Jack Ewing / New York Times
Son aylarda rüzgar elektrikli araçlar için ters yönden esiyor. Tesla satışları düşüyor. General Motors ve diğer otomobil üreticileri büyük pikap ve SUV üretimini artırıyor. Cumhuriyetçiler, elektrikli araç alımlarına yönelik teşvikleri ortadan kaldırmış durumda. ABD’de elektrikli araçların ivmesi belirgin şekilde azaldı. Çevrecilerin hava kirliliği ve sera gazları konusunda endişe duymasına rağmen, içten yanmalı motorlu otomobil ve kamyonlar yeniden canlanıyor.
Ancak elektrikli araçların ABD otomobil pazarında önemli bir yer tutmaya devam edeceğine ve önümüzdeki aylarda satışlarının yeniden artacağına inanmak için sebepler var.
Tesla ve bazı diğer üreticilerin elektrikli araçları, parçalarının daha fazlası ABD’de üretildiği için Başkan Donald Trump’ın gümrük tarifelerinden birçok konvansiyonel otomobile kıyasla daha az etkileniyor. Savunucu gruplar, elektrikli araçların daha düşük yakıt maliyetleri ve diğer avantajlarını vurgulayan pazarlama kampanyaları yürütüyor. Ayrıca otomobil üreticileri, küresel rekabette ayakta kalmak istiyorlarsa elektrikli araçlardan vazgeçemeyeceklerini fark etmiş görünüyor.
Washington yönetimi ise elektrikli araçlara karşı düşmanca bir tavır içinde.
Trump’ın seçilmesinden bu yana elektrikli araçlara yönelik devlet politikası tersine döndü. Tüketiciler açısından en görünür değişiklik, elektrikli araç alım ve kiralamalarında 7 bin 500 dolara kadar olan vergi indirimlerinin kaldırılması oldu.
2000’lerin başından beri çeşitli biçimlerde var olan ve Joe Biden başkan olduğunda Demokratlar tarafından yeniden uygulamaya konulan bu indirimler, Trump’ın Temmuz ayında imzaladığı büyük politika ve vergi yasası kapsamında Eylül sonunda sona erecek.
Haziran ayında Trump, elektrikli araçlara yönelik federal teşvikleri “kimsenin istemediği elektrikli araçları almaya iten bir zorunluluk” olarak tanımladı. Biden yönetiminin hedefi, yeni araç satışlarının yarısının önümüzdeki on yılın başında elektrikli olmasıydı. Bu da benzinli bir araç satın almanın hâlâ kolay olacağı anlamına geliyordu.
Analistler, tüketicilerin teşvikten yararlanmak için acele etmesiyle birlikte elektrikli araç satışlarında bir artış, ardından ise sert bir düşüş bekliyor. Princeton Üniversitesi’nden yardımcı doçent Jesse Jenkins liderliğinde yapılan bir araştırmaya göre, 2030 yılına kadar ABD yollarında, teşviklerin devam etmesi durumuna kıyasla 8,3 milyon daha az elektrikli araç ve şarj edilebilir hibrit model olacak.
Cumhuriyetçiler ayrıca, otomobil üreticilerini elektrikli araç üretmeye zorlayan temiz hava standartlarını ihlal edenlere verilen cezaları kaldırdı. Bu, otomobil üreticilerine genellikle çok kârlı olan daha fazla büyük pikap ve SUV üretme izni verdi.
ABD’nin en büyük otomobil üreticisi GM, bu politika değişikliklerinden yararlanan şirketler arasında. Şirket, New York'ta Buffalo yakınlarında V-8 motorları üretmek için 900 milyon dolar yatırım yapıyor.
Ancak otomobil üreticileri elektrikli modellerden vazgeçemez.
Cox Automotive’e göre ABD’de elektrikli araç satışları yılın ilk altı ayında sadece %1,5 arttı. Ancak Rho Motion’a göre, dünya genelinde satışlar %28 artarak 9,1 milyon araca ulaştı. Bu rakama ABD ve Kanada’nın yanı sıra Çin ve Avrupa Birliği de dahil.
Elektrikli araç trendini kaçıran otomotiv devlerin geleceği olmayabilir
Bu hızla büyüyen pazarı görmezden gelen otomobil üreticileri, 10 yıl içinde piyasada olmayabilir. Genel Motors CEO'su Mary T. BarraBarra da bunu kabul ederken şu ifadeleri kullandı: “Elektrikli araç endüstrisindeki yavaş büyümeye rağmen, uzun vadede elektrikli araç üretiminin kârlı hale geleceğine inanıyoruz”.
Otonom sürüş teknolojisinin gelişmesi elektrikli araçları destekliyor çünkü tüm sistemleri elektronik olan bir araca kendi kendine sürüş yazılımını entegre etmek çok daha kolay.
Georgetown Üniversitesi McDonough İşletme Fakültesi’nden Profesör Anil Khurana “Yeterince hızlı 'elektrikli' modele dönmezseniz, ne zaman gerçekleşirse gerçekleşsin otonom geçişte de geride kalırsınız” ifadelerini kullandı.
