New York Times yazdı: İsrail bombaları altında Gazze'de savaş ekonomisi ortaya çıkıyor

Raja Abdulrahim ve Bilal Shbair / The New York Times

Sığınaklara dönüştürülen okulların masa ve sıralarında, savaş zamanı satıcıları bir caddeye dizilmiş, kullanılmış giysiler, bebek maması, konserve yiyecekler ve nadiren de olsa ev yapımı kurabiyeler satıyor. Bazı durumlarda, bağışta bulunan ülkelerin bayraklarıyla süslenmiş ve ücretsiz olarak dağıtılması gereken yardım kolilerinin tamamı kaldırımlara yığılıyor ve çok az kişinin karşılayabileceği fiyatlara satışa konuluyor.

Hayatta kalma pazarı

İsrail'in Gazze Şeridi'ni bombalamaya başlamasından ve 7 Ekim'de Hamas'ın öncülüğünde düzenlenen saldırıya yanıt olarak kuşatma uygulamasından bu yana geçen yedi ay içinde Gazze'nin ekonomisi çöktü. İnsanlar evlerini ve işlerini terk etmek zorunda kaldı. Pazarlar, fabrikalar ve altyapı bombalandı. Tarım arazileri hava saldırılarıyla yakıldı ya da İsrail güçleri tarafından işgal edildi. Bu nedenle bir savaş ekonomisi ortaya çıktı. Bu, temel ihtiyaçlara odaklanan bir hayatta kalma pazarı: yiyecek, barınak ve para.

"Yeniden satılamaz" etiketli insani yardımlar ve yağmalanmış eşyalar derme çatma pazarlarda satılıyor. İnsanlar kamyonların ve eşek arabalarının sırtında yerlerinden edilmiş insanları tahliye ederek günde birkaç dolar kazanabilirken, diğerleri tuvalet kazıyor ya da plastik ve ahşaptan çadır yapıyor. Büyüyen insani kriz ve derin çaresizlik göz önüne alındığında, yardım dağıtım yerlerinde, açık olan birkaç fırında ya da bir avuç ATM veya döviz bürosunda sıra beklemek artık tam zamanlı bir iş.

"1. aydan itibaren ekonomi devre dışı bırakıldı"

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da yaşayan Filistinli ekonomist Raja Khalidi, bunun bir geçim ekonomisi olduğunu söyledi. Khalidi, "Bu daha önce gördüğümüz, belli bir bölgenin hedef alındığı ve diğer bölgelere daha az dokunulduğu ve ekonomik koşulların hızla yeniden devreye girebildiği savaşlara benzemiyor. 1. aydan itibaren ekonomi devre dışı bırakıldı" diye konuştu.

Dünya Bankası, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'in yakın tarihli bir raporuna göre Gazze'deki Filistinlilerin çoğunluğu, gelir eksikliğinin ötesinde sağlık, eğitim ve barınma hizmetlerine sınırlı erişimi de içeren çeşitli krizlerle karşı karşıya. Ekonomi şu anda büyük ölçüde kısıtlı arz ve umutsuz yardım talebi tarafından yönlendiriliyor. Çatışma, kaos ve kanunsuzluk ortamında fiyatlar hızla yükseldi. Refah saldırısından bu yana piyasadaki mallar daha da pahalandı. İsrail'in saldırılarından kaçan yüz binlerce Filistinli için hava saldırılarından uzaklaşmak yüzlerce dolara mal oluyor.