Constant Méheut / The New York Times
Sokaklardaki gösterileri ve ulaşım grevleri salı günü Fransa'yı bir kez daha altüst ederken, geniş çapta popüler olmayan bir emeklilik reformuna karşı bir başka protesto daha gerçekleşti. Ancak bu protesto yetkililere değişiklikleri iptal etmeleri için baskı yapmak amacıyla gerçekleştirilen son bir çaba olarak görüldü. Ocak ayından bu yana ülke çapındaki gösterilerin 14. günü olan salı günkü protestolar, hükümetin yasal emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkarma kararına karşı süregelen öfkeyi yansıtıyordu. Bu karar Fransa'yı gerdi ve Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ikinci dönemindeki en büyük siyasi tehdide yol açtı.
Değiştirme şansları zayıf
Ancak aylardır süren ve Macron'u yerinden kımıldatmayı başaramayan olağanüstü büyüklükteki protestoların ardından ve reformun önemli bölümlerinin halihazırda yasalarda yer almasıyla birlikte, reform karşıtları artık gidişatı değiştirme şanslarının zayıf olduğunu ve salı günkü eylemlerin son bir direniş olabileceğini kabul ediyor.
"Oyun sona ermek üzere"
Fransa'nın en büyük sendikası olan Fransız Demokratik Emek Konfederasyonu lideri Laurent Berger, Salı günü Paris'teki yürüyüşe hazırlanırken yaptığı açıklamada "Hoşumuza gitse de gitmese de oyun sona ermek üzere" dedi. Yine de Berger, reformun yasalaşmasından sonra bile protestoların devam etmesinin, Macron'un siyasi hayatı için sonuçlar doğurabilecek, kalıcı öfke ve kızgınlığın bir işareti olduğunu da sözlerine ekledi.
Salı günü ne oldu?
Kuzeyde Calais'den güneyde Nice'e kadar on binlerce gösterici protestolara katılmak için yürürken, grevler Paris Orly Havaalanı'nın uçuşlarının üçte birini iptal etmesine ve Paris metro ağında hafif aksamalara neden oldu. Paris ve diğer şehirlerde protestocular kısa süreliğine göz yaşartıcı gaz kullanan çevik kuvvet polisiyle çatıştı ancak olayların sayısı önceki günlere göre azdı.
Göstericilerin sayısı azaldı
Göstericilerin sayısı Mart ayında sokaklara dökülen bir milyon kişinin yanına bile yaklaşamadı. Bu da haftalarca süren başarısız yürüyüşlerden yorulan protesto hareketinin artık gücünün tükenmekte olduğunun bir işareti. Paris'te oldukça seyrek ve sakin bir kalabalık yürürken, sadece bir ay önce başkenti sarsan gürültülü gösterilerle tam bir tezat oluşturdu.
Yürüyüşe katılmak için beklerken bir kitapçıya göz atan 56 yaşındaki öğretmen Éric Agrikoliansky, küçük protestocu grupları yanından geçerken sohbet ettiklerini ama pek slogan atmadıklarını belirterek, "Belli ki biraz yorgunluk var. Herkes bunun son olduğunu düşünüyor gibi görünüyor" dedi.
Emeklilik reformu konusundaki anlaşmazlık
Macron, Fransa'nın emeklilik sisteminin, aktif çalışanlar tarafından desteklenmesi nedeniyle mali açıdan sürdürülemez olduğunu savundu. Sistemi dengelemek için hükümeti, insanların emekli maaşı almaya başlayabilecekleri yasal yaşı yükselterek daha uzun süre çalışmasını sağlamaya karar verdi. Macron geçen ay televizyonda yayınlanan bir röportajında "Bir açık sorunumuz var ve bunu kapatmak zorundayız. Bu reformun arkasındayım" dedi.
