Erica L. Green / The New York Times
Başkan Joe Biden ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg pazartesi günü rekor sayıda müttefikin askeri harcama taahhütlerini yerine getirdiğini açıklarken, iki lider Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına sağlam ve tereddütsüz bir yanıt vermeye çalıştı. Biden ve Stoltenberg gelecek ay Washington'da yapılacak olan ve üye ülkelerin Ukrayna'nın uzun vadeli güvenliğini, finansmanını ve nihai üyeliğini güvence altına almaya yardımcı olacak ek tedbirleri görüşmesi beklenen yıllık NATO zirvesi öncesinde bir araya geldi.
"ABD'nin üzerindeki yükü azaltacak"
Stoltenberg yaptığı açıklamada NATO'nun bu süre zarfında Ukrayna'nın güvenliğinde daha büyük bir rol üstlenmeye hazır olduğunu duyurdu. Stoltenberg, "Önümüzdeki ay bir araya geldiğimizde, güvenlik yardımı ve eğitim sağlamada NATO'nun bir rolü olması konusunda anlaşacağımızı umuyorum. Bu ABD'nin üzerindeki yükü azaltacak ve Ukrayna'ya desteğimizi güçlendirecektir" ifadelerini kullandı.
Son yılların en büyük artışı
Bu kısmen mümkün çünkü gayri safi yurtiçi hasılalarının en az yüzde 2'sini ordularına harcayacaklarına dair gayri resmi taahhütlerini yerine getiren müttefiklerin sayısı arttı. Stoltenberg, NATO müttefikleri 2014 yılında bu taahhüdü verdiklerinde, ABD de dahil olmak üzere sadece üç üyenin bu hedefi karşıladığını söyledi. Beş yıl kadar önce yaklaşık 10 üyenin bu hedefi tutturduğunu, bu yıl ise ittifakın 32 üyesinden 20'den fazlasının tutturacağını belirtti. Stoltenberg ayrıca müttefiklerin bu yıl askeri harcamalarını yüzde 18 oranında arttırdıklarını ve bunun son yılların en büyük artışı olduğunu aktardı.
İki liderin verdiği güvenceler, ittifak ve Ukrayna'ya yönelik taahhütler konusunda soru işaretlerinin yeniden ortaya çıktığı bir dönemde geldi. Kongre'deki tıkanıklık nedeniyle Ukrayna'ya askeri yardımın geçici olarak ertelenmesinin ardından Rusya son dönemde cephede ilerleme kaydetti. Biden'ın Kasım ayındaki seçimlerde en büyük rakibi olan eski Başkan Donald Trump ise Ukrayna'ya yapılan yardıma ve NATO'nun değerine şüpheyle yaklaştığını ifade etti.
Ancak Biden toplantıdan önce yaptığı açıklamalarda NATO'yu gerekli gördüğünü açıkça ifade etti ve "Birlikte Rusya'nın Avrupa'daki saldırganlığını caydırdık" dedi. Gelecek ayki zirvenin, Batılı müttefiklerin geçen hafta İtalya'da yapılan G7 zirvesinde, dondurulmuş Rus varlıklarının serbest bırakılmasıyla desteklenen Ukrayna'ya 50 milyar dolarlık bir kredinin onaylanmasını ve Biden ile Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy tarafından imzalanan ve Ukrayna kuvvetlerini eğitip donatacak 10 yıllık yeni bir güvenlik anlaşmasını içeren çabaların üzerine inşa edilmesi bekleniyor.
Trump'ın dönme ihtimali ittifakı endişelendiriyor
NATO müttefiklerinin harcamalarındaki artış, ittifakın diğer üyelerini paylarını ödemedikleri için uzun süredir eleştiren Trump'ın bir saldırı hattını köreltecek gibi görünüyor. Ancak Trump'ın Beyaz Saray'a geri dönme ihtimali NATO'nun diğer üyelerini ittifakın geleceği konusunda endişelendiriyor. Trump, Avrupa ülkelerinin harcamalarını arttırmaması halinde ABD'yi ittifaktan çekmekle tehdit etti ve Şubat ayında, NATO üyelerinin ödeme yapmamaları halinde Rusya'yı ne isterlerse yapmaları konusunda cesaretlendireceğini söylemişti. Bu ay, 40'tan fazla Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi üyesi, çok sayıda üyenin yüzde 2'lik taahhüdü yerine getirmediğini iddia ederek örgütün feshedilmesi yönünde oy kullandı.
Pazartesi günü Biden ile görüşmesinden önce Washington'daki bir düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmada Stoltenberg, Trump'ın Kongre'deki müttefiklerinin, sonunda Nisan ayında onaylanan 60 milyar dolarlık yardımı geciktirerek Ukrayna'ya çıkardıkları zorlukları kabul etti. Stoltenberg, desteğin ulaştırılmasındaki ciddi gecikmeler ve boşlukların bu kış ve ilkbaharda cephe hattında sonuçlara yol açtığını söyledi. Stoltenberg "Bunun bir daha olmasına izin veremeyiz. İşte bu nedenle zirvede müttefik liderlerin NATO'nun Ukrayna'ya güvenlik yardımı ve eğitim sağlanmasına ve koordinasyonuna öncülük etmesini kabul etmelerini bekliyorum. Aynı zamanda her yıl yeni fonlarla uzun vadeli bir mali taahhütte bulunmayı önermemin nedeni de bu. Uzun vadeli desteğimiz ne kadar inandırıcı olursa, bu savaş o kadar çabuk sona erecektir" dedi.
© 2024 The New York Times Company
