New York Times uydu görüntülerini paylaştı: Filistinlilerin sığındığı Refah'ı yerle bir ediyor

Samuel Granados, Aric Toler, Aaron Boxerman / New York Times

Geçtiğimiz yıl, bir milyon Filistinli, Hamas’a karşı yürütülen savaşta İsrail’in bombardımanından kaçarak Gazze Şeridi’nin en güneyindeki Refah kentine sığındı. İsrail güçleri daha sonra Refah’a girdiğinde, Mısır sınırı boyunca bazı bölgeleri yerle bir etti ancak birçok mahalle savaşın en ağır etkilerinden büyük ölçüde kurtulmuştu. Artık durum böyle değil.

Mart ayında Hamas ile yapılan görüşmelerin durmasının ardından ateşkesi sona erdiren İsrail ordusu, Refah’ın geniş bölgelerini yıktı. Mayıs ayının başında, yıkımın büyük bölümü tamamlandıktan sonra İsrail, Gazze’de “yoğun” bir operasyon başlatacağını duyurdu. Filistinli yetkililere göre, son dört gecede düzenlenen saldırılarda onlarca Filistinli hayatını kaybetti. Geçtiğimiz hafta başında, İsrail ordusu, Han Yunus’ta bir hastane yakınında Hamas’ın üst düzey isimlerinden Muhammed Sinvar’ı hedef aldı.

Uydu görüntüleri yıkımı ve askeri yapıları ortaya çıkardı

The New York Times tarafından analiz edilen uydu görüntüleri, İsrail ordusunun son iki ayda Refah ve çevresindeki geniş alanları yerle bir ettiğini ve yeni askeri altyapılar inşa ettiğini gösteriyor.

Ocak ayındaki ateşkes öncesinde, İsrail Gazze’nin sınır bölgelerindeki Refah alanlarını yıkmıştı. Ancak sınırdan uzaktaki bölgelerde birçok bina hasarlı olsa da hâlâ ayaktaydı.

Son yıkım çok daha kapsamlı oldu. Cami, okul, sera ve yeşil alanlar dâhil birçok yapı tamamen yerle bir edildi.

Nisan ayı başında çatışmaların yeniden başlamasının ardından, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Refah’ın Gazze’nin geri kalanından koparılmasının hedeflendiğini ima etti. Bugün gelinen noktada, görüntüler, İsrail ordusunun şehir çevresinde bir “yıkım çemberi” oluşturduğunu ortaya koyuyor.

Askerî hedefler ve yeni yapılaşma

İsrailli yetkililer, Gazze içindeki daha fazla toprağın kontrol altına alınmasının, Hamas’ı teslim olmaya ve 7 Ekim 2023’te düzenlenen saldırıdan bu yana elinde tuttuğu rehineleri serbest bırakmaya zorlayacağını savunuyor. Savunma Bakanı, İsrail güçlerinin bölgeyi “temizleyeceğini” ve “her türlü tehdidi ortadan kaldıracağını” belirtti.

İsrailli güvenlik yetkilileri daha önce, Mısır-Gazze arasındaki tünellerin Hamas’ın silah ve lojistik kaynaklarını güçlendirmesine imkân sağladığını ifade etmişti.

Times’ın Refah’taki operasyonlarla ilgili sorusuna yanıt veren İsrail ordusu, operasyonun “operasyonel kontrolü sağlama ve terörle mücadele faaliyetleri” kapsamında yürütüldüğünü söyledi. İsrail ordusu sözcüsü Effie Defrin, bu ay düzenlenen bir basın toplantısında, “Refah’ta uygulanan modeli Gazze’nin diğer bölgelerinde de hayata geçireceğiz” dedi.

Mahalleler yerle bir ediliyor

Nisan ayında, Refah’ın Şabura mahallesinde çekilen ve Times tarafından doğrulanan bir videoda, dört ekskavatörün bir dizi binayı yıktığı görülüyor. Zırhlı bir araçtan çekilen görüntüler, ilk olarak bir İsrail Telegram kanalında paylaşıldı.

Uydu görüntülerine göre, videonun çekildiği sokak da dahil olmak üzere bu mahallede yüzlerce bina yıkıldı.

Bu ayın başlarında, İsrail güvenlik kabinesi, on binlerce yedek askerin göreve çağrılmasını, çatışma bölgesindeki toprakların ele geçirilmesini ve Filistinlilerin güneye zorla yerleştirilmesini içeren yeni bir planı onayladı. Ancak uydu görüntüleri, güneyde hâlâ ayakta kalan yapıların sayısının hızla azaldığını gösteriyor.

Bir başka videoda ise dört binanın kontrollü şekilde yıkıldığı görülüyor. Bir İsrail askerinin Instagram hesabından paylaşılan ve Filistinli gazeteci Younis Tirawi’nin X hesabında yeniden yayınladığı video, yıkımın Refah’ın kuzeyinde gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Uydu görüntüleri, bu yıkımın nisan ayında yapıldığını doğruluyor.

More from Rafah | Annhilation

Israeli forces are systematically blowing up the homes of displaced families, ensuring there’s nothing left standing—no shelter, no trace—for them to ever come back to pic.twitter.com/BUIBVzqa53

— Younis Tirawi | يونس (@ytirawi) May 5, 2025

Yeni yollar ve askeri üsler

İsrail güçleri yalnızca yıkım yapmakla kalmıyor, aynı zamanda bu alanlarda inşaat faaliyetleri yürütüyor.

İsrail sınırından başlayarak Refah’tan geçip tarım arazilerine uzanan yeni bir yolun uzunluğu 5 kilometreyi geçti. Yol, setler, hendekler ve çok sayıda askeri karakolla korunuyor.

Uydu görüntülerine göre, son bir ay içinde Güney Gazze’de çok sayıda yeni askeri üs inşa edildi. Bu üslerin çoğu zemin düzleştirme, asfaltlama ve savunma duvarlarıyla çevreleme işlemleriyle oluşturulmuş. Bazı inşaat hâlindeki yapılar da üs olarak kullanılmaya başlanmış; bunlar arasında bir hastane binası da yer alıyor.

İsrail, sınırdan geçen bu yeni yola “Morag Koridoru” adını veriyor. Netanyahu geçen ay yaptığı açıklamada, yolun Refah’ı Gazze’nin geri kalanından ayırma amacı taşıdığını söyledi. Morag adı, İsrail’in 20 yıl önce Gazze’den asker ve sivillerini çekmeden önce bölgede bulunan bir Yahudi yerleşimine atıf yapıyor.

Bu inşaatların uzun vadeli anlamı belirsiz. Bazı İsrailli yetkililer, İsrail’in Gazze’deki Yahudi yerleşimlerini yeniden inşa etmesi çağrısında bulunsa da, Netanyahu şimdilik bu öneriyi reddediyor.

Netanyahu bu ay yaptığı açıklamada, Refah’taki inşaat ve yıkım çalışmaları büyük ölçüde devam ederken, İsrail’in “Gazze’ye güçlü bir şekilde girişin eşiğinde” olduğunu söyledi.

© 2025 The New York Times Company