Steven Erlanger / The New York Times
Yetkililer, Washington'da yapılacak NATO'nun 75'inci yıldönümü zirvesinde Ukrayna'ya askeri yardımlarını yönetmesi için yeni bir yönetim merkezi formülü teklif edeceğini, bunun da ittifakın Ukrayna'nın güvenliğine uzun vadeli bağlılığının bir güvencesi olduğunu belirtti ve bu teklifin Ukrayan'nın NATO'ya nihai üyeliği için bir "köprü" olarak görülmesi gerektiğini kaydetti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ise bazı Orta Avrupa ülkeleriyle birlikte 9-11 Temmuz tarihleri arasında yapılacak zirvede ülkesine NATO tarafından üyelik müzakereleri teklif edileceğini umuyor.
Rusya'ya mesaj
ABD ve NATO yetkilileri ise Zelenski'nin beklentisinin aksine NATO'nun Ukrayna'ya uzun vadede yapılacak her türlü yardımı koordine etmek üzere Almanya'da bir üs kurmayı kabul ettiğini açıklayacağını söyledi. Bu hamlenin hem Ukrayna'ya hem de Batı'nın savaşı desteklemekten yorulacağını bekleyen Rusya'ya müttefiklerin kararlılığına dair güçlü bir sinyal göndermesi amaçlanıyor.
Trump başkan seçilse de engel olamayacak
Bu üs NATO'nun himayesi altında olacağı için, ittifakı ve Ukrayna'ya yardımı sert bir şekilde eleştiren Donald Trump Kasım ayında ABD başkanlığını kazansa bile işlevini sürdürecek şekilde tasarlandı.
Biden yönetimi ve NATO yetkilileri, ülkenin katılımı için zamanın doğru olmadığını savunsalar da, zirvede Ukrayna'ya somut bir şeyler vermenin bir yolu olarak bu fikri ortaya attılar.
Ukrayna'nın NATO'ya katılımının önünde engeller var
NATO'yu savaşın aktif bir katılımcısı haline getirebilecek olan sadece Ukrayna'nın hala savaşta olması değil. Başkan Joe Biden ve Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, Ukrayna'nın yolsuzluğu azaltmak, demokrasisini ve hukukun üstünlüğünü geliştirmek için önemli reformlar yapması gerektiğini söylediler.
Geçen yıl Litvanya'da gerçekleştirilen zirvede Zelenski hayal kırıklığına uğradığını her fırsatta dile getirmişti. Ancak NATO'ya geçiş için bir 'köprü' olarak görülen bu teklifin Washington'daki zirvede Zelenski'yi tatmin etmesi bekleniyor.
NATO'nun teklifinin ayrıntıları
Bu köprü, Ukrayna'ya hava savunma sistemleri, topçu birlikleri, F-16 savaş uçakları, silah ve eğitim gibi çeşitli alanlarda askeri yardım sağlayan ülkelerden oluşan mevcut koalisyonun faaliyetlerini tek bir çatı altında toplayacak.
Planın ayrıntıları henüz açıklanmadığı için isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuşan ABD ve NATO yetkililerine göre, bu plan aynı zamanda müttefik ülkelerdeki Ukraynalı askeri personelin eğitimini ve farklı ülkelerin Ukrayna ile imzaladığı uzun vadeli ikili güvenlik anlaşmalarını da koordine edecek.
Ancak yetkililer, NATO ülkelerinin köprünün kurulması konusunda hemfikir olduğunu ve zirve toplantısında açıklanacağını söyledi.
Ukrayna'ya yardımlar daha planlı olacak
Daha önce Ukrayna'ya yönelik yardımlar çoğunlukla ülke bazında, verimliliğine ve hatta en acil ihtiyaçlarına daha az dikkat edilerek yapılıyordu. Plan hakkında bilgi veren yetkililer, yardım ve eğitimin temel kollarının tek bir komuta altında toplanmasının, akışı düzene sokmayı ve daha tutarlı hale getirmeyi amaçladığını söyledi.
Ukrayna için NATO Güvenlik Yardımı ve Eğitimi ya da NSATU olarak adlandırılan bu özel misyon, Ukrayna'ya gönderilen çeşitli türdeki silahlardan kaynaklanan mükerrerlikleri ve karmaşıklıkları azaltmak için çalışacak.
Karmaşık yapı daha şeffaf olacak
ABD ve NATO yetkililerine göre bunun bir örneği, Ukrayna halihazırda pilotları eğitmekte ve F-16'ları havaya kaldırmakta zorlanırken Fransa'nın belirsiz sayıda Mirage savaş uçağı hibe etmeyi teklif etmesi. Benzer şekilde sofistike bir uçak olan Mirage, Ukrayna'nın kabiliyetlerini zorlayabilecek farklı eğitim, parça ve bakım gerektiriyor.
Kurulacak bu özel karargah, Almanya'nın Wiesbaden kentindeki bir ABD askeri tesisinde konuşlanacak ve doğrudan Avrupa'daki en üst düzey NATO ve Amerikan generali Orgeneral Christopher G. Cavoli'ye bağlı üç yıldızlı bir general tarafından yönetilecek.
Plan hakkında bilgilendirilen ABD'nin eski NATO Büyükelçisi Ivo Daalder, misyonun Cavoli'nin NATO şapkası altına yerleştirilmesinin onu Washington'daki herhangi bir siyasi değişiklikten koruyacağını söyledi.
Yeni misyon, silah sevkiyatı ve personel eğitimiyle ilgilenmek üzere Wiesbaden'de konuşlu mevcut ABD grubunu da bünyesine katacak. Bu grup, ABD'nin liderliğinde faaliyet gösteren ve NATO'nun 32 üye ülkesi dışında yaklaşık 50 ülkenin Ukrayna'ya silah sevkiyatını koordine eden Ukrayna Savunma Temas Grubu'na paralel olarak çalışacak. Yetkililer, temas grubunu kuran Savunma Bakanı Lloyd Austin'in şimdilik ABD başkanlığında kalması konusunda ısrarcı olduğunu söyledi.
Trump'a karşı hayata geçirilen bir proje
Daalder, "Bu, Trump'a karşı bir koruma çabası ve Ukrayna'yı hem bugün hem de gelecekte desteklemek için Ukrayna ve NATO'yu birbirine yakınlaştırmaya yönelik bilinçli bir çaba" dedi.
Biden yönetimi planın detayları hakkında kamuya açık bir yorumda bulunmadı. Ancak ABD ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, zirvenin müttefiklerin Ukrayna'yı yakınlaştırmak ve "nihai üyeliğe giden bir köprü" olmasını sağlamak için "somut adımlar" attığını göstereceğini söyledi. Geçen yılki NATO zirvesinde de ittifak Ukrayna'ya sabit bir zaman çizelgesi ve üyelik için net bir yol sunmayı ya da üyelik müzakerelerinin başlamasına izin vermeyi reddetmişti. Zelenski bu durumdan hoşnut olmasa da ittifakın genel tutumu bu zirvede de değişmeyecek.
NATO'nun Ukrayna ile katılım müzakerelerini başlatma ya da bunun için sabit bir zaman çizelgesi sunma konusundaki isteksizliği, Salı günü hem Ukrayna hem de Moldova ile katılım müzakerelerini başlatan Avrupa Birliği ile tezat oluşturuyor.
Bu müzakerelerin birkaç yıl sürmesi bekleniyor, ancak her iki ülke için de önemli ve sembolik bir duruma işaret ediyor: Rus işgaline maruz kalan Ukrayna ve sıranın kendisine gelmesinden korkan Moldova.
©️ 2024 The New York Times Company
