Jack Ewing/New York Times
Tesla’nın CEO’su olan Musk, Trump yönetimiyle artık arası bozulmuş bir figür haline geldiği sürece, Cumhuriyetçileri milyarlarca dolar değerindeki iklim politikalarını zayıflatmamaya ikna etmesi zor olacak. Bu politikalar, elektrikli otomobil ve batarya üreticisi Tesla için büyük önem taşıyor.
Musk aynı zamanda, şirketin geleceği olarak tanımladığı sürücüsüz taksi planlarını hayata geçirme sürecinde, federal düzenleyiciler üzerindeki etkisini de kaybedebilir. Tesla, intikamcı tavırlarıyla bilinen bir başkanın hedefi haline gelebilir.
İmaj zedelenmesi ve liberal müşteri kaybı
Eğer ikili uzlaşmaya varmazsa, Musk, Trump ile olan ittifakının Tesla’nın liberal seçmenler nezdindeki imajına verdiği zarar karşılığında hiçbir şey kazanamamış olacak. Oysa elektrikli otomobilleri satın alma olasılığı en yüksek olan kitle bu kesim.
Tesla halihazırda satış ve kârda ciddi düşüşler yaşıyor. Şirketin hisse fiyatı, Musk ile Trump’ın sosyal medyada birbirlerine hakaret etmeye başlamasının ardından Perşembe günü yüzde 14 oranında düştü. Bu, şirket tarihindeki en büyük tek günlük düşüş olarak kaydedildi.
Cuma günü ise hisse fiyatı yaklaşık yüzde 4 oranında toparlandı. Bu toparlanma, iki ismin barışacağı yönündeki umutlardan ya da hisse senedinin önceki düşüşten sonra artık “ucuz” olduğu düşüncesinden kaynaklanmış olabilir.
Teşviklerin kaldırılma olasılığı
Musk ile Cumhuriyetçi müttefikleri arasında elektrikli araçlar konusunda uzun süredir bir fikir ayrılığı vardı. Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen ve şu anda Senato’da görüşülen iç politika tasarısı, ABD elektrikli araç pazarına ciddi zarar verecek. Bu pazarın en büyük üreticisi ise açık ara Tesla.
Tasarı, elektrikli araç satın alanlara verilen 7.500 dolara kadar vergi kredilerini ortadan kaldıracak. Batarya fabrikaları ve lityum rafinerilerine verilen sübvansiyonlar hızla sona erecek. Elektrikli araç şarj istasyonları için sağlanan mali destek de kaldırılacak. Ayrıca, elektrikli araç sahiplerinden yıllık 250 dolarlık ek ücret alınmasını öngören bir madde yer alıyor. Çevreci gruplar, bu ücretin cezalandırıcı nitelikte olduğunu savunuyor.
Krediler ne durumda?
Bu önlemler tüm elektrikli araç üreticilerine zarar verecek. Ancak Trump yönetimi ve Kongre’deki Cumhuriyetçiler, özellikle Tesla için faydalı olan düzenlemeleri de ortadan kaldırmaya çalışıyor. Bu düzenlemeler, Tesla’nın çevre standartlarını karşılayamayan diğer otomobil üreticilerine “temiz hava kredisi” satmasına olanak tanıyor.
Tesla, yılın ilk üç ayında bu düzenleyici kredilerden 595 milyon dolar gelir elde etti. Bu rakam, şirketin aynı dönemdeki 409 milyon dolarlık net kârının da üzerinde. Başka bir deyişle, bu krediler olmasaydı Tesla zarar etmiş olacaktı.