Ancak muhalifler Macron'un durumu abarttığını ve sistemi dengelemek için işçi vergilerini arttırmak gibi başka yolları değerlendirmeyi reddettiğini söylüyor. Sokaklarda ve parlamentoda yaygın bir muhalefetle karşılaşan hükümet, parlamentoda tam bir oylamadan kaçınan bir anayasa hükmünü kullanarak reforma gitti. Bu hamle, kendilerinin dinlenmediğini düşünen muhalifleri kızdırdı. Milyonları sokaklara döken yürüyüşlerle başlayan gösteriler, insanların hoşnutsuzluğunu ve hayal kırıklığını ifade etmek için yapılan panzerli gösterilerin damgasını vurduğu bazı vahşi protestolara dönüştü.
Macron'un siyasi hayatı tehlikede mi?
Emekli maaşlarında yapılan değişiklikler nedeniyle yaşanan kargaşa Macron'u sert bir siyasi gerçeklikle karşı karşıya bıraktı. Macron, parlamentonun alt ve daha güçlü kanadı olan Ulusal Meclis'teki mutlak çoğunluğunu kaybettiğinden, tartışmalı reformları eskisi kadar kolay geçiremiyor. Senato'da ise hiç çoğunluğu yok ve bu da onu, şimdiye kadar başarısız bir şekilde ittifak kurmaya çalıştığı merkez sağ Cumhuriyetçiler partisinin iyi niyetine bağımlı hale getiriyor.
Mart ayında Macron hükümeti, bazı Cumhuriyetçi milletvekillerinin beklenmedik bir şekilde karşı çıkmaya karar vermesinin ardından emeklilik reformu konusunda yapılan güven oylamasından kıl payı kurtuldu. Sorunları geride bırakmaya çalışan Macron, öğretmen maaşlarının artırılmasından orman yangınlarıyla mücadeleye kadar çeşitli önlemleri duyurmak üzere Fransız şehir ve kasabalarına sayısız ziyaret gerçekleştirdi.
Ayrıca Fransızların çalışma koşullarını iyileştirmek ve yasadışı göçle mücadele etmek için bir dizi önemli tedbiri hayata geçirmek üzere Temmuz ortasına kadar süre verdi. Uzun zamandır beklenen göçmenlik yasa tasarısı, hükümetin tasarıyı geçirecek çoğunluğu sağlayıp sağlayamayacağı belirsizliğini koruduğu için defalarca ertelendi.
Yine de Macron'un çabaları sonuç veriyor gibi görünüyor. Elabe anket firması tarafından yapılan son ankete göre, emeklilik değişikliklerinin bir sonucu olarak düşen popülaritesi geçtiğimiz ay yüzde 4 puan arttı. Bu rakam şu anda yüzde 30 civarında sabitlenmiş durumda ve emeklilik protestoları başlamadan önce Ocak ayındaki popülerlik seviyesinin biraz altında.
Şimdi ne olacak?
Konuyla ilgili bir referanduma izin verme girişimi de dahil olmak üzere emeklilik değişikliklerini engellemek için seçeneklerinin çoğunu tüketen sol güçler ve işçi sendikaları şimdi umutlarını küçük bir parlamento grubu tarafından emeklilik yasasının yürürlükten kaldırılması için öne sürülen bir hükme bağlıyor. Söz konusu hüküm komisyon düzeyinde kaldırılmıştı ancak sol partiler perşembe günü Ulusal Meclis'te görüşecekleri bir değişiklikle bu maddeyi yeniden gündeme getirmeyi umuyor. Ancak bu hamlenin Macron'un partisinin bir üyesi olan meclis başkanı tarafından reddedilmesi bekleniyor.
Parisli gösterici Agrikoliansky, emeklilik değişikliklerinin geri alınabileceğine artık inanmadığını söyledi. Ancak reformun yapılma şeklinin çok fazla öfkeyi, güçlü bir kızgınlığı ortaya çıkardığını da sözlerine ekledi. Agrikoliansky, "Bu hükümet için bir zafer ancak karışık sonuçları olan bir zafer. Kazandılar ama siyasi itibar açısından da çok şey kaybettiler" diye konuştu.
© 2023 The New York Times Company
