Andrew E. Kramer / New York Times
Video görüntülerine göre şehrin üzerindeki alçak bulutlar bir anlığına aydınlandı, ardından düzinelerce parlayan savaş başlığı gökyüzünden aşağı düştü.
Savaş yorgunu kent sakinlerinin daha önce hiç duymadığı patlamalar, yaklaşık 1 milyon nüfuslu bir orta Ukrayna kenti olan Dnipro'nun sokaklarında yankılandı.
Perşembe sabahı gerçekleşen saldırının ana hatları çok geçmeden ortaya çıktı. Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın cephaneliğinden nükleer silah taşımak üzere tasarlanmış, ancak üzerinde nükleer başlık bulunmayan orta menzilli bir füzeyi test amaçlı ateşlediğini söyledi.
Füze düellolarının amacı siyasi
Rusya'nın saldırısı çok az hasara yol açsa da Ukrayna'daki savaşta baş döndürücü bir haftayı kısasa kısas hamleleriyle kapattı ve odağı savaş alanındaki kara saldırılarından Soğuk Savaş tarzı bir füze gerilimi siyasetine kaydırdı. Önceki iki gün içinde Ukrayna, ABD ve İngiltere tarafından sağlanan daha uzun menzilli füzeleri Rusya içindeki askeri hedeflere ateşledi. Putin, Rus füze denemesinin bu saldırılara bir yanıt olduğunu açıkça belirtti. Bu, Batı'ya Kiev'e askeri yardımı yeniden gözden geçirmesi için bir uyarı niteliğindeydi.
Uzun menzilli füze düelloları cephe hattındaki çatışmalarla birlikte yürütülüyor ancak sahada çok az fark edilebilir bir etkiye sahip, bu da askeri olmaktan ziyade siyasi bir amaca hizmet ettiklerini gösteriyor.
Ukrayna, herhangi bir ateşkes müzakeresinde koz sağlayacak askeri kazanımlar elde etmeyi umuyor. Rusya, seçilmiş Başkan Donald Trump Ocak ayında göreve başlamadan önce nükleer savaş tehditlerini arttırıyor. Trump, Amerika'nın Ukrayna'ya askeri desteğini sürdürmesi konusunda şüphelerini dile getirdi ve savaşta bir barış anlaşmasına aracılık etme niyetinde olduğunu söyledi.
İki tarafta da yeterince füze yok
Ukrayna'da Dnipro'ya yapılan saldırı endişeleri artırdı ancak saldırı sona erdiğinde savaşta çok az şey değişmişti. Analistlere göre ne Ukrayna'nın kısa süre önce Rusya'ya ateşleme izni aldığı ABD yapımı füzeler ne de Rusya'nın karşılık olarak yolladığı deneysel füzeler kayda değer bir askeri etki yaratmaya yetecek miktarda mevcut.
Ancak Ukrayna savaş alanında hala önemli bir dezavantaja sahip ve sayıca yetersiz kuvvetleri yoğun Rus saldırıları altında yavaş yavaş geri çekiliyor.
İngiliz ordusuna bağlı bir analitik grup olan Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü, Rusya'nın daha derinlerine saldırmak için verilen yeni izinle bile, “Ukrayna, insan gücü sorununu ele almazsa, cephenin tamamını savunmakta zorlanacağı bir noktaya hızla yaklaşıyor” diye yazdı. Analizde, daha fazla asker olmadan “savaş pozisyonlarındaki çöküş hızlanacak” denildi.
Savaş alanı haritalarına göre Rus saldırıları Cumartesi günü Ukrayna'nın doğudaki bir diğer kalesi olan Velyka Novosilka'nın dış mahallelerine ulaştı. Ve haftalar süren çatışmaların ardından Rus birlikleri Kurakhove kasabasını kuşatmaya çok yaklaştı ve içerideki Ukrayna garnizonunu kuşatmakla tehdit ediyordu.
Putin’in Trump öncesi stratejisi
Cumartesi günü konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Putin'in Perşembe günkü saldırıyı ABD başkanlık yemin töreni öncesine denk getirdiğini söyledi. Zelenski, Rusya'nın amacının Trump göreve gelmeden önce Ukrayna'yı elinde tuttuğu Rus topraklarından çıkarmak olduğunu söyledi. Yeni füzelerin de bu Rus planının bir parçası olduğunu sözlerine ekledi.
