Michael Crowley / New York Times
Yedi yıl önce, yaz ortasında Finlandiya cumhurbaşkanlığı sarayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yanında duran Başkan Donald Trump, bugün de dünyayı şaşırtmaya devam ediyor.
Rus liderle özel olarak görüştükten sonraki basın toplantısında Trump, Kremlin’in 2016 ABD başkanlık seçimlerine müdahale edip etmediği konusunda Putin’in tarafını tutmuş ve “Başkan Putin bunun Rusya olmadığını söylüyor. Ben de aynı fikirdeyim” ifadelerini kullanmıştı.
Üst düzey Cumhuriyetçiler bu sözlerin ardından şaşkına dönmüştü. Arizona Senatörü John McCain bunu “utanç verici bir açıklama” olarak nitelendirmişti. Trump’ın o dönemki ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, daha sonra “Putin, Helsinki’de başardıkları karşısında kahkahalarla gülüyor olmalıydı” diye yazdı.
7 yıl sonra Alaska'da yeni randevu
Trump, Beyaz Saray’a dönüşünden bu yana ilk kez Putin’le Cuma günü Alaska’da görüşmeyi planlıyor. Amaç, ABD başkanının Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı sona erdirme hedefini konuşmak. Ancak Rusya’yı fazlasıyla kayıran barış önerileri gündemdeyken birçok analist, Putin’in bu görüşmeden bir kez daha avantajla çıkacağından endişeli.
Trump ilk döneminde Putin’le altı kez yüz yüze, birkaç kez de telefonla görüştü. (Onun halefi Joe Biden ise Putin’le sadece bir kez, Haziran 2021’de, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden önce buluştu.)
Bu temaslar, Trump’ın kendi kıdemli yardımcılarını da alarma geçirdi. Çünkü Trump’ın Rus liderle görüşmelerde tavsiyelerini dikkate almadığını, onları toplantılarda dışladığını ve Putin tarafından aşılandığı izlenimi veren uygulanamaz fikirler ortaya attığını gördüler. Bunlardan biri, ABD-Rusya arasındaki “geçirilemez Siber Güvenlik birimi” kurmaktı. Trump Washington’a döner dönmez bu fikirden vazgeçildi.
Trump'ın ikinci döneminde Putin ile ilişkisi daha karmaşık hale geldi. Son aylarda Trump, Rusya-Ukrayna savaşını bitirme sözlerini yerine getirme isteğiyle Putin’in gerilimi düşürme konusundaki isteksizliğine tepkili.
Putin, Alaska’ya Trump’ın savaş hakkındaki görüşlerini Şubat ayındaki noktaya döndürme niyetiyle gelecek. O dönemde Trump, Oval Ofis’teki gergin bir toplantıda Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi ABD desteği için daha fazla minnettarlık göstermediği gerekçesiyle azarlamış, Putin hakkında ise sıcak ifadeler kullanmıştı.
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’ndan Andrew Weiss “Trump ile Zelenski arasındaki Oval Ofis tartışmasından bu yana Avrupalılar ve Ukraynalılar, Ukrayna’nın savaşta kalmasına yardımcı olacak ve Trump’ın Rusya’nın savaş hakkındaki görüşünü benimsemesine engel olacak bir politika oluşturmaya çalışıyor” dedi.
Weiss sözlerinin devamında “Cuma günkü asıl sınav, bu politikanın ne kadarının yüz yüze temasın ardından hayatta kalacağıdır” ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray, görüşmeyi Trump’ın Ukrayna’daki kan dökülmesini durdurma konusundaki kararlılığının bir örneği olarak sunuyor ve onun geleneksel olmayan tarzını yavaş ilerleyen diplomatik alışkanlıklara karşı gerekli bir değişim olarak savunuyor.
Ancak bu görüşmeye şüpheyle yaklaşanlar, alelacele planlanan bu görüşmenin eski bir KGB ajanı olarak bilinen Putin’in eline koz vereceğinden korkuyor.
"Putin Alaska'da Trump'ı yanına çekmek için uğraşacak"
Bolton, geçtiğimiz hafta NewsNation’a verdiği röportajda, “Bence Putin, Trump’ı yeniden kendi yörüngesine çekmesi gerektiğini düşünüyor ve KGB becerilerinin bunu başaracağına inanıyor” dedi.
Rus lider ayrıca, Trump’ın ilk dönemine kıyasla artık Putin’in bakış açısına karşı duran danışmanlarının az olmasından da fayda sağlayabilir. Örneğin Helsinki gezisinde Trump; Bolton, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Savunma Bakanı Jim Mattis gibi Rusya karşıtı isimlerle çevriliydi.
Bugün ise Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Trump’ın iç ekibinde Putin’i açıkça eleştiren tek isim. Ancak Rubio bile Trump’ın kabinesine katıldığından beri tonunu yumuşattı.
Alaska’daki görüşme, Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff’un geçtiğimiz hafta Moskova’da Putin’le görüşmesinin ardından ayarlandı. Trump’ın arkadaşı ve emlak sektöründen meslektaşı olan Witkoff, hükümete katılmadan önce diplomatik deneyime sahip değildi. Putin’le başka hiçbir ABD yetkilisi olmadan görüşmesi eleştirildi.
Analistler, Trump’ın Alaska’da Ukrayna konusunda umduğu türden bir kazanım elde etme ihtimalini düşük görüyor. Putin, en azından Trump’ın şu ana kadar talep ettiği şartlarda, müzakere masasında kazanmaktan çok sahada kazanabileceğine inanıyor.
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde Rusya ve Avrasya kıdemli üyesi Maria Snegovaya, Trump’ın ilk döneminde Çin ve Kuzey Kore gibi otoriter liderlerle büyük anlaşmalar yapmaya çalıştığını ancak sınırlı sonuçlar aldığını hatırlattı.
Snegovaya “Genel olarak, Trump’ın Xi Jinping’den Kim Jong Un’a kadar güçlü liderlerle yaptığı görüşme geçmişi, takip eden başarılı bir anlaşmaya yol açmıyor” dedi.
"Alaska'daki masadan sonuç çıkmaz"
Trump'ın ilk döneminde Beyaz Saray’da Avrupa ve Rusya’dan sorumlu Ulusal Güvenlik Konseyi kıdemli direktörü olan Fiona Hill de herhangi bir atılımın olası görünmediğini söyledi.
Putin ve ekibi, Trump yönetimiyle diplomatik yolla ilerleme kaydedilememesinden dolayı hayal kırıklığı yaşıyor ve Hill, Putin lehine bir anlaşma ihtimali olsa bile yeni bir alan görmediğini söylüyor.
"Ruslar her zaman bankaya götürebilecekleri, ABD’yi bağlayan bir anlaşma ister" diyen Hill, şöyle devam etti: "Witkoff başlangıçta onları heyecanlandırdı çünkü Trump’a doğrudan bir bağlantısı olduğu düşünüldü, ancak etrafında hiçbir yapı olmadığı için de hayal kırıklığına uğramaları çok sürmedi"
Hill, Putin’in baş başa bir görüşmeyi memnuniyetle karşılayabileceğini, ancak “detayların daha sonra netleşmesini istediğini” söyledi ve ekledi: “Trump ise detaycı biri değil”
© 2025 The New York Times Company
