Constant Méheut / New York Times
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, pazartesi günü Florida’dan dönüş yolundayken bir nebze olsun rahat nefes alabilirdi. ABD Başkanı Donald Trump ile bir barış planını görüşmek üzere yaptığı toplantı sorunsuz geçmiş gibi görünüyordu. Trump, en azından kamuoyu önünde, Zelenski’yi azarlamamış ve Kremlin’in söylemlerini tekrar etmemişti. Geçmişteki görüşmelerin standartlarına göre bu bir ilerleme sayılıyordu.
Ancak Zelenski ülkesine doğru yol alırken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Trump ile telefonda görüşüyordu ve yeni bir gelişme gündeme geldi. Putin, gece boyunca Ukrayna’ya ait bir insansız hava aracının Rusya’daki konutlarından birini hedef aldığını iddia etti. Trump, görüşmeyi daha sonra gazetecilere aktarırken, “Bundan hoşlanmadım. Bunu yapmanın doğru zamanı değil. Buna çok sinirlendim” ifadelerini kullandı.
Bu tür bir suçlama, Ukrayna’nın diplomatik çabalarını boşa çıkarabilecek nitelikteydi. Zelenski iddiayı hızla yalanladı ve sosyal medyada bunun “tamamen uydurma” olduğunu, Başkan Trump’ın ekibiyle yürüttükleri ortak diplomatik çabaların tüm kazanımlarını baltalamayı amaçladığını söyledi. Bu yalanlamayı, gazetecilerin bulunduğu çevrim içi sohbet grubunda paylaştığı bir sesli mesajla da pekiştirdi. Ukrayna Dışişleri Bakanı da konuya ilişkin açıklamada bulundu.
Bu sırada bazı Rus yetkililer iddiayı kamuoyuna taşıyarak, Moskova’nın buna karşılık müzakerelerde tutumunu sertleştireceğini söyledi.
Trump’ın düşüncelerini şekillendirme mücadelesi
Şu ana kadar net bir kanıt bulunmayan bu iddia etrafında Ukrayna ve Rusya’dan gelen açıklamalar, barış görüşmelerinde giderek daha büyük önem kazanan bir bilgi savaşını gözler önüne serdi: Trump’ın düşüncelerini şekillendirme mücadelesi.
Savaşın iki tarafı da Trump’ı gelecekteki bir barış anlaşması için en önemli kaldıraç olarak görüyor. Aylardır, savaş alanına ilişkin algısını şekillendirmeye çalışıyorlar. Bu kapsamda Rusya, henüz ele geçirmediği şehirleri aldığını iddia ederken, Ukrayna da bir şehrin düştüğünü hemen kabul etmemekle suçlanıyor. Ukrayna ve Rusya ayrıca birbirlerini barışa ulaşmak için uzlaşmaya yanaşmamakla ve görüşmeleri sabote etmeye çalışmakla itham ediyor.
Trump’ın savaşa ilişkin görüşleri, neredeyse bir yıldır süren ve başarısız olan barış çabalarına rağmen hâlâ net değil. Analistlere göre algı savaşında Rusya üstün durumda. Trump bu yıl birkaç kez Moskova’dan yana tavır aldı. Bunun nedenlerinden biri, Rusya’nın savaş alanındaki avantajı; bu durum, Trump’ın güçlü olan tarafın kazanacağına dair tekrar eden inancıyla örtüşüyor.
Zelenski ise diplomatik çabaları ayakta tutmak için ABD ile sık temas kurmak ve Avrupa’daki müttefiklerini, Trump’ı Rusya’ya daha uzak bir çizgiye çekmek amacıyla harekete geçirmek zorunda kalıyor.
Rasmussen Global adlı araştırma kuruluşunda kıdemli yönetici olan Harry Nedelcu, “Zelenski’nin Trump’a hitap etme konusunda, Putin’in yaşamadığı bir zorluk var,” dedi. Putin’in Trump ile Zelenski’ye kıyasla daha yakın bir ilişkiye sahip olduğunu belirten Nedelcu, Putin’in genellikle Trump ile Zelenski görüşmesinden hemen önce konuşarak tezlerini doğrudan aktarabildiğini söyledi. Pazar günü yaşanan da buydu.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, salı günü Rusya’nın müzakerelerdeki tutumunu sertleştireceğini yineledi, ancak Moskova’nın taleplerini nasıl değiştireceğine dair ayrıntı vermedi. Peskov, Rusya’nın “müzakere sürecini ve diyaloğu öncelikle Amerikalılarla sürdüreceğini” söyledi.
İddiaya konu olan konutun bulunduğu Novgorod bölgesindeki yerel Rus yetkililer, pazartesi sabahı erken saatlerde Ukrayna’ya ait bir İHA saldırısı yaşandığını bildirdi. Ancak saldırının gerçekliği ve olası etkileri bağımsız kaynaklar tarafından doğrulanamadı.
Toprak konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle müzakereler çıkmaza girmişken, son haftalarda anlatı mücadelesi sahadaki ilerlemenin hangi tarafta olduğuna odaklandı.
Aralık ayının başında Putin, gazetecileri Rus güçlerinin kuzeydoğudaki Kupyansk kentini ele geçirdiğini “kendi gözleriyle görmeye” davet etmişti. Ancak yaklaşık 10 gün sonra kente giden Zelenski, şehir giriş tabelasının önünde video çekerek kentin büyük ölçüde Ukrayna kontrolünde olduğunu duyurdu. Bu durum, bağımsız gruplar tarafından hazırlanan cephe haritalarıyla da doğrulandı.
Pazartesi günü Putin, Kremlin’de üst düzey komutanlarla bir araya gelerek Rus birliklerinin, önemli bir sanayi merkezi olan güneydeki Zaporijya kentine yaklaşık 15 kilometre mesafede olduğunu söyledi. Şehrin “yakın gelecekte” ele geçirilmesi talimatını verdi. Ancak Rusya 2022’den bu yana hiçbir büyük şehri ele geçiremedi ve askerî analistlere göre bunu yapacak güce de sahip değil.
Buna rağmen Rus birlikleri son haftalarda ilerleme kaydetti. Ukrayna ise bu gerçeği küçümsemeye çalışıyor. Örneğin Ukrayna’nın üst düzey askerî yetkilileri, doğudaki Siversk kasabasının geçen hafta Rusya’nın eline geçtiğini kabul etmekte geç davrandı.
Pazartesi günü Ukrayna Genelkurmay Başkanı Orgeneral Oleksandr Syrskyi, Donetsk bölgesindeki stratejik Pokrovsk kenti hakkında oldukça iyimser bir tablo çizerek Rus güçlerinin kentin yalnızca yarısını kontrol ettiğini söyledi. Ancak bağımsız grupların hazırladığı cephe haritaları, Pokrovsk’un yaklaşık üçte ikisinin Rus kontrolünde olduğunu gösteriyor. Sahadaki Ukraynalı askerler de şehrin neredeyse kaybedildiğini kabul ediyor.
Donetsk’teki ilerlemeye ilişkin anlatının kontrolü her iki taraf için de büyük önem taşıyor. Çünkü Kremlin’in savaşı bitirmek için öne sürdüğü temel şartlardan biri, Ukrayna’nın hâlen kontrol ettiği Donetsk topraklarının dörtte birinden vazgeçmesi. Bu ise Kiev için kabul edilemez bir koşul.
Her iki taraf da Trump’ın iş dünyasına yatkın bakış açısına hitap etmeye çalışarak, olası bir anlaşmanın parçası olabilecek potansiyel olarak kazançlı düzenlemeleri gündeme getiriyor.
© 2025 The New York Times Company
