Matina Stevis-Gridneff / The New York Times
Perşembe günü Florida'daki Mar-a-Lago'da Donald Trump ile görüştükten sonra Macaristan Başbakanı Viktor Orban, üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisine mektup yazarak Trump'ın kendisine Rusya ve Ukrayna arasında bir barış anlaşması için hızlı bir girişimde bulunmayı planladığını söylediğini aktardı.
Mektupta, Trump'ın savaşın sona ermesi gerektiği görüşünde olduğu ve seçilmesi halinde göreve başlamadan önce bile bu sonuca hızlı bir şekilde aracılık etmek için özel planları olduğu belirtiliyor.
Orban'ın anlattıklarını bağımsız olarak doğrulamak mümkün olmasa da, The New York Times tarafından ele geçirilen mektupta yazılanlar, Trump'ın Ukrayna konusunda uzun süredir sahip olduğu görüşlerle büyük ölçüde örtüşüyor.
Trump Ukrayna'ya mali desteği azaltmak istiyor
Mektupta Trump'ın, ABD'nin Ukrayna'ya verdiği mali desteği azaltacağını belirtmesi dışında, üçüncü yılına giren bu zorlu savaşı nasıl sona erdireceğine dair ayrıntılar yer almıyor. Orban, Trump'a yakın bir çizgide yer alıyor ve AB'nin Ukrayna'ya verdiği desteği içeriden en sert şekilde eleştiriyor.
NATO zirvesinden sonra Trump ile baş başa görüştü
Orban NATO zirvesine katılmak üzere Washington'daydı ve Florida'da Trump'la görüşmek için zaman ayırdı. Görüşme, ülkesinin 1 Temmuz'da AB'nin altı aylık dönem başkanlığını üstlenmesinin ardından Orban'ın kendi kendini atadığı iki haftalık yoğun diplomasiyi tamamladı.
Peace mission 5.0
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) July 12, 2024
It was an honour to visit President @realDonaldTrump at Mar-a-Lago today. We discussed ways to make #peace. The good news of the day: he’s going to solve it! pic.twitter.com/AiTRsdexM5
Orban büyük ölçüde sekreterlik görevini kullanarak dünyayı dolaştı. Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i, Kiev'de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i ve Pekin'de Çin lideri Xi Jinping'i ziyaret etti. Ardından da kampanyası sırasında kendi görüşlerine yakın bir dizi yabancı yetkiliyle görüşen Trump ile bir araya geldi.
Avrupa Birliği Orban'ın ziyaretlerini onaylamadı
Orban'ın son ziyaretlerinin hiçbiri Rusya ile bağlarını koparan ve Çin ile gergin bir ilişkisi olan AB tarafından onaylanmadı.
AB, Ukrayna güçlerinin silahlandırılmasına yardım etti ve Biden yönetimiyle koordinasyon içinde Rusya'ya karşı geniş yaptırımlar uyguladı. Ayrıca Ukrayna'nın tam üye olarak katılması için görüşmelere başladı.
Kendini liberal olmayan bir milliyetçi olarak tanımlayan Orban, Putin ve Trump'ın en yakın -hatta tek yakın- AB müttefiki.
Orban uzun zamandır Ukrayna'da ateşkes çağrısında bulunuyor ki bu, Rusya'nın toprak kazanımlarını kilitleyeceğini savunan Ukraynalı liderler için savunulamaz bir durum değil.
Bazı AB hükümetleri Orban'ın dünya turuna çıkmasından rahatsızlık duyuyor. Bloğun yürütme organı olan Avrupa Komisyonu Pazartesi günü sembolik bir yumuşak boykotla Macaristan'daki toplantılara temsil seviyesini düşürdü.
Mektupta neler var?
İlk olarak The Financial Times tarafından haberleştirilen 12 Temmuz tarihli mektup, Trump'ın başkanlığa dönüşünü ve bunu takiben Ukrayna'da barışın sağlanmasını neredeyse kesin bir durum olarak resmediyor.
Mektup, üye ülkelerin ulusal hükümetlerini bir araya getiren ve tercihlerini ayrıştıran AB kurumu olan Avrupa Konseyi'nin başkanı Charles Michel'e hitaben yazılmış.
Orban, Trump'ın tutumuna ilişkin açıklamalarını uzun zamandır savunduğu bir görüşü desteklemek için kullanıyor: Avrupa, Ukrayna'ya maliyeti ne olursa olsun savaşın sona ermesini ve Rusya ile iyi geçinilmesini desteklemeli.
Orban diğer hususların yanı sıra şunları yazıyor:
- “Başkan Trump ile yaptığım görüşmelerde, dış politikanın Trump'ın kampanyasında sadece küçük bir rol oynayacağı sonucuna vardım. Dolayısıyla seçimlere kadar kendisinden herhangi bir barış girişimi beklememeliyiz"
- “Ancak seçim zaferinden kısa bir süre sonra, göreve başlamayı beklemeyeceğini ve hemen bir barış arabulucusu olarak hareket etmeye hazır olacağını kesinlikle söyleyebilirim. Bunun için ayrıntılı ve sağlam temellere dayanan planları var."
- “Trump'ın kazanması halinde, ABD ile AB arasındaki mali yük oranının, Ukrayna'ya mali destek söz konusu olduğunda, AB'nin aleyhine olacak şekilde önemli ölçüde değişeceğine inanıyorum”
Mektupta Avrupa'nın Ukrayna konusunda Biden yönetiminin tutumunu izlediği ve kendi yaklaşımını belirlemesi gerektiği öne sürülüyor.
Orban şöyle yazıyor:
- “Atlantik ötesi birlik adına Avrupa stratejimiz ABD'nin savaş yanlısı politikasını kopyaladı. Bugüne kadar egemen ve bağımsız bir Avrupa stratejimiz ya da siyasi eylem planımız olmadı”
- Orban, Ukrayna ile temasları sürdürürken Rusya ile doğrudan diplomatik iletişim hatlarının yeniden açılmasını ve siyasi iletişimlerinde bu tür doğrudan temasların yeniden gerçekleşmesini öneriyor.
Ukrayna'da endişeli bekleyiş
Zelenskiy, Trump'ın Beyaz Saray'ının bir barış anlaşmasının şartlarını dikte etmesini zorlaştırmak için yeterli uluslararası desteği toplamaya çalıştı. ABD seçimleri hakkında yorum yapmak istemedi ancak Cumhuriyetçilerin Ukrayna'yı desteklediği konusunda ısrarcı oldu.
Zelenskiy şöyle devam etti:
"Çok sayıda Cumhuriyetçi vali ile görüştüm. Onlar Ukrayna'ya, Ukrayna halkına, askerlerimize ve bana büyük bir saygıyla yaklaşıyorlar ve görüyorum ki seçimlerin sonucundan bağımsız olarak bu ilişkileri geliştireceğiz. Dolayısıyla burada büyük bir tehdit görmüyorum”
©️ 2024 The New York Times Company
