Türkiye’de online kitap alışverişine dair eğilimleri anlamak amacıyla gerçekleştirilen "Türkiye’nin Online Kitap Alışveriş̧i Alışkanlıkları Araştırması", Amazon Türkiye’nin bağımsız araştırma şirketi VeriNays Araştırma ile yaptığı işbirliği sonucu ortaya çıktı. Türkiye genelinde 1.500’den fazla kişinin katılımıyla yapılan bu kapsamlı çalışma, dijitalleşen kitap alışverişinin geldiği noktayı net bir şekilde gözler önüne seriyor. Bulgular; fiyat, çeşitlilik ve kolaylık gibi unsurların tüketici tercihlerinde belirleyici olduğunu ortaya koyarken, okuma alışkanlıklarında da dikkat çeken bir dönüşüme işaret ediyor.
Kitapseverlerin gözü artık online’da
Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 86’sı kitap alışverişlerinde hem fiziksel mağazaları hem de online kanalları birlikte kullandığını belirtiyor. Ancak bu kitlenin yüzde 78’i, alışverişlerini ağırlıklı olarak çevrimiçi platformlardan yapmayı tercih ettiğini ifade ediyor. Bu yönelimin en önemli sebebi, katılımcıların yüzde 68’inin online alışverişi uygun fiyatlar sunduğu için tercih etmesi. Ayrıca yüzde 61’i, çevrimiçi platformlarda aradıkları tüm kitaplara daha kolay ulaştıklarını belirtirken, yüzde 53’ü bu kanalların daha hızlı alışveriş imkânı sunduğunu dile getiriyor. Elde edilen veriler, geleneksel kitapçıların hâlâ ilgi gördüğünü, ancak dijitalin hız, erişilebilirlik ve çeşitlilik gibi avantajlarla belirgin biçimde öne geçtiğini gösteriyor.
Online alışveriş kitaplara ulaşımı kolaylaştırıyor
Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların yüzde 92’si çevrimiçi kitap alışverişi sayesinde çok daha fazla sayıda kitaba ulaşabildiklerini ifade ediyor. Bu alışveriş biçiminin kitapları maddi olarak daha ulaşılabilir hale getirdiğini düşünenlerin oranı ise yüzde 89. Ayrıca, her on kişiden yaklaşık dokuzu bu sayede yalnızca daha fazla kitaba değil, aynı zamanda daha fazla tür ve yazara da erişebildiğini belirtiyor. Katılımcıların yüzde 88’i çevrimiçi alışverişin kendilerini daha önce ilgilenmedikleri türlerle tanıştırdığını söylerken, yüzde 87’si yeni yazarlar keşfettiklerini ifade ediyor. Bununla birlikte, yüzde 84’ü bu alışveriş modelinin genel okuma alışkanlıklarını olumlu etkilediğini düşünüyor. Bu tablo, online kitap alışverişinin yalnızca pratik bir çözüm değil, aynı zamanda kültürel bir keşif alanı sunduğunun göstergesi.
Ne kadar okuyoruz?
Araştırmada ortaya çıkan önemli bulgulardan biri, kitap okuma sıklığındaki düşüş. Katılımcıların yarısı, geçmişte bugün olduğundan daha fazla kitap okuduğunu kabul ediyor. Bu azalışın başlıca sebebi olarak yüzde 50 oranında zaman bulamamak gösteriliyor. Bunu yüzde 44 ile iş hayatının yoğunluğu izlerken, yüzde 42’lik bir kesim kitap fiyatlarındaki artışı etkili bir faktör olarak görüyor. Yüzde 39 ise sosyal medyanın dikkat dağıtıcı etkisinin kitap okumayı zorlaştırdığını belirtiyor. Ancak bu gerilemeye rağmen her gün mutlaka kitap okuduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 27, sıklıkla okuduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 60 gibi güçlü bir seviyede kalıyor. Bu durum, okuma alışkanlığının hâlâ önemli bir kesimde varlığını sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
Alışveriş alışkanlıkları ve sepet davranışları
Katılımcıların son bir yıl içinde okudukları kitap sayısına bakıldığında, ortalamanın 10 ila 12 kitap arasında değiştiği görülüyor. Alışveriş başına satın alınan kitap sayısı ise genellikle 2 ila 3 arasında. Ayrıca, kitap alışverişi yapan her iki kişiden biri alışveriş deneyimini 10 üzerinden 10 puanla değerlendiriyor. Bu da kitap içeriğinin yanı sıra alışveriş sürecinin kalitesinin de okur memnuniyeti ve sadakati açısından son derece önemli olduğunu gösteriyor. Hızlı teslimat, sorunsuz hizmet, iyi paketleme ve kampanyaların kullanıcı deneyiminde etkili olduğu açıkça görülüyor.
En sevilen türler ve okuyucu tercihleri
Tür tercihlerine bakıldığında, roman kategorisinin açık ara en çok tercih edilen tür olduğu görülüyor. Katılımcıların yüzde 88’i roman okumayı sevdiğini belirtirken, özellikle macera, bilim kurgu ve fantastik kurgu, polisiye ve psikolojik romanlar ön plana çıkıyor. Romanları yüzde 64 oranıyla öykü kitapları, yüzde 61 ile tarih kitapları izliyor. Okuyucuların demografik profillerine göre tür tercihleri de farklılaşıyor. Kadın okuyucular daha çok roman, öykü ve şiir türlerine ilgi gösterirken; erkek okuyucular tarih, iş ve ekonomi, siyaset gibi daha bilgi odaklı türleri tercih ediyor. Bu ayrım, okuma alışkanlıklarının kişisel ilgi alanları ve sosyal eğilimlerle ne kadar bağlantılı olduğunu da ortaya koyuyor.
Okumak artık daha sosyal, daha kapsayıcı
Araştırmanın dikkat çekici sonuçlarından biri de, çevrimiçi kitap alışverişinin sadece bir satın alma süreci olmaktan çıkıp, kültürel bir etkileşim alanına dönüşmesi. Katılımcılar bu süreçte yalnızca kitaplara ulaşmakla kalmadıklarını, aynı zamanda daha önce denemedikleri türlerle tanıştıklarını, bağımsız yazarlara daha kolay ulaştıklarını ve kitap okuma eyleminin daha sosyal bir hâl aldığını belirtiyor. Okunan kitaplar artık yalnızca bireysel bir keyif aracı değil; paylaşılan, yorumlanan ve tavsiye edilen sosyal nesnelere dönüşmüş durumda. Bu dönüşüm, kitap okuma alışkanlığını kişisel gelişimin ve toplumsal aidiyetin bir parçası haline getiriyor.
