iyi anlamamızı sağladı sanırım. Araştırmacılar artık nefes konusuna daha büyük ilgi gösteriyorlar. Sağlıklı nefes teknikleri & spor
Bu stresli zamanlarda insanların yararlanabileceği, size yardımcı olduğunu fark ettiğiniz belirli nefes alma teknikleri var mı? Elbette. Üst üste iki nefes al, sonra hepsini burundan ya da ssswwwooossshhh sesiyle ağızdan bırak. Dr. Andrew Huberman bu tekniğe “fizyolojik iç çekme” diyor. Bu hızlı teknik, beyinde iç çekmekten sorumlu sinir hücrelerinin bir alt kümesini tetikleyebiliyor ve bu da vücudu rahatlatıyor. Geri kalan zamanda da 5-6 nefes alıp aynı sayıda vermeye çalışıyorum. Bu “rezonant solunum”, vücuttaki çeşitli fonksiyonları en yüksek verimlilikle çalışacak şekilde koordine ediyor. Sağlıklı bir solunum düzeni nasıldır? Günlük nefes alışımız sessiz olmalıdır. Kolay, hafif, ritmik ve derin. İnsan hiç kimsenin hatta kendisinin bile nefes alıp verişini duymamalıdır. Nefes alırken mümkün olduğunca hafif, hassas ve akıcı olmaya odaklanın. Herhangi bir spor dalında antrenman yaparken, burun nefesi almayı öğrenmek gerekir. Ardından yavaş, akıcı, derin ve yumuşak bir şekilde nefes almak için kendimizi eğitmek… Nefes – Kayıp Bir Sanatın Yeni Bilimi / James Nestor / Çeviren: Dilara Alemdar / Mundi / Araştırma / 300 Sayfa