GM ve diğer otomobil üreticileri için sorun şu ki, elektrikli araçlardan henüz para kazanamıyorlar. Geliştirme maliyetleri yüksek ve satış hacmi, kitlesel üretimden elde edilen maliyet tasarrufunu sağlayacak kadar büyük değil.
Ford bu hafta, elektrikli araç satışlarından ikinci çeyrekte 1,3 milyar dolar kaybettiğini, ancak kârlılığa biraz daha yaklaştığını açıkladı. ABD hükümetinin artık fosil yakıtlar lehine politika izlemesi, otomobil üreticilerinin elektrikli araçlardan kâr elde etmesini daha da geciktirecek.
Birçok grup elektrikli araçlara bağlı kalmaya devam ediyor.
Washington'da elektrikli araçlara karşı rüzgar tersine dönmüş olsa da, hâlâ bu teknolojinin arkasında bir siyasi hareket var.
Otomobil üreticileri, enerji şirketleri ve şarj firmalarını içeren Veloz, geçen ay “Parks and Recreation” dizisindeki Ron Swanson rolüyle tanınan oyuncu Nick Offerman’ın seslendirdiği bir video reklam yayınladı.
Reklam, yağ değişimi gerektirmeyen elektrikli araçların kolay bakımını öne çıkarıyor. Offerman bu filmde, “Elektrikli araçların daha az parçası var, daha az tamir gerektirir ve sürmesi daha ucuzdur” diyor. Reklam, Volkswagen’in ABD ve Kanada’da hızlı şarj istasyonları işleten iştiraki Electrify America tarafından finanse edilen 43,5 milyon dolarlık bir pazarlama kampanyasının parçası.
Birçok eyalet hâlâ elektrikli araç alımlarında birkaç bin dolarlık indirim sunuyor. En cömert eyaletlerden biri olan Kaliforniya’da, belirli gelir sınırlarını karşılayan ve eski içten yanmalı motorlu araçlarını hurdaya çıkaran sakinler, bir elektrikli araç veya şarj edilebilir hibrit alımında 12 bin dolara kadar destek alabiliyor.
Ancak Trump’ın “delilik” ve “aldatmaca” olarak nitelendirdiği elektrikli araçlara yönelik eleştirileri, bazı Cumhuriyetçileri bu teknolojiden uzaklaştırıyor olabilir. EV Politics Project CEO’su Mike Murphy’ye göre, Cumhuriyetçiler uzun süredir elektrikli araçlara şüpheyle baksa da, Tesla CEO’su Elon Musk Trump’ın seçilmesine yüz milyonlarca dolar harcadığında teknolojiye biraz daha ısınmışlardı. Ancak Musk ve Trump arasındaki bağlar kopunca Cumhuriyetçilerin elektrikli araçlara mesafesi yeniden arttı.
Murphy, “Bu eleştiriler Cumhuriyetçi tüketiciler üzerinde etkili oluyor” dedi.
Öte yandan elektrikli araçlar daha iyi ve ucuz hale geliyor.
Tesla’nın satışları geçen yıl düşmeye başladı ve Nisan-Haziran çeyreğinde %14 geriledi. Ancak bu düşüş, kısmen şirketin Model 3 ve Model Y gibi iki eski tasarıma olan bağımlılığından kaynaklanıyor.
Uygun fiyatlı, şık ve tek şarjla yaklaşık 480 km yol yapabilen elektrikli araçlara güçlü bir talep olduğu açık. Chevrolet Equinox’un yaklaşık 35 bin dolarlık başlangıç fiyatı sayesinde GM, ikinci çeyrekte elektrikli araç satışlarını iki katından fazla artırdı.
Tesla’nın gerilemesi, diğer otomobil üreticilerine müşterileri elektrikli modellere ikna etme fırsatı sunuyor. Cox Automotive’den kıdemli analist Erin Keating, elektrikli araçlara karşı mesafeli dursa da yakın zamanda sürdüğü büyük elektrikli SUV Hyundai Ioniq 9’dan etkilendiğini söyledi ve “Bana tanıdık geliyor. Ona uzay gemisi gibi bakmıyorum” şeklinde konuştu.
Keating, teknolojiye alışan insan sayısı arttıkça elektrikli araç satışlarının kademeli olarak büyüyeceğini öngördü.
Elektrikli araçlar genellikle benzinli araçlardan binlerce dolar daha pahalı, ancak Trump’ın ithal araç ve parçalara koyduğu gümrük vergileri bu farkı azaltabilir. Cars.com’a göre ABD’de üretilme oranı en yüksek 10 aracın altısı elektrikli. İlk dördü Tesla modellerinden oluşuyor. ABD’de üretilen Volkswagen ID.4 ve Kia EV6 da listeye girdi.
Cars.com’dan sektör analisti David Greene, “Bir aracın parçaları ne kadar çok ABD'den sağlanırsa, tarifelerden o kadar az etkilenir” dedi. Öte yandan Greene, perakende fiyatların, otomobil üreticilerinin gümrük vergisi maliyetlerini farklı modellere nasıl dağıttığına bağlı olacağını ekledi.
© 2025 The New York Times Company
