Amy Chang Chien - Chris Buckley / The New York Times
Çin'in Tayvan'a rekor sayıda askeri uçak göndermesi sonrası adanın Savunma Bakanlığı, Çin uçaklarından kaynaklı tacizlere karşı uyardı. Çin, daha önce de Tayvan etrafına uçak yollamış ve 10 Nisan tarihinde 91 uçağı adaya göndererek dikkatleri üzerine çekmişti.
103 Çin uçağı Tayvan yakınlarında
Tayvan, Pazartesi sabahına kadar geçen 24 saat içinde hava savunma bölgesine giren 103 adet Halk Kurtuluş Ordusu uçağını izlediğini açıkladı. Ancak bu uçakların hiçbiri Tayvan hava sahasına girmedi. Bu sayı, bir zamanlar iki taraf arasında gayri resmi bir sınır görevi gören Tayvan Boğazı'ndaki orta çizgiyi geçen 40 uçağı da içeriyor. Diğer düzinelerce Çin uçağı Tayvan'ın güney ucundan uçarak adanın doğu kıyısı boyunca Batı Pasifik'e bakan yolun bir kısmında göründü.
Çin her yıl uçak sayısını artırıyor
Çin 2019'dan bu yana her yıl Tayvan çevresindeki askeri uçuşlarını arttırdı. Pekin yönetimi, bunu özellikle Tayvan'ın adanın en önemli siyasi ve güvenlik ortağı olan ABD ile üst düzey görüşmeleri sırasında yaptı. Son büyük dalgalanmalardan biri, o dönemde Temsilciler Meclisi Başkanı olan Nancy Pelosi'nin adaya destek vermek amacıyla geçen yıl Tayvan'ı ziyaret etmesinin ardından yaşandı.
Tayvan uçakları saymaya başladı
2020 yılında Tayvan, ADIZ olarak da adlandırılan ve Tayvan'ın karasal hava sahasından çok daha geniş bir tampon bölge olan "hava savunma bölgesine" giren Çin askeri uçaklarının artan sayısının günlük sayımlarını yayınlamaya başladı.
Tayvan Savunma Bakanlığı'nın verilerini kullanarak uçuşlarla ilgili bir veri seti oluşturan askeri analist Ben Lewis, Tayvan tarafından kaydedilen Halk Kurtuluş Ordusu uçuşlarının sayısının, Tayvan'ın sayıları düzenli olarak kaydetmeye başladığı ilk tam yıl olan 2021'de 972'den geçen yıl 1737'ye ve Pazartesi günkü artış da dahil olmak üzere bu yıl şimdiye kadar 1268'e yükseldiğini söyledi.
Çin Tayvan'a askeri gücünü hatırlatıyor
Çinli liderler on yıllardır Tayvan'ı barışçıl yollarla geri almak istediklerini ancak gerekli gördükleri takdirde güç kullanmayı da ihmal etmeyeceklerini her fırsatta dile getiriyor. Çin'in Tayvan çevresinde artan askeri faaliyetleri savaşın yakın olduğu anlamına gelmiyor. Çin aynı zamanda askeri teçhizatını ve personelini kullanmak ve Tayvanlı siyasetçilere ve seçmenlere Çin'in askeri gücünü hatırlatmak için adayı test ediyor.
Tayvan'ın doğu kıyısı açıklarındaki gökyüzü ve sularda askeri varlığını arttırması, Çin'in adanın savunması için hayati olabilecek bir deniz alanına hakim olma niyetini de gösteriyor.
Tayvan tepki gösteriyor, Çin sessiz
Uçakların Tayvan'a yönelmesi sonrası Tayvan Milli Savunma Bakanlığı, Çin'in "devam eden askeri tacizlerinin" gerilimi arttırabileceği uyarısında bulundu ve "Pekin makamlarını sorumluluk almaya ve bu tür yıkıcı tek taraflı eylemleri derhal durdurmaya çağırıyoruz" ifadelerine yer verdi.
Çin, en azından şu ana kadar, Tayvan yakınlarındaki son askeri tatbikatları ve faaliyetleri konusunda nispeten sessiz kaldı. Geçtiğimiz hafta Çin, Batı Pasifik'te bir uçak gemisi ve düzinelerce donanma gemisi ve savaş uçağı konuşlandırmak da dahil olmak üzere büyük ölçekli askeri tatbikatlar düzenledi ve herhangi bir açıklama yapmadı.
Uzmanlar ikiye bölündü
Ulusal Savunma ve Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nde araştırmacı olan Ou Si-fu, Pazartesi günü yapılan rekor uçuşların, ABD ile ilişkilerini geliştirmeye çalışan Tayvan'a baskı yapmayı amaçladığını söyledi. Ou, sortilerin Çin'in Tayvan ve ABD arasındaki askeri ve ekonomik ve ticari işbirliğinin güçlendirilmesindeki son gelişmelerden duyduğu memnuniyetsizliği işaret ettiğini söyledi.
Taipei'deki Ulusal Politika Vakfı'nda güvenlik analisti olan Chieh Chung, "Bu daha çok Çin Komünist Partisi'nin askeri uçaklarının uzun mesafeli görevleri yerine getirme kabiliyetini göstermek için yaptığı rutin bir tatbikat gibi" dedi ve ekledi: "Bunun belirli bir siyasi motivasyonu olması gerekmiyor"
Chieh, Çin'in ABD ile ilişkilerini dengelemeye çalıştığı için tatbikatlar konusunda sessiz kalıyor olabileceğini söyledi. Çin'in en üst düzey diplomatı Wang Yi, hafta sonu Beyaz Saray ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan ile bir araya geldi ve Tayvan meselesinin Çin için bir "kırmızı çizgi" olduğunu vurguladı.
© 2023 The New York Times Company