Zelenski, Putin'den bahsederken “Eminim bizi 20 Ocak'a kadar dışarı atmak istiyor” dedi ve “Durumun kontrolünün kendisinde olduğunu göstermek onun için çok önemli” diye ekledi.
Ukrayna'da Rusya'nın görüşmeler öncesinde gerilimi tırmandırmaya çalışmasından ve masaya mümkün olduğunca çok tehdit koyarak bunları müzakere yoluyla ortadan kaldırma stratejisi izlemesinden korkuluyor.
Rusya Araştırmaları Merkezi'nde askeri analist olan Valentin Badrak Ukrayna televizyonuna yaptığı açıklamada “Putin'in eylemleri bugün ya da yarını değil, Trump'ın başkan olacağı 20 Ocak'ı hedefliyor” dedi. “Trump'ı etkilemek ve daha fazlası için pazarlık yapmak istiyor.”
Sonbahar boyunca Kuzey Koreli askerler Rusya'ya gelmeye başladı ve ABD'li ve Ukraynalı yetkililer yaklaşık 11.000 askerin Ukrayna'nın Ağustos ayında saldırı başlattığı güneydeki Kursk bölgesinde Rus güçlerine katılacağını söylüyor. Amaç Ukrayna'yı ele geçirdiği topraklardan çıkarmak.
Kuzey Kore askerleri gerilimi tırmandırdı
Batılı ülkeler üçüncü bir ülkeden muharip birlikler getirmenin Moskova'nın gerilimi tırmandırması anlamına geldiğini söyledi ve Ukrayna'nın ATACM adı verilen bir tür Amerikan balistik füzesini Rusya'ya ateşlemek üzere kullanmasına izin verilmesine gerekçe olarak bunu gösterdi. Ancak anlaşma Kuzey Korelilerin konuşlandığı bölgeyle sınırlı. Birleşik Krallık da hemen ardından Storm Shadow seyir füzelerini Rusya'ya ateşleme izni verdi.
Ukrayna ilk darbelerini vurmakta fazla zaman kaybetmedi ve Salı günü Amerikan balistik füzeleriyle bir Rus mühimmat deposunu, Çarşamba günü de İngiliz seyir füzeleriyle bir komuta merkezini vurdu.
Rusya buna nükleer silah kullanma eşiğini düşüren yeni bir doktrini resmileştirerek karşılık verdi ve ardından bir deneme atışıyla füzeyi ateşledi.
Ukrayna'nın Rusya'ya fırlatmasına izin verilen Amerikan füzelerinin bazı etkileri olacak. Füzeler, Rusya'yı sınıra yakın havaalanlarından uçaklarını çekmeye zorladı ve Rusya'nın Kursk bölgesindeki saldırısını engellemeye yardımcı olabilir.
Batı’dan gelen füzeler Ukrayna için yetersiz
Ancak bazı askeri analistlere göre Ukrayna'nın elinde Rusya'nın sınıra yakın askeri lojistiğine önemli ölçüde zarar veremeyecek kadar az sayıda ATACMS var. ABD Ukrayna'ya birkaç yüz ATACMS sağlamıştı ve bazı tahminlere göre geriye 100'den az ATACMS kaldı.
Ukrayna medyası için savaşı yorumlayan Albay Serhi Hrabski bir röportajında “ABD bize gerekli miktarı sağlayamıyor” dedi. Şimdilik, bu füzelerin savaşta bir fark yaratması için hesapların tutmadığını söyledi.
Perşembe günü Rus füzelerinin fırlatılmasının ardından Pentagon basın sekreter yardımcısı Sabrina Singh, ABD'nin Ukrayna'yı silahlandırmaya devam edeceğini söyledi. ABD'li yetkililer, “Rusya'dan gelen açıklamaları ciddiye alıyoruz ama odağımız Ukrayna ve Ukrayna'yı desteklemek" dedi.
Kostenko, Rus füzesinin fırlatılmasıyla ima edilen son nükleer savaş tehdidine rağmen Ukrayna'nın savaşmaya devam etmekten başka çaresi olmadığını söyledi. Ukrayna'nın savaşma şeklini değiştirmeyeceğini, buna meşru müdafaa kapsamında Rusya'daki hedefleri vurmanın da dahil olduğunu sözlerine ekledi.
“Ukrayna ne yapıyorsa onu yapmaya devam etmeli” diyen Kostenko “Savaşı başka bir şekilde sürdüremezsiniz” diye ekledi.
© 2024 The New York Times Company
