Patrick Kingsley - Aaron Boxerman / The New York Times
Hamas'ın üst düzey komutanlarının çoğu öldü. Grubun alt kademesi yok edildi. Sığınaklarının ve stoklarının çoğu ele geçirildi ve imha edildi. Ancak Hamas'ın Pazar günü Gazze Şeridi'nin kuzeyinde bir İsrailli albayı öldürmesi, grubun askeri kanadının geleneksel bir ordu gibi hareket edemese de, İsrail ordusunu yavaş, ezici ve henüz kazanılamayan bir savaşa sokmaya yetecek kadar savaşçı ve mühimmata sahip güçlü bir gerilla gücü olduğunu gözler önüne serdi.
İsrail'in Arap Dürzi azınlığının bir üyesi olan Albay Ehsan Daksa, tank konvoyunun yakınına yerleştirilen bir patlayıcının infilak etmesi sonucu öldü. Bu sürpriz saldırı, Hamas'ın İsrail'in Ekim 2023 sonlarında Gazze'yi işgal etmesinden bu yana yaklaşık bir yıldır nasıl direndiğini ve lideri Yahya Sinvar'ın geçen hafta ölümünden sonra bile muhtemelen direnebileceğini gösteren bir örnekti.
Tünellerde gizleniyorlar
Askeri analistlere ve İsrailli askerlere göre Hamas'ın geri kalan savaşçıları yıkık binalarda ve İsrail'in yok etme çabalarına rağmen büyük bir kısmı bozulmadan kalan grubun geniş yeraltı tünel ağında saklanıyor.
Savaşçılar küçük birimler halinde kısa süreliğine ortaya çıkarak binalara bubi tuzakları kuruyor, yol kenarlarına bombalar yerleştiriyor, İsrail zırhlı araçlarına mayınlar yerleştiriyor ya da İsrail güçlerine roket güdümlü el bombaları atıyor.
Hamas İsrail'i cephe savaşında yenemezken, küçük ölçekli, vur-kaç yaklaşımı iş görüyor ve savaşın başlangıcından bu yana 17 binden fazla savaşçısını kaybetmiş olsa bile İsrail'e karşı net bir yenilgiden kaçınmayı başardı.
Hamas üyesi ve örgütün askeri kanadında eski bir savaşçı olan ve şu anda İstanbul'da yaşayan Salah al-Din al-Awawdeh, “Gerilla güçleri iyi çalışıyor ve onları bastırmak sadece kısa vadede değil, uzun vadede de çok zor olacak” dedi.
İsrail Hamas'ın uzun menzilli roket depolarını imha etmiş olsa da el Avavdeh'e göre el altında hâlâ sayısız patlayıcı ve hafif silah var.
Patlamayan İsrail mühimmatları Hamas'a silah oluyor
Bu patlayıcıların bazıları savaş başlamadan önce stoklanmıştı. Diğerleri ise hem Hamas'a hem de İsrail ordusuna göre çarpma anında patlamayan İsrail mühimmatları. Hamas bu hafta yayınladığı bir videoda Hamas savaşçılarının patlamamış bir İsrail füzesini el yapımı bir bombaya dönüştürdüğünü gösterdi.
Geçen hafta Gazze'nin güneyinde Sinvar'ın öldürülmesinin de gösterdiği gibi, Hamas savaşçıları açık çatışmalarda İsrail ordusunun dengi değil. Refah harabelerinde köşeye sıkışan Sinvar, tankları, insansız hava araçlarını ve keskin nişancıları destek için çağırabilen bir İsrail birliği tarafından öldürüldü.
Ancak İsrailli ve Filistinli analistlere göre Sinvar'ın ölümünün Gazze'nin kuzeyindeki Hamas savaşçılarının kapasitesini etkilemesi pek olası değil.
İsrail'in Kasım ayında Gazze'nin kuzeyi ile güneyini ayıran önemli bir caddenin kontrolünü ele geçirmesinden bu yana, Hamas'ın Sinvar'ın da dahil olduğu güneydeki liderliği kuzeydeki savaşçılar üzerinde çok az doğrudan kontrol uyguladı. Bir yılı aşkın süredir devam eden gerilla savaşının ardından Hamas'ın kalan savaşçıları da artık merkezi bir komuta yapısından emir almak yerine yerel olarak karar vermeye alışmış görünüyor.
Hamas'a yeni katılımlar var
Buna ek olarak, grup yaz boyunca yeni savaşçılar aldığını söyledi, ancak kaç savaşçının katıldığı ya da ne kadar iyi eğitildikleri belli değil.
