13 Mayıs 2024, Pazartesi Gazete Oksijen
Haber Giriş: 31.01.2024 12:35 | Son Güncelleme: 31.01.2024 12:49

NYT ses getiren protestoları yazdı: Fransa'da fitili ateşleyen çiftçi

Fransa'da Jerome Bayle çiftçiliğin zorluklarından bıktığı için arkadaşlarıyla birlikte bir otoyolu kapattı. Yüzlerce başka çiftçi de onu takip etti. New York Times ses getiren protestolara öncülük eden 42 yaşındaki çiftçiyi yazdı
Jerome Bayle (Fotoğraf: Andrea Mantovani/The New York Times)
Jerome Bayle (Fotoğraf: Andrea Mantovani/The New York Times)

Catherine Porter / The New York Times

Jérôme Bayle, başbakan mavi takım elbisesi ve kravatıyla gelip onlara "Fransa'yı gururlandırdıkları" için teşekkür edip taleplerini karşılayacağını açıkladığında, bir grup mağdur çiftçiye önderlik ederek Fransa'nın önemli bir otoyolunda yedi gece geçirmişti. Kamera flaşları ve uzatılan mikrofonların önünde Bayle, Başbakan Gabriel Attal'a çatışmayı iki takım arasındaki bir maç olarak gördüğünü söyledi: Bayle liderliğindeki isyancı çiftçiler ve Attal liderliğindeki hükümet. 

Başbakana göre daha rahat giyinmiş, başında beyzbol şapkası olan Bayle, "Kaybetmeyi sevmiyorum" dedi.  Etrafındaki yoğun kalabalık kıkırdadı. Takımının kazandığı açıktı. Eski bir profesyonel rugby oyuncusu olan 42 yaşındaki Bayle, Attal'ın salı günü kendilerini haksız rekabetten koruyacağına dair verdiği yeni sözlere rağmen, bu hafta şikayetlerini başkente taşıyan ve Paris'e giden otoyolları kapatan çiftçilerin ulusal protesto hareketini ateşlemesiyle tanınıyor.

Fransa'nın Agen kentinde traktörleriyle Paris'e doğru ilerleyen protestocu çiftçilerden oluşan bir kortej, 29 Ocak 2024 (Fotoğraf: Andrea Mantovani/The New York Times)

Tatmin olmayan çiftçiler, Fransız ulusunu için gıda yetiştirmenin dayanılmaz zorlukları olarak adlandırdıkları şeye dikkat çekmek amacıyla kesintilere devam edeceklerini söylüyorlar. Bayle bu sıkıntıları yakından biliyor. Babası Alain'in cansız bedenini bulduktan sonra 2015 yılında ailesinin tahıl ve sığır çiftliğini devraldı. Bayle'nin söylediğine göre babası, hiç birikimi olmayan bir emeklilikle karşı karşıya olduğu için depresyondaydı ve kendini başından vurmuştu. İntihar Bayle için kötü bir dönüm noktası oldu.

Çiftçiler için korkunç bir yıldı

Toulouse'a yaklaşık 56 kilometre uzaklıktaki çiftliğinde verdiği bir röportajda, "Arkadaşlarımın da aynı şeyi yaptığını görmek istemedim" dedi. Yerel çiftçiler için korkunç birkaç yıl oldu. Önce art arda yaşanan kuraklıklar ve pek çok çiftçinin bu zor geçişi yaşamasının ardından organik gıdaya yönelik tüketici talebinin çökmesi onları vurdu. Ardından, tatarcıkların taşıdığı bir hastalık İspanya'dan yakındaki karla kaplı Pireneler üzerinden geçerek sığırlarının çoğuna bulaştı ve ölümlere ve düşüklere neden oldu. Bunlar sadece Bayle'nin olduğu ülkenin güneybatı köşesinde yaşandı. 

Sadece Fransa'da değil tüm Avrupa'da çiftçiler enflasyon ve Ukrayna'daki savaş nedeniyle artan maliyetlerden şikayetçi. Bu yükler, Avrupa Birliği iklim ve diğer çevresel hedeflere ulaşmak için çiftçilere daha fazla düzenleme getirirken bile, hükümetlerin çiftlik sübvansiyonlarını azaltarak tasarruf etmeye çalışmasıyla daha da ağırlaştı.

