Patrick Kingsley / New York Times
İsrail'in Gazze'de Hamas'a karşı başlattığı savaşın üzerinden geçen altı ayda uzmanlar kıtlık uyarısında bulundu, Gazze'nin sağlık sistemi çöktü ve ölü sayısı artmaya devam etti. Savaş, analistlerin ve diplomatların görünürde bir çözüm olmadığını söylediği bir çıkmaza girdi. İsrail'in Gazze'nin bazı bölgelerinde Hamas'ın yeniden toparlanmasına izin verecek bir ateşkesi kabul etmekte isteksiz olması ve Hamas'ın uzun vadede hayatta kalmasını garanti altına almayan tekliflere temkinli yaklaşması nedeniyle arabulucular Gazze'de ateşkes için müzakereleri ilerletmekte zorlanıyor.
İsrail'in isteksizliği güç boşluğu yaratıyor
İsrail Gazze'nin büyük bölümünde Hamas'ı bozguna uğratmış ve çatışmalar yavaşlamış gibi görünse de, İsrail'in işgal ettiği yerleri elinde tutma ya da kontrolü alternatif bir Filistin liderliğine devretme konusundaki isteksizliği çatışmayı uzatıyor ve bir güç boşluğu yaratıyor.
Bazı yerlerde bu boşluk Hamas güçlerinin yeniden toparlanmasına izin verdi ve İsrail birliklerini Gazze'nin kuzeyinde daha önce ele geçirdikleri ve boşalttıkları Gazze Şehri'ndeki Şifa Hastanesi gibi bölgelere baskın düzenlemeye sevk etti. Başka yerlerde ise bu boşluk sivil düzenin bozulmasına yol açarak çok ihtiyaç duyulan yardımların güvenli bir şekilde dağıtılmasını zorlaştırdı. Yardım konvoylarının etrafında, kaosun ve İsrail ateşinin ortasında çok sayıda Filistinli öldürüldü.
Refah ve kara harekatı
Hamas'ın Gazze'nin güneyinde son büyük kalesi haline gelen Refah'ı elinde tutma kararlılığı ve İsrail'in ABD'li yetkililerin insani bir felakete yol açacağı uyarısında bulunduğu kara harekatını erteleme kararı, savaşın durağanlığı daha da uzattı.
1980'lerden beri en uzun savaş
Altı aydır süren bu savaş 1980'lerden bu yana İsrail'in dahil olduğu en uzun savaş haline geldi. Bunun sonuçları Gazze sınırının çok ötesine uzanıyor: İsrail'in eylemleri karşısında daha büyük bir endişe duyduğunu ifade etmesine rağmen İsrail'e silah sağlamaya devam eden Başkan Joe Biden üzerindeki artan iç baskı ve şiddetin İsrail ile Hamas'ın İran gibi müttefikleri arasında bölgesel bir çatışmaya dönüşme tehdidi.
Barış vizyonu ikiyüzlü hale geldi
Savaş aynı zamanda İsrail ve Suudi Arabistan'ın diplomatik ilişkileri normalleştirme çabalarını da rayından çıkardı ve ABD ile müttefik olan Arap ülkelerinde protestolara yol açtı. Yılın başında bazı arabulucular savaşı sona erdirecek, Gazze'deki iktidarı İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın bir bölümünü yöneten Filistin Yönetimi'ne devredecek, Suudi-İsrail diplomatik ilişkilerini mühürleyecek ve egemen bir Filistin devletine giden yolu açacak büyük bir anlaşma sağlamanın mümkün olabileceğini düşünüyordu. Ancak savaş uzadıkça bu vizyon daha da ikiyüzlü görünmeye başladı. İsrail başbakanı Bünyamin Netanyahu Gazze'nin kontrolünü otoriteye bırakmak istemiyor ve Suudi Arabistan bir Filistin devleti kurulmadan ilişkileri normalleştirmeyeceğini söylüyor.
"İleriye dönük bir yol göremiyoruz"
Maryland Üniversitesi'nde İsrail-Filistin çatışması uzmanı olan Shibley Telhami, "Savaş bitmedi ve öngörülebilir bir gelecekte ihtiyaç duyulan ölçekte istikrar ve insani yardım getirecek bir şekilde sona erdirmek için ileriye dönük bir yol göremiyoruz" dedi. Analistler, çözümsüzlük ne kadar uzun sürerse İsrail saldırısı gibi ciddi hataların ortaya çıkma ihtimalinin de o kadar yüksek olacağını söylüyor. Bunun bir örneği İsrail'in yanlış kimlik tespiti olarak adlandırdığı olayda yedi yardım görevlisinin ölümüne neden olan saldırısıydı.
New York merkezli bir araştırma grubu olan Israel Policy Forum analisti Michael Koplow, "Gazze'de istikrarı sağlamak ve temel hizmetleri sunmak için uygulanabilir bir plan olmaksızın çatışmalar ne kadar uzun sürerse, fiilen anarşik bir ortamda faaliyet gösteren yardım görevlilerini öldüren hatalar o kadar artar" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