Hamas ayrıca İsrail'in Gazze'de iktidarı alternatif bir Filistin yönetimine devretmeyi reddetmesinden de yararlandı. İsrail askerleri defalarca Hamas'ı bir mahalleden çıkmaya zorladı ancak birkaç hafta içinde iktidarı Hamas'ın Filistinli rakiplerine devretmeden geri çekildi. Bu da grubun geri dönüp kontrolü yeniden ele geçirmesine ve çoğu zaman İsrail ordusunun aylar hatta haftalar sonra geri dönmesine neden oldu.
İsrail'in Daksa'nın öldürüldüğü kuzey Gazze'deki Jabalia'da yürüttüğü operasyon, son bir yıl içinde burada gerçekleştirdiği en az üçüncü operasyon.
İsrailli yetkililer bu son harekâtın yeniden dirilen Hamas'ı zayıflatmak için gerekli olduğunu söylüyor.
Ancak İsrail'in stratejisinin amaçsızlığı hem İsrailliler hem de Filistinliler tarafından askerlerinin neden tekrar Jabalia'ya gönderildiği konusunda sorulara yol açtı.
Sonsuz bir savaşın içinde gibiyiz
İsrailli bir analist olan Michael Milstein, “Toprakları işgal ediyoruz ve sonra çıkıyoruz. Bu tür bir doktrin kendinizi sonsuz bir savaşın içinde bulmanız anlamına gelir” ifadelerini kullandı.
Bu arada Filistinliler Jabalia'daki bu operasyonun zaten acımasız olan savaşın en travmatik olanlarından biri olduğunu söylüyor. Çatışmalar yoğunlaştıkça Gazze'nin kuzeyinde bir kez daha kıtlık hayaletleri beliriyor ve sağlık çalışanları bölgede kalan son hastanelerin de çökme riski altında olduğu uyarısında bulunuyor.
Filistinliler için genel kanı, bunun Gazze'nin kuzeyinde kalan nüfusu sürmeye yönelik bir girişim olduğu yönünde. Kuzeyin savaş öncesi nüfusunun çoğunluğu - yaklaşık 1 milyon kişi - savaşın başlangıcında güneye kaçtı, ancak yaklaşık 400 bin kişinin kaldığı düşünülüyor.
Filistinlilerin endişeleri kısmen, İsrail hükümetine gıda ve suyu keserek kuzey Gazze'yi insansızlaştırması için kamuoyu önünde baskı yapan önde gelen eski bir İsrailli general olan Tümgeneral Giora Eiland tarafından körüklendi.
Eiland'ın planına göre İsrail ordusu, kuzeyi kapalı askeri bölge ilan etmeden önce kalan 400 bin kişiye güneye gitmeleri için bir hafta süre tanıyacak. İsrail daha sonra Hamas'ı teslim olmaya ve Ekim 2023'te İsrail'e yapılan saldırıdan bu yana elinde tuttuğu rehineleri geri vermeye zorlamak amacıyla kuzeye giden tüm ikmal yollarını kapatacak.
Ya teslim olacaklar ya da açlıktan ölecekler
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski direktörlerinden Eiland verdiği bir röportajda “İki alternatifle karşı karşıya kalacaklar: Ya teslim olacaklar ya da açlıktan ölecekler” dedi.
Eiland, ayrılmayı reddeden sivillerin sonuçlarına katlanacağını ve yeni malzeme girişi olmayacağını söyledi. Eiland, "Hepsine bir şans veriyoruz. Bazıları kalmaya karar verirse, bu muhtemelen onların sorunudur” dedi
Bazı İsrailliler tekrar eden bir savaşa kesin çözümler ararken, plan İsrail'de önemli tartışmalara yol açtı ve bakan ve milletvekilleri de dahil olmak üzere destek de gördü.
İnsan hakları savunucuları böyle bir politikanın uygulanması halinde uluslararası hukuku ihlal edeceğini ve Gazze'nin kuzeyindeki sivillerin refahını ciddi şekilde tehdit edeceğini söyledi. Hem İsrail ordu sözcüsü Nadav Shoshani hem de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun sözcüsü Omer Dostri bu ay hükümetin planı uygulamayacağını söyledi.
Yine de Dostri, Netanyahu'nun planı incelediğini söyledi.
Filistinliler bu planın bir versiyonunun İsrail hükümet politikası haline geldiğini düşünüyor: İsrail, en az on binlerce insanın yaşadığı kuzey Gazze'de daha fazla mahalle için tahliye uyarısında bulundu ve bölgeye giren yardım miktarı Ekim ayının başından bu yana keskin bir düşüş gösterdi.
© 2024 The New York Times Company