Otoyolu kapatmaları için çağrıda bulundu

Çiftçilere göre bu durum artık çok fazla. Bayle, bu ay Toulouse sokaklarında traktörleriyle dolaşan yüzlerce çiftçi arasındaydı ve hükümetten taleplerini sıraladıkları sendika tarafından organize edilen bir protestoya katıldı. Çiftçiler, sendika liderleri ile Fransız sistemindeki en üst düzey hükümet yetkilisi olan yerel vali arasındaki görüşmeden somut bir sonuç çıkmadığını öğrendiklerinde, şehrin kafelerle kaplı güzel pembe ana meydanındaydılar. Arkadaşları Bayle'nin eline bir mikrofon tutuşturdular, kalabalığı toplayabileceğini biliyorlardı. Daha fazla bekleyemeyeceğini söyleyen Bayle, bu işten gurur duyanlara otoyolu kapatmaları için çağrıda bulundu.

İki gün sonra, bir traktör ordusu Toulouse'u İspanya sınırına bağlayan otoyolda, Carbonne kasabası yakınlarında, saman balyalarıyla durdu. Jandarmalar göründüğünde Bayle, çiftçilerin üç acil sorununa somut çözümler bulunana ya da polisler kendisini  vurana kadar buradan ayrılmayacağını ilan etti. Protestolardaki çiftçilerden biri olan 43 yaşındaki Joël Tournier, "Bunu yapabilecek tek kişi o. Karizması var" dedi.

Halk destek verdi

Ulusal anketler, başlattıkları harekete büyük destek olduğunu ortaya koydu ve ülke çapında başka eylemler de başladı. Belediye Başkanı Denis Turrel'e göre yerel halkın çoğu, barikatın etrafından dolaşmak için Carbonne'dan geçen kamyon trafiğini hoşgörüyle karşıladı. Pazar günü ailesiyle birlikte kasabanın ana caddesinde köpeğini gezdiren emekli fizyoterapist ve osteopat 66 yaşındaki Frank Bardon, "Yaptıkları çok mantıklı. Yaşam koşulları çok zor" diye konuştu.

Çiftçilerin yıllardır kullandığı yöntem

Çiftçiler Fransa'da köklü bir devrimci geleneği takip ediyorlardı. 1953 yılında, kârlarının düştüğünü gören şarap üreticileri, yaz tatilinin başlangıcında tahta arabalarını ulusal bir otoyolun karşısına geçirerek hükümetten yardım talep etmiş ve yollarını kesen sürücülere tadım ikram etmişlerdi. Lyon 2 Üniversitesi'nde çağdaş Fransız tarihi profesörü olan Édouard Lynch, bunun o kadar işe yaradığını ve bir model oluşturduğunu, birkaç ay sonra güneybatıdaki çiftçilerin de aynı şeyi yaptığını söyledi.
Peasant Insurrection (Köylü Ayaklanması) kitabının yazarı Lynch, "Her zaman biraz kazanıyorlar. Bu etkili bir yöntem" dedi.

Hükümet, eylemleri ve diğer protestoları bastırmak için düzenli olarak tazyikli su ve plastik mermi ve bomba atarlarla donanmış çevik kuvvet polisi gönderirken, hükümet binalarına sıvı gübre püskürttüklerinde bile çiftçilere karşı sabır gösterdi. Lynch'e göre çiftçiler ülke nüfusunun yüzde 2'sinden azını oluşturuyor ancak kısmen Fransa'nın nispeten geç sanayileşmesi nedeniyle ulusal ruhta önemli bir yeri var. Lynch, "Fransızların çiftçilere karşı gerçek bir sempatisi var. Herkes 'Benim babam ya da dedem köylüydü' der" dedi.

Dolayısıyla başbakanın iki bakan ve bir vali ile birlikte ablukayı gezmek ve bir kadeh kırmızı şarap içmek için gelmesi şaşırtıcı değildi. Arkadaşları şok olsa da Bayle şok olmamıştı. Protestolarının başarısının tadını çıkarmak için dinlenen Bayle, "Başka seçeneği yoktu" dedi.  Belediye Başkanı Turrel, kalabalığın Bayle'ye verdiği tepkiyi anlatırken "Sanki bir rock yıldızıydı. Kalbiyle ve olağanüstü bir güç yaratan acı dolu sözlerle konuştu" dedi.  Bayle başından beri üç somut soruna somut çözümler talep etti: Su depoları inşa etme sürecinin kolaylaştırılması, epizootik hemorajik hastalığa yakalanan çiftliklere mali destek sağlanması ve traktör yakıtında bekleyen maliyet artışının iptal edilmesi.

Attal geçen cuma günü üçünü de kabul etti, böylece Bayle ablukasının ve protestosunun sona erdiğini duyurdu. İki güçlü çiftlik sendikasının başkanları, kendi şikayetlerinin uzun bir listesini taşıyarak Paris'e doğru ilerlemeye başlarken, Bayle ve ekibi ihmal ettikleri tüm işleri yetiştirmek için ahırlarına geri döndü.

© 2024 The New York Times Company