Christina Goldbaum / New York Times
Suriye’nin güneyindeki Süveyda vilayetinde Pazar gününden bu yana yaşanan çatışmalarda 100’den fazla kişi hayatını kaybetti. İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre bu, bölgede son yılların en kanlı mezhep çatışmalarından biri oldu.
Süveyda’da neden çatışmalar başladı?
Çatışmalar, Pazar günü Süveyda’daki ana otoyolda bir Dürzi vatandaşın Bedevi bir grup tarafından saldırıya uğrayıp soyulmasıyla patlak verdi. Olayın ardından Dürzi milislerle bazı hükümet yanlısı olduğu düşünülen silahlı Bedevi gruplar arasında karşılıklı saldırılar ve adam kaçırmalar başladı.
Pazartesi günü, artan gerilimi bastırmak amacıyla bölgeye askeri birlikler gönderen Şam yönetimi, Dürzi milisler tarafından kuşkuyla karşılandı. Dürzi liderler, hükümet güçlerinin Bedevileri desteklemek için geldiklerini öne sürerek hükümet birliklerine karşı silahlandı.
Bu arada İsrail, Pazartesi ve Salı günleri Süveyda’daki Suriye hükümet güçlerine yönelik hava saldırıları düzenledi. Gözlemevi’ne göre 48 saat içinde en az 135 kişi öldü. Ölenler arasında iki çocuk ve Suriye hükümet güçleri tarafından infaz edilen 19 sivil de bulunuyor. Şam yönetimi infaz iddialarına ilişkin bir açıklama yapmadı.
Dürzi milisleri kimdir?
Suriye nüfusunun yaklaşık %3’ünü oluşturan Dürziler, Şii İslam’dan türeyen bir inanca sahip dini azınlık olarak biliniyor. 14 yıl süren iç savaş boyunca, hem Esad yönetimine hem de kendilerini “kafir” sayan radikal gruplara karşı kendilerini korumak için milisler kurdular.
Süveyda, Dürzilerin Suriye’deki en yoğun yaşadığı bölge ve Ürdün ile İsrail sınırına yakın stratejik bir vilayet. Eski Esad rejiminin Aralık ayında devrilmesinin ardından, Suriye’nin yeni yönetimi Dürzi liderlerle görüşerek milislerini ulusal orduya katmayı hedefledi. Ancak birçok Dürzi komutan, yeni Cumhurbaşkanı Ahmed el-Şaraa’nın azınlık haklarını koruyacağı yönündeki sözlerine şüpheyle yaklaşıyor.
El-Şaraa ve çevresindeki isimler, geçmişte El Kaide bağlantılı bir Sünni isyancı grubun üyesiydi. Bu geçmiş, Dürzi liderlerin endişelerini daha da artırıyor.
İsrail neden müdahale ediyor?
İsrail, güney Suriye’deki gelişmeleri yakından takip ediyor. Tel Aviv yönetimi iki nedenle harekete geçti: İsrail sınırına düşman unsurların yerleşmesini önlemek ve ülkedeki kendi Dürzi toplumunun kaygılarını yatıştırmak.
Esad rejiminin çöküşü sonrası İsrail, İran destekli milislerin ve diğer radikal unsurların Golan Tepeleri çevresine yerleşmesinden endişe ediyor. Son aylarda İsrail ordusu, güney Suriye’deki BM gözetim bölgesine el koydu, Şam’ın güneyinde operasyonlar düzenledi ve ülke genelinde yüzlerce hava saldırısı gerçekleştirdi.
İsrail, aynı zamanda Suriye’deki Dürzileri koruyarak onları bölgede potansiyel bir müttefik olarak görmeyi hedefliyor. Ancak Suriye’deki birçok Dürzi lider, İsrail’in müdahalesine karşı olduklarını açıkça dile getirdi.
Suriye’nin yeni hükümeti için ne anlama geliyor?
Süveyda’daki şiddet, Aralık ayında Esad rejiminin devrilmesinden bu yana Suriye’de dini azınlıklara yönelik yaşanan üçüncü büyük saldırı dalgası oldu.
Mart ayında eski Esad güvenlik güçlerinden kalan silahlı gruplar, yeni hükümet birliklerine pusu kurarak kıyı bölgelerinde mezhep çatışması başlattı. Bu olaylarda çoğu Alevi olmak üzere 1.000’den fazla kişi öldü. Mayıs ayında ise Şam yakınlarında iki günde çoğu Dürzi 39 kişi hayatını kaybetti.
Şam yönetimi, Süveyda’daki son çatışmaların merkezi otoritenin bölge üzerindeki kontrolünü sağlamasının önemini bir kez daha gösterdiğini savunuyor. Suriye İçişleri Bakanlığı, yaşananları “resmi kurumların yokluğunda tehlikeli bir tırmanış” olarak nitelendirdi ve bölgedeki kaosun derinleştiğini vurguladı.
© 2025 The New York Times Company