“Birçok yıl için bu krediler, Tesla’nın kârda mı yoksa zararda mı olduğu arasındaki farkı oluşturuyor,” diyor
Milyonlarca dolarlık satış tehlikeye girdi
Jenkins’in hesaplamalarına göre, Cumhuriyetçilerin önerdiği önlemler 2030 yılına kadar satılacak elektrikli araç sayısında 7,7 milyonluk bir azalmaya neden olacak. Tesla, mevcut %44’lük pazar payını koruduğu varsayıldığında, bu azalmadan 3,4 milyon araçlık bir kayıpla etkilenecek. Tasarı, Tesla’nın büyüme alanlarından biri olan büyük batarya depolama projeleri için sağlanan sübvansiyonları da ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Elon Musk: Bu çok adaletsiz
Musk, en azından bu haftaya kadar, Cumhuriyetçilerin bu önlemlerini artan federal bütçe açığını engellemek adına gerekli bir fedakarlık olarak görüyordu. Kendi ifadesine göre bu açık, ülkeyi iflasa sürükleyebilir.
Ayrıca, bu yasal düzenlemelerden Tesla’nın diğer rakiplerine kıyasla daha az zarar göreceğini veya SpaceX gibi diğer şirketlerinin elde edeceği kazançların, Tesla’nın kayıplarını telafi edeceğini düşünmüş olabilir.
Özellikle General Motors ve Ford gibi firmaların hala sattıkları elektrikli araçlardan zarar ettiği biliniyor.
Ancak Musk, Perşembe günü Tesla’nın zararlarının artık tolere edilemez boyutta olduğunu düşündüğünü belli etti ve X üzerinden 'Petrol ve gaz teşviklerine dokunmadan, EV/güneş enerjisi teşvik kesintilerini tasarıda tutun (çok adaletsiz!!), ama tasarıdaki DAĞ GİBİ İĞRENÇ YOLSUZLUK HARCAMALARINI çıkarın' dedi.
Trump'tan tehdit
Trump ise Truth Social’da Musk’ın “ÇILGINA DÖNDÜĞÜNÜ” iddia ederek, SpaceX ve Musk’ın sahip olduğu diğer şirketlerle olan hükümet sözleşmelerini iptal etme ve verilen teşvikleri kesme tehdidinde bulundu.
Otonom araçlar için riskler neler?
Musk ayrıca, eyalet yasalarının yerini alacak şekilde federal standartlar oluşturarak otonom araçlar için daha elverişli bir ortam yaratmasını umuyordu. Tesla’nın bu ay Teksas’ın Austin kentinde sürücüsüz taksi hizmetine başlaması bekleniyor. Musk, bu girişimin gelecekte trilyonlarca dolarlık gelir yaratacağını söylüyor.
Ancak Tesla’nın otonom sürüş teknolojisiyle bağlantılı kazalar, halihazırda Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA) tarafından soruşturuluyor. Musk’ın Beyaz Saray’dan dışlanması, bu yetkililerin soruşturmalarını daha rahat yürütmelerine yol açabilir.
Tepkiler azalabilir mi?
Musk’ın sağ kanat politikalarından uzaklaşması, Tesla için bazı olumlu sonuçlar da doğurabilir. ABD ve Avrupa’da yaşanan satış düşüşlerinde etkili olan liberal kesimlerin tepkileri biraz da olsa hafifleyebilir.
“İnsanlar üzerindeki kutuplaştırıcı etkisini nötralize edebilirse, yani Trump karşıtı kesim üzerinde, bu Tesla için faydalı olabilir,” diyor Battle Road Research Başkanı Ben Rose.
Rose, yine de Tesla hisselerinin genel borsaya kıyasla daha iyi performans göstermesini bekliyor. Ancak diğer bazı yatırımcılar o kadar iyimser değil.
The Future Fund adlı yatırım şirketinin yönetici direktörü Gary Black, Tesla hakkında sıkça yorum yapan bir isim. Geçen ay şirketin tüm Tesla hisselerini sattıklarını açıkladı. Black, X’te yaptığı açıklamada, Tesla’nın potansiyel kârlılığının hisse fiyatını haklı çıkarmadığını söyledi.
Black’e göre Tesla’nın değeri, “temel finansal verilerden kopmuş durumda.”
© 2025 The New York Times Company
Kaynak: Gazete Oksijen
